27 - 01 - 2017
سفر استراتژیک
دکتر صلاحالدین هرسنی*
شیخ خالد احمد الصباح، وزیر امور خارجه کویت دیروز وارد تهران شد. او در سفر یکروزه خود هم با همتای ایرانی خود محمدجواد ظریف دیدار و هم پیام کشورهای خلیجفارس را به حسن روحانی، رییسجمهور تقدیم کرد.
اگرچه این سفر در راستای مسایل دوجانبه ایران و کویت صورت گرفته است اما در پس آن، پیام و اهداف دیگری وجود دارد که به تحولات منطقهای و بینالمللی برمیگردد.
نکته درخور توجه پیرامون مسایل منطقهای به چگونگی روابط کشورهای حاشیه خلیجفارس و ایران مربوط میشود که به پایینترین سطح خود در چند سال گذشته رسیده است به گونهای که مقامات سیاسی، دفاعی و امنیتی کشورهای حوزه خلیجفارس در ادبیات رسانهای و دیپلماتیک خود بارها از عبارتی به نام «تهدید ایران» استفاده کرده و اقدامهای خشونتبار خود در بحرین، یمن و برخورد با شیعیان عربستان را به منزله اقدام متقابل در برابر مداخله ایران نشان دادهاند. حتی این کشورها در نشست سران کشورهای حوزه خلیجفارس در منامه، انگاره تهدید امنیتی ایران را بهگونهای جلوه دادند که میتوانست موجب چالشآفرینی برای راهبردهای اعمالی این کشورها در آینده مناسبات منطقه شود در حالی که این سفر کمک میکند چرخشی اساسی و البته همکاریجویانه و سازنده در قبال راهبردهای اعلامی و اعمالی این کشورها در قبال ایران و برعکس به وجود آید.
در بعد دیگر مهمترین اهمیت سفر شیخ خالد احمد الصباح متوجه ازسرگیری روابط تهران و ریاض است که از سال ۱۳۹۴ به سردی گراییده بود. به این ترتیب و با توجه به تمهیداتی که برای بهبود روابط دیپلماتیک ایران با کشورهای عرب منطقه به ویژه با عربستان و بحرین اندیشیده شد چهبسا بتوان امیدوار بود که کمتر شاهد تنازع استراتژیک ایران و عربستان در جغرافیای خاورمیانه باشیم یا لااقل از شدت و حدت آن کاسته خواهد شود. به این ترتیب این سفر که همانگونه از زوایای آشکار و نهان آن پیداست باید پایان صفآرایی ژئوپلتیکی محافل عربی با ایران در چارچوب گفتمان هلال شیعی دانست. گفتمان هلالشیعی به مفهوم نقشیابی ایدئولوژیک و هویتی ایران در کشورهای عربی و غرب آسیا بوده است. در این دوران ایران تلاش داشت محور مقاومت را گسترش دهد اما عربستان و کشورهای خلیجفارس مخالف نقشیابی ایران در فضای محور مقاومت در کشورهای عربی و غرب آسیا بودهاند. نکته درخور توجه آنکه تلاش برای فصل جدید راهبردهای همکاریجویانه ایران و محافل عربی، بیارتباط با پیروزی ترامپ و به قدرت رسیدن جمهوریخواهان در آمریکا نیست. به هر تقدیر تغییر و تحول حال حاضر در گفتمان سلبی محافل عرب به مفهوم آن است که جهان عرب به موازات سیاستهای امنیتی و راهبردی خود مانند گذشته نشانههای فرهنگی و هنجاری متفاوتی از ایران را در محیط منطقهای انعکاس نمیدهد و از انگیزه لازم برای همکاریهای سازنده با ایران در مناسبات منطقه و بینالملل برخوردار خواهد شد.
* مدرس علوم سیاسی
و روابط بینالملل
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد