16 - 08 - 2023
سبقت چراغ‌خاموش امارات از عربستان
بن‌سلمان امارات را تهدید به محاصره سیاسی-اقتصادی کرده است
گروه بین‌الملل- محمدرضا ستاری-
در حالی که عربستان و روسیه به صورت هماهنگ در بازار نفت عمل کرده و با کاهش تولید به دنبال حفظ و حتی افزایش قیمت هستند، به نظر می‌رسد امارات بی‌سر‌و‌صدا و به صورت چراغ‌خاموش برنده این میدان رقابت شده است. زمانی که اعضای اوپک و اوپک‌پلاس در ماه ژوئن جلسه‌ای را به منظور کاهش تولید نفت برگزار کردند، برخلاف رویه جاری در این نشست، امارات با افزایش ۲۰۰ هزار بشکه‌ای سهمیه نفت، به دنبال تولید روزانه ۲/۳میلیون بشکه در سال ۲۰۲۴ است.
در این رابطه میدل‌ایست‌آی در گزارشی آورده که چنین موضوعی هر چند تا حدودی نادیده گرفتن سهمیه تولید امارات بوده، اما پیروزی بزرگی برای این کشور محسوب می‌شود، زیرا از میان تمامی اعضای اوپک‌پلاس، این امارات بوده که در موقعیت بسیار خوبی قرار گرفته است. در واقع از آنجا که عربستان سعودی سهمیه تولید نفت خود را تا یک میلیون بشکه در روز کاهش داده و آن را تا ماه سپتامبر تمدید کرده است، قیمت نفت امارات ۱۵ درصد بالاتر از یک ماه گذشته قرار گرفته و این کشور را برنده بازار تابستانی نفت کرده است.
به گفته کارشناسان این موضوع از آنجا حائزاهمیت است که در بطن تحولات ناشی از جنگ اوکراین و در حالی که روسیه تلاش می‌کند دوباره جایگاه خود را به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک‌پلاس به دست آورد، سعودی‌ها اکنون به طور فزاینده‌ای با یک رقیب ژئوپلیتیکی و اقتصادی به نام امارات مواجه شده‌اند.
امارات از عربستان ثروتمندتر است
برای سال‌ها امارات و عربستان همسویی نزدیکی درخصوص مسائل مهم و حساس خاورمیانه داشتند. این دو کشور به عنوان دو شریک امنیتی آمریکا از بهار عربی گرفته تا محاصره قطر و نیز جنگ یمن و مقابله با بشار اسد متحدان استراتژیک یکدیگر محسوب می‌شدند، اما حالا مدتی است که میان دو متحد سابق شکاف‌هایی آشکار ایجاد شده، به طوری که سال گذشته طبق گزارشی که وال‌استریت ژورنال منتشر کرده بود، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان در یک نشست دولتی، امارات را تهدید به محاصره کرده است.
در واقع امارات در حالی در سال ۲۰۱۹ از عربستان در جنگ یمن جدا شده و با حمایت از شورای انتقالی جنوب، عملا در برخی مواقع مقابل سعودی‌ها قرار گرفت که غیر‌از یمن، این دو کشور در بازار جهانی نفت نیز دچار واگرایی شده‌اند. شواهد نشان می‌دهد اختلافات دو کشور بر سر سیاست‌های نفتی در سال ۲۰۲۱ آشکار شد؛ جایی که امارات مانند سعودی‌ها ضمن سرمایه‌گذاری‌های زیاد در صنعت انرژی، اعلام کرد که تا سال ۲۰۲۷ قصد دارد ظرفیت تولید نفت خود را روزانه به ۵ میلیون بشکه برساند.
این موضوع دقیقا برخلاف سیاست‌های عربستان سعودی است؛ سعودی‌ها قصد دارند با کاهش عرضه، قیمت نفت را بالا ببرند و منابع مالی خود را به منظور تامین سرمایه‌های مربوط به پروژه‌های بزرگی همچون شهر هوشمند نئوم و طرح گردشگری ساحل دریای سرخ تامین کنند. این در حالی که امارات بخش خصوصی توسعه‌یافته‌تری دارد و از منظر درآمد سرانه نیز از عربستان ثروتمندتر است؛ در نتیجه سعودی‌ها بیشتر از امارات نگران درآمدهای نفتی و تامین مخارج دولتی هستند. در واقع در شرایطی که بن‌سلمان و دولت عربستان نگران‌های زیادی درخصوص تامین بودجه و منابع مالی جهت اصلاحات اقتصادی و اجتماعی دارند، اماراتی‌ها با جمعیتی ۱۸ برابر کمتر از عربستان، چندان دغدغه خاصی درخصوص قیمت‌های کوتاه‌مدت بازار نفت و انرژی ندارند.
علاوه بر این یکی دیگر از موارد رقابت میان دو کشور، موفقیت بزرگ اماراتی‌ها در جذب تاجران روسی بعد از آغاز جنگ اوکراین است؛ به طوری که اکنون بندر فجیره به مرکز اصلی انتقال نفت روسیه تبدیل شده و تاجران انرژی روسیه به سرعت در حال هجوم آوردن به سمت دبی هستند. این در شرایطی است که سعودی‌ها با هزینه‌های هنگفتی که انجام داده‌اند به مراتب کمتر از اماراتی‌ها قادر به جذب خارجی‌ها بوده‌اند. همچنین همزمان با اینکه سعودی‌ها به طور چشمگیری در حال سرمایه‌گذاری و گسترش بازارهای جهانی برای تولیدات پتروشیمی خود هستند، امارات نیز از طریق شرکت نفت دولتی به نام Adnoc به صورت بی‌سر و صدا مشغول تقویت حضور جهانی خود است؛ به طوری که شاهد هستیم علاوه بر پیشنهاد خرید شرکت اروپایی Covestro و غول پتروشیمی برزیلی Braskem، اخیرا اماراتی‌ها ۳۰ درصد از سهام یک میدان گازی در جمهوری آذربایجان را نیز به دست آورده‌اند.
به گفته تحلیلگران، اماراتی‌ها به این دلیل هزینه‌های هنگفتی را انجام می‌دهند که احساس می‌کنند در مقایسه با آرامکوی عربستان دیر وارد چنین بازار پرسودی شده‌اند. بنابراین در چنین شرایطی است که سعودی‌ها قصد دارند تا سال ۲۰۲۷، ظرفیت تولید نفت خود را به ۱۳ میلیون بشکه در روز برسانند؛ موضوعی که هیچ‌کدام از رقبای آنها مانند امارات و حتی ایالات‌متحده قادر به رقابت با چنین حجمی از تولید نخواهند بود.