سقف کوتاه گردشگران خارجی

نادر نینوایی- مجلس در برنامه هفتم توسعه برای جذب ۱۵ میلیون گردشگر ورودی به ایران برنامه‌ریزی کرده است. با وجود این، نابسامانی‌های موجود در حوزه توریسم گویای آن است که درحال حاضر شرایط برای خدمات‌رسانی برای همین حدود ۴ میلیون گردشگر ورودی نیز مهیا نیست.
کم شدن ساعت بازدید از موزه‌ها در نیمه دوم سال که فصل پرمسافر گردشگری ایران محسوب می‌شود یکی از مشکلات جدی گردشگری ورودی ایران است. از سوی دیگر ممانعت از ورود اتوبوس به فرودگاه‌ها و مقاصد گردشگری کشور، عملا عرصه را جهت ارائه خدمات مطلوب به گردشگران خارجی تنگ کرده است.
در کنار تمام این ناهماهنگی‌ها، ضعف‌های زیرساختی در زمینه تامین هتل و تعطیلی گاه و بی‌گاه اماکن تاریخی و گردشگری، در عمل امکان بازدید گردشگران خارجی از جاذبه‌های ایران را بسیار محدود کرده است. در چنین شرایطی برخی از فعالان حوزه گردشگری خواستار ایجاد کارگروهی تخصصی برای بررسی مشکلات و مرتفع کردن ناهماهنگی‌ها هستند، اما تاکنون اقدام اثربخشی در این حوزه نشده است.
مشکل محدودیت ساعت بازدید از موزه‌ها
یکی از مشکلات جدی تورهای ورودی ساعت‌های کم فعالیت موزه‌ها و برخی از اماکن گردشگری است. در نیمه دوم سال ساعت فعالیت موزه‌ها کاهش یافته و این اماکن گردشگرمحور با کاهش ۲ساعته ارائه خدمات، صرفا از ۹ تا ۱۷ پذیرای بازدیدکنندگان هستند.
سعید ایوبی تورگردان فعال در زمینه تورهای ورودی، درخصوص معضلات کم بودن ساعت فعالیت موزه‌ها به «جهان‌صنعت» گفت: یکی از معضلاتی که در فصل دوم سال که فصل تورهای ورودی به ایران است وجود دارد، کم شدن ساعت کار موزه‌هاست. این کم کردن ساعت موزه‌ها (در نیمه دوم سال) باعث می‌شود که تورلیدرها یا باید به دلیل وجود ترافیک خیلی با تعجیل تورها را ببرند یا بعضا زمان کافی جهت رساندن گردشگران به سایت‌ها و موزه‌ها وجود نداشته باشد.
وی افزود: تصور کنید ۳۰ گردشگر هر بار می‌خواهند در اتوبوس ‌سوار یا پیاده شوند و مساله ترافیک شهری نیز وجود دارد. قانونا باید بلیت‌فروشی موزه‌ها تا ساعت ۴ بعداز‌ظهر وجود داشته باشد، اما وقتی به سایت‌ها مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که عملا پس از ساعت ۳ و نیم سایت‌ها بلیت‌فروشی ندارند. یعنی موزه‌ها به لحاظ زمانی فاقد انسجام لازم هستند و بعضی تا سه و نیم، سه و چهل و پنج دقیقه و یا برخی تا ساعت ۴ بلیت‌فروشی دارند. همین مساله باعث می‌شود در نیمه دوم سال که شروع فصل تورهای ورودی به کشور است مشکلات زیادی داشته باشیم.
چالش‌های شیراز در حوزه تورهای ورودی
شهر شیراز به عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری ایران همواره طرف توجه گردشگران خارجی قرار داشته و بسیاری از تورهای ورودی، سفر به این شهر را در برنامه‌های خود دارند. با این همه، نابسامانی‌های موجود در زمینه مدیریت اماکن گردشگری در شیراز چالش‌زا شده است.
ایوبی فعال حوزه گردشگری در این خصوص گفت: مشکلی که در شهر شیراز وجود دارد بسته بودن بازار در روزهای تعطیل و به تبع آن بسته بودن مسجد وکیل است. مسجد وکیل شیراز زیر نظر میراث فرهنگی نیست و شرایط مساجد تاریخی اصفهان برای بازدید از آن وجود ندارد. این مسجد زیرنظر اوقاف بوده و روزهای جمعه مسجد را تعطیل می‌کنند. حال تصور کنید یک گردشگر خارجی با تور آمده و فقط یک روز کامل در شیراز حضور دارد و روز بعد باید به سمت اصفهان یا یزد حرکت کند که به این ترتیب عملا فرصت بازدید از مسجد و بازار را از دست می‌دهد.
این راهنمای گردشگری ضمن اشاره به مشکلات محوطه وکیل و نامطلوب بودن شرایط آن برای حضور گردشگران گفت: مشکلات محوطه وکیل را نیز باید به مشکلات قبلی افزود. چند وقتی است که صندلی‌های این محوطه با دستور اماکن برداشته شده‌اند. پیش از این وقتی به سمت بازار وکیل می‌رفتید محوطه و کافه‌های اطراف صندلی‌هایی داشتند و تورلیدرها وقت آزاد به گردشگران می‌دادند، اما برچیده شدن این صندلی‌ها شرایط نامناسب و بلاتکلیف شدن گردشگران را موجب شده است.
ایوبی ضمن اشاره به فیلمبرداری‌هایی که برای ساخت مجموعه «نرگس آبیار» -‌کارگردان- در مساجد و بناهای تاریخی شیراز می‌شود، گفت: فیلمبرداری خانم آبیار در شیراز جای خودش را دارد و در مواردی هنگامی که تورلیدر به همراه گردشگران به بنای تاریخی می‌رسد، می‌گویند فیلمبرداری در بنا در حال جریان است و ورود آزاد نیست یا می‌گویند تجهیزات فیلمبرداری نصب کرده‌اند و امکان عبور و مرور وجود ندارد.
شوخی مجلس درخصوص جذب
۱۵ میلیون گردشگر
در شرایطی که گردشگری ایران با مشکلات کوچک و بزرگی روبه‌رو بوده و شهر شیراز به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری کشور با این چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، مجلس در برنامه هفتم توسعه برای جذب ۱۵ میلیون گردشگر ورودی در سال برنامه‌ریزی کرده است.
ایوبی فعال حوزه گردشگری در پاسخ به این پرسش که در شرایط کنونی دستیابی به این هدف مجلس تا چه حد واقع‌گرایانه است، گفت: من صراحتا می‌گویم که جذب ۱۵ میلیون گردشگر ورودی در سال شوخی‌ای بیش نیست. با کدام زیرساخت قرار است این تعداد گردشگر جذب شود؟
وضعیت فرودگاه را ببینید، وضعیت تبدیل پول مسافران را مشاهده کنید. در مواردی پیش آمده که ۲۰ مسافر را در فرودگاه برای تبدیل پول برده‌ام، اما اعلام کرده‌اند که پول نقد ندارند تا این حجم تبدیل را انجام دهند.
از سوی دیگر گردشگر خارجی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی به سبب محدودیت‌های موجود، مکافات‌ زیادی دارد.
وی ضمن اشاره به ظرفیت محدود هتل‌های کشور خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم ظرفیت هتل‌های ایران به این میزان (۱۵ میلیون) نیست و بازار داخلی به حدی است که ظرفیت هتل‌ها را تکمیل می‌کند و امکان ورود گردشگر خارجی بیشتر نیز وجود ندارد. در حال حاضر به عنوان تور اپراتور فعال یکی از مشکلاتمان یافتن اتاق در هتل‌هاست. بنابراین این امکان وجود ندارد که ۱۵ میلیون گردشگر وارد کشور کرد، اما به فکر زیرساخت آنها نبود.
این فعال گردشگری ضمن اشاره به مشکلات موجود برای ورود اتوبوس‌های گردشگران به اماکن گردشگری شیراز، یزد و اصفهان گفت: به تورلیدر می‌گویند که نباید اتوبوس توریستی را به میدان امیر چخماق (یزد) بیاورید و می‌گویند گردشگران را باید با مینی‌بوس محلی بیاورید. این در حالی است که استفاده از مینی‌بوس مستلزم استفاده از دو راهنمای گردشگری است و به لحاظ منابع انسانی متخصص به زبان‌های تخصصی هم این امکان وجود ندارد.
وی در پاسخ به این پرسش که راهکار عبور از این وضعیت را چگونه می‌بیند، گفت: «به نظرم باید کارگروهی تشکیل شود که راهنمایان تورهای ورودی نیز عضو آن شوند و مشکلات و چالش‌های تورهای ورودی در آن مطرح شود. در این کارگروه باید پلیس راهنمایی و رانندگی، پلیس نیروی انتظامی و مسوولان امنیتی حاضر باشند. این صحیح نیست که مجوز برای تور و استفاده از اتوبوس داده می‌شود، اما پلیس راهنمایی و رانندگی می‌گوید مجوز به من مربوط نیست و اتوبوس اجازه تردد ندارد. در فرودگاه امام خمینی تهران نیز مشکل وجود دارد و یک بار اجازه ورود اتوبوس داده می‌شود و مرتبه دیگر مسوول ورودی این اجازه را صادر نمی‌کند. می‌گویند ورود اتوبوس به فرودگاه به لحاظ امنیتی مشکل دارد و اینکه مساله گردشگر ورودی مطرح است نیز برایشان اهمیتی ندارد. در نتیجه این شرایط روز اول ورود گردشگر خارجی به کشور، گردشگر باید چمدان‌هایش را زیر بغل بگیرد و پیاده به آن سمت پل برود. این در حالی است که ورود اتوبوس توریستی به فرودگاه در دنیا ممنوعیتی ندارد.» با توجه به مشکلات و چالش‌های عدیده گردشگری ورودی به کشور به نظر می‌رسد چنانچه دولت و مجلس قصد بهبود شرایط و افزایش جذب گردشگر خارجی دارند باید در زمینه تسهیل امور و به‌روزرسانی مقررات موجود بازنگری اساسی کنند. در غیر ‌این صورت تداوم شرایط فعلی به هیچ‌وجه امکان جذب بیشتر گردشگران بین‌المللی را فراهم نخواهد کرد.