ساختار توسعه شهری ایران تغییر کند

طرح دولت و مجلس برای کنترل فقر «توزیع پول» است

گروه مسکن- وزیر راه‌و‌شهرسازی که این روزها به منتقد جدی سیاست‌های دولت تبدیل شده است بار دیگر از «توزیع پول» به عنوان سیاست مجلس و دولت برای کنترل فقر نام برد و «توسعه حمل‌و‌نقل» را یکی از راه‌های مبارزه به فقر دانست. عباس آخوندی در سومین همایش توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی همچنین از نگرش عمومی در سطح رسانه‌ها و مدیران کشور نسبت به اولویت‌های حمل‌و‌نقلی انتقاد کرده و گفته است که صدا‌و‌سیما سیاست‌های وزارت راه را به تمسخر گرفت و این در حالی است که تمام اندیشمندان جهان در مورد این سیاست‌ها به اجماع رسیده‌اند.
وزیر راه‌و‌شهرسازی تاکید کرد: پلاسکو به عنوان ساختمانی که نماد زندگی مدرن در ایران بود نشان داد که بحران زندگی مدرن در ایران وجود دارد، پلاسکو نماد زندگی مدرن بیش از ۵۰ سال دوام نیاورد و فرو ریخت که به دلیل اهمیت موضوع نباید آن را به یک حادثه تقلیل دهیم زیرا فروریختن پلاسکو نشانه بحران‌های جدی در دوران مدرن است.
عباس آخوندی وزیر راه‌و‌شهرسازی گفت: همه صحبت‌هایی که امروز مطرح شد نشان می‌دهد که زندگی مدرن در ایران با بحران مواجه شده است به این معنا اساسا زندگی مدرن نه تنها از جنبه شهرسازی بلکه از جنبه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی دچار بحران است لذا در این زمینه نیاز به تغییرات بنیادین و سیاستگذاری‌های جدید داریم.
وزیر راه‌و‌شهرسازی با تاکید بر اینکه سیاستگذاری بدین معناست که چیزی را ازدست بدهیم و چیزی را به دست آوریم و اینکه فکر کنیم همه چیز را با هم داشته باشیم امکان‌پذیر نیست خاطر‌نشان کرد: پلاسکو به عنوان ساختمانی که نماد زندگی مدرن در ایران بود نشان داد که بحران زندگی مدرن در ایران وجود دارد، پلاسکو نماد زندگی مدرن بیش از ۵۰ سال دوام نیاورد و فرو ریخت که به دلیل اهمیت موضوع نباید آن را به یک حادثه تقلیل دهیم زیرا فروریختن پلاسکو نشانه بحران‌های جدی در دوران مدرن است.
عضو کابینه دولت دوازدهم تاکید کرد: بحران زندگی مدرن نه فقط در ایران بلکه در افغانستان و سوریه نیز مشاهده می‌شود و نشان می‌دهد چگونه زندگی مدرن تبدیل به جنگ و تخریب شده است.
سیاستگذار ارشد راه‌و‌شهرسازی کشور تصریح کرد: در حوزه شهری با دو بحران عمده قابلیت زندگی و بحران حرکت و جابه‌جایی رو‌به‌رو هستیم، شاهدیم که هزاران میلیارد تومان برای شهرها در طی سالیان هزینه شده است اما نهایتا شهرها قابلیت زندگی را ندارند و هر روز با انواع گرفتاری‌های مختلف مواجهند بنابریان یک جای کار ایراد اساسی دارد که باید در‌صدد حل آن با اجماع ملی برآییم. وی ادامه داد: حرکت و جابه‌جایی در شهر و از حومه به شهر با معضلات جدی روبه‌روست و ترافیک‌های طولانی‌مدت سبب خشونت شهروندان شده است و همه اینها می‌گوید که باید اتفاقاتی ورای اتفاقات روی داده به وقوع بپیوندد.
صدا‌و‌سیما نگرش حل ترافیک را به تمسخر گرفت
آخوندی یادآور شد: اخیرا مهندس تقی‌زاده مطرح کرد که تجربه ۱۰، ۱۵ ساله اخیر در ساخت آزادراه‌ها مساله ترافیک را حل نکرد به همین دلیل نیازمند تغییر نگرش هستیم و همین موضوع موجب شد که اکثر رسانه‌ها آن را به تمسخر بگیرند. وزیر راه‌و‌شهرسازی ادامه داد: یکی از جاهایی که مطلب مهندس تقی‌زاده را به تمسخر گرفت صدا‌و‌سیما بود در حالی که موضوع مطرح‌شده توسط وی موضوعی است که تمام اندیشمندان جهان در مورد آن به اجماع رسیده‌اند.
آخوندی با تاکید بر این مطلب که سیاست خودرو‌محوری حتما در جابه‌جایی و کیفیت زندگی بحران ایجاد می‌کند گفت: گفتن این حرف اگرچه ساده است اما عمل کردن به آن بسیار دشوار خواهد بود. تجربه‌های موفق در دنیا ابعاد توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی را کاملا شناخته و تشریح کرده‌اند اما اصلی‌ترین مساله این است که چگونه باید این سیاست را اجرا کنیم.
وی تصریح کرد: تغییر نگرش یکی از پیچیده‌ترین کارهایی است که باید انجام داد زیرا از مسوولان زمان زیادی می‌گیرد. آخوندی همچنین یادآور شد: تغییر نگرش دشوارترین مرحله از اجرای سیاست توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل عمومی است زیرا به دنبال طرح تغییر نگرش مشکلات نمودار می‌شوند.
وزیر راه‌و‌شهرسازی ادامه داد: از روزی که به وزارتخانه آمدم بحث جابه‌جایی بین حومه و تهران از کرج و ورامین و بقیه مکان‌های پیرامونی تهران مطرح شده بود، همیشه نیز بر این موضوع تاکید داشتم که در کنار بحث‌های توسعه جاده‌ای، نیم‌نگاهی به ریل نیز داشته باشیم. باید اعتراف کنم که در اجرای این اندیشه در هیچ سطحی موفق نشدم.
چاره‌ای جز توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی نداریم
آخوندی همچنین در ادامه سخنرانی به بازدید خود از اتوبان همت اشاره کرد و گفت: چهار سال است در حال بحث با سازمان برنامه و بودجه هستیم که برابر بودجه آزادراه، برای دو خط ریلی جدید در مسیر کرج- تهران بودجه‌ای اختصاص یابد تا بتوانیم دسترسی‌ای که هم‌اکنون وجود دارد را از طریق ریل گسترش دهیم و به نوعی حمل‌و‌نقل یکپارچه را با وصل خطوط ریلی به مترو محقق کنیم که متاسفانه امکان آن تا‌کنون فراهم نشد.
وی همچنین افزود: در تمام مدت مسوولیت خود بیش از ۱۰ بار با مقامات ارشد از آزادراه همت تا کرج بازدید داشتیم، همچنین تعداد جلسات با سازمان برنامه و بودجه بیش از ۱۰ بار بود اما هنوز موفق نشدیم راجع به قطار تهران- کرج با این سازمان جلسه بگذاریم و با طرح این موضوعات می‌خواهم تاکید کنم که تغییر نگرش در ایران بسیار پیچیده و دشوار است.
وزیر راه‌و‌شهرسازی همچنین به پیگیری نکردن موضوعات مهم از سوی برخی نمایندگان شهرها خبر داد و گفت: اساسا زندگی شهری در ایران هیچ چاره‌ای جز توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی ندارد و این دستاوردی جهانی است که همراهی همگان از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی را می‌طلبد.
در آغاز یک تحول جدی به سر می‌بریم
عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: انتظار داریم همچنان که نمایندگان مجلس به بودجه جاری، آموزش‌و‌پرورش، یارانه‌ها و انواع بودجه‌ها حساسیت نشان می‌دهند به این موضوع نیز حساسیت نشان داده و موضوع را در مجلس پیگیری کنند. در عین حال فکر می‌کنم اگر امروز راجع به حمل‌و‌نقل عمومی و شهرسازی ریل‌پایه در دولت و مجلس صحبت کنیم همراهی حدود پنج درصدی را با این موضوع مهم خواهیم داشت.
این مقام مسوول همچنین یادآور شد: در جامعه مهندسان مشاور و همچنین دفاتر مهندسان مشاور شهرسازی شاهد هستیم که موضوع توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی موضوعی نا آشناست بنابراین در آغاز یک تحول جدی به سر می‌بریم. وزیر راه‌و‌شهرسازی تصریح کرد: سیاستگذاری یعنی هزینه- منفعت، به این معنا نمی‌توانیم بگوییم می‌خواهیم صدها میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کنیم و همزمان شعار شهرسازی ریل‌پایه بدهیم، درواقع ما نیاز به یک هزینه- منفعت داریم.
مفهوم شهرسازی ریل‌پایه به معنای شهرفروشی نیست
آخوندی ضمن نقد سخنان مهندس ‌هاشمی رییس شورای شهر تهران در همایش فوق تاکید کرد: مفهوم شهرسازی ریل‌پایه و نهادینه کردن آن به معنای شهرفروشی نیست بلکه شهرسازی ریل‌پایه به دنبال آن است که پیرامون مراکز حمل‌و‌نقل عمومی تمرکز جمعیت و اسکان مردم را داشته باشد و این موضوع با تغییر نگرش ایجاد خواهد شد. وی گفت: تغییر نگرش نیاز به یک نظریه، اندیشه و برنامه‌‌ دارد که علاوه بر سازگاری درونی، منجر به تولید محصول شود و در این راه حتما نیازمند یک رسانه است.
این مقام مسوول تاکید کرد: مدت‌هاست رسانه ملی اساسا کاری به مسایل زندگی مردم ندارد و بحث‌های عمده‌ای همچون توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی را در آن نشنیده‌ایم.
عضو کابینه دولت دوازدهم به برگزاری سمیناری توسط صدا‌و‌سیما در سال ۹۶ با موضوع چگونه صدا‌و‌سیما در خط توسعه به سیاستگذاران کمک کند اظهار امیدواری کرد: امیدوارم سال ۹۷ سمیناری داشته‌ باشیم در رابطه با موضوع چگونه صدا‌و‌سیما در خط توسعه بیاید و به سیاستگذاران کمک کند و در عین حال امیدوارم رسانه ملی مساله موجود را با واقعیات زندگی شهری مطابقت دهد.آخوندی همچنین تاکید کرد: انتظار دارم مهندس تقی‌زاده حداقل رسانه اینترنتی برای موضوع به این مهمی پایه‌گذاری کند تا ایده فوق در جامعه انتشار یابد.
وزیر راه‌و‌شهرسازی تاکید کرد: در ایجاد ادبیات توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل عمومی به همراهی جامعه، حرفه‌ورزان در حوزه معماری، شهرسازی، ساختمان، حمل‌و‌نقل و شبکه تجاری ایران نیاز داریم زیرا معتقدیم این کار اساسا زندگی شهری را تعریف می‌کند به همین دلیل از طراحی معبر تا محصول نهایی نیازمند تجدید نظر و تغییر نگرش هستیم.
وی در ادامه سخنان خود ضمن اظهار خرسندی از اینکه شهرداری، وزارت کشور، راه‌آهن، حرفه‌ورزان و کارشناسان از مجامع مختلف گرد هم آمده‌اند گفت: مایه خرسندی است که در موضوع تغییر نگرش بنیادین همراهی سازمان‌ها و حرفه‌مندان را داریم. این مقام مسوول تصریح کرد: مدعی نیستیم وزارت راه‌و‌شهرسازی به تنهایی می‌تواند چنین کار بزرگی را به سرانجام برساند بلکه معتقدیم این کار نیازمند اجماع ملی است.
پیرامون کلانشهر تهران کانون‌های فقر به شدت گسترش یافت
وزیر راه‌و‌شهرسازی همچنین به بحث فقر اشاره کرد و یادآور شد: تجربه نشان می‌دهد در بسیاری از مکان‌هایی که شبکه ریل ایجاد شد و بعدها شهرها شکل گرفتند اساسا کانون فقر تشکیل نشد که نمونه بارز آن کشور ژاپن است.
آخوندی ادامه داد: متاسفانه در ایران و پیرامون کلانشهر تهران کانون‌های فقر به شدت گسترش یافتند و این کار یکی از اثرات مهمش این است که دسترسی ارزان، آسان و برابر برای گروه‌های کم‌درآمد به خدمات شهری در حد قابل قبولی انجام نشده است؛ خدماتی که در نهایت موجب ارتقای منزلت اجتماعی خواهند بود.
وی گفت: در حال حاضر وقتی طرح‌های مبارزه با فقر را در دولت و مجلس بررسی می‌کنیم شاهد هستیم که عموما بر توزیع پول متمرکز است‌ درحالی که معتقدیم راه‌های کاهش فقر توسعه حمل‌و‌نقل همگانی و یکپارچه کردن آن است. وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم در دوران مدرن خوب زندگی کنیم نیاز به حمل‌و‌نقل ریلی سالم، ایمن و ارزان داریم.
آخوندی با طرح این پرسش که آیا اساسا توسعه مبتنی بر حمل‌و‌نقل همگانی در ادبیات مبارزه با فقر مطرح شده است یا خیر گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد همچنان در مبارزه با فقر نظام توزیع مطرح می‌شود در حالی‌که واقعیت چیزی فرای آن است.
حل مساله شهرها به تنهایی با همت یک وزیر به سرانجام نمی‌رسد
این مقام مسوول ادامه داد: اینکه گفته می‌شود شهروندان امکان دسترسی پیاده از محل سکونت‌شان به اولین ایستگاه را داشته باشند یک جمله ساده خبری نیست بلکه این جمله تمام جان‌مایه شهروند‌مداری است، اینکه چگونه انسان در شهرها به موضوع مهم تبدیل شود. وی همچنین گفت: اگر از حقوق شهروندی صحبت می‌کنیم به این معناست که شهر مجموعه انسانی است قبل از آنکه مجموعه کالبدی باشد و اگر از شهرسازی صحبت می‌کنیم باید شهروند‌محوری در همه جا تجلی یابد.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید ادامه داد: حل مساله شهرها به تنهایی با همت یک وزیر به سرانجام نمی‌رسد بلکه نیازمند همگرایی، نظام مدیریت شهری و ملی را دارد که امیدوارم این کار با همراهی همگان به پیش برود. وی در پایان تصریح کرد: مهم باور عمومی است زیرا معتقدیم به محض آنکه باور عمومی ایجاد شود تغییر وضعیت موجود کار دشواری نخواهد بود.