ریال دیجیتال به‌زودی عملیاتی می‌شود

به گفته رییس کل بانک مرکزی، توسعه ریال دیجیتال و استقرار اقتصاد هوشمند از تحولات مهم نظام بانکی است که در حوزه پرداخت خرد و تسویه‌های کلان می‌تواند اثر‌بخشی نظام پرداخت کشور را افزایش دهد.
رییس کل بانک مرکزی در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت گفت: نظام بانکی ایران در حال حاضر از مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف برخوردار است که خوشبختانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت از نقاط قوت و بخش‌های پیشرو در نظام بانکی کشور است. در حال حاضر دسترسی شبکه شاپرک ۹۹‌درصد و زمان پردازش آن کمتر از دو ثانیه است که یکی از قوی‌ترین سیستم‌های پرداخت در منطقه به شمار می‌رود.
محمدرضا فرزین افزود: پیشگامی در ریال دیجیتال و ایجاد بازار ارز توافقی که با کارشناسان زبده و داخلی طراحی شده، یکی از اقدامات مهم در این زمینه است. بازار ارز توافقی هم‌اکنون فعالیت خود را آغاز کرده و البته به‌ زودی فعالیت آن توسعه داده خواهد شد تا سهم قابل‌توجهی در تامسن ارز کشور داشته باشد. پروژه‌های ریال دیجیتال و بازار ارز توافقی به صورت بومی و توسط جوانان خودمان طراحی شده که جای افتخار دارد.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: از مهم‌ترین افتخارات ما در این حوزه بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص و زبده است و از سوی دیگر در حوزه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت سهم بخش‌خصوصی بیشتر است.
فرزین افزود: با توجه به حرکت بانکداری جهانی به‌سمت هوش مصنوعی باید در این زمینه برنامه داشته باشیم و اقدامات لازم در این حوزه را به‌سرعت اجرایی کنیم. توسعه نظام‌های پرداخت و بانکداری نوین از وظایف بانک‌های مرکزی جهان است و ما هم در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران این رویکرد را دنبال می‌کنیم.
او تصریح کرد: درخصوص تعاملات بین‌المللی بانکی به دلیل مواجهه با تحریم، بیشترین چالش را در این حوزه داریم اما با توجه به تلاش سال‌های گذشته جهت داشتن تعاملات بین‌المللی و اقدامات خوبی که صورت گرفته، پیشرفت خوبی در این زمینه داشته‌ایم.
رییس کل بانک مرکزی گفت: یکی از اقدامات انجام‌شده، طراحی و عملیاتی‌سازی سامانه ACUMER است. پس از برتون وودز برخی کشورهای آسیایی برای مقابله با این تصمیم اتحادیه پایاپای آسیایی را تشکیل دادند، اما به دلایل مختلف این اتحادیه در سال‌های اخیر فعالیت آنچنانی نداشت. در همان زمان دبیرخانه این اتحادیه در ایران مستقر شد و با توجه به این مساله در سال‌های اخیر این اتحادیه را فعال کردیم و تعاملات خود با کشورهای عضو این اتحادیه از جمله هند و پاکستان را ارتقا دادیم. به جای سوئیفت برای اعضا سامانه بانکی جدیدی با نام ACUMER را استفاده کردیم که مبتنی بر استانداردهای سوئیفت طراحی شده اما تحریم‌ناپذیر است.
او ادامه داد: این سامانه از ۱۰ مهرماه ۱۴۰۳ عملیاتی شده و امیدواریم بتوانیم آن را توسعه داده و با استفاده از آن روابط و تعاملات خود را با کشورهای عضو اتحادیه پایاپای آسیایی گسترش دهیم.
بریکس فرصتی برای حفظ تعاملات خارجی کشور
فرزین با اشاره به توسعه همکاری‌ها با بریکس تصریح کرد: با استفاده از بریکس توانستیم تعاملات منطقه‌ای خود را توسعه داده و آن را حفظ کنیم. ما با نظام مالی غرب و اروپا تجارت و روابط بانکی آنچنانی نداریم و پس از تحریم‌ها این روابط کاهش پیدا کرده است اما بریکس کمک می‌کند که روابط خود با سایر کشورها را افزایش دهیم.
رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: با توجه به اینکه بریکس سهم زیادی از تجارت جهانی دارد، از همان سال اول تلاش کردیم در تمام جلسات شرکت کنیم و تعامل داشته باشیم تا روابط خود را با اعضا افزایش دهیم. او اظهار کرد: درحال‌حاضر استراتژی بریکس تا ۲۰۲۵ بر چهار محور بنا شده است. سهم استفاده از ارزهای محلی در معاملات اولین موضوع آن است که چین و روسیه هم به این سمت حرکت کرده‌اند. همکاری کشورهای بریکس در حوزه توسعه نظام‌های پرداخت منجربه ایجاد پلتفرمی به اسم BCPI شده که یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های برون‌مرزی است که البته فعلا در مرحله مقدماتی است. این پلتفرم براساس ارزهای محلی دیجیتال بانک‌های مرکزی است و پیام‌رسانش هم مبتنی‌بر DLT است. چنین ابزاری باعث می‌شود بسیاری از تبادلات مالی خود را با استفاده از همین اقداماتی که بریکس انجام می‌دهد پیش ببریم.
فرزین ادامه داد: مساله بعدی اتصال شبکه پرداخت میر روسیه و شتاب ایران است که اخیرا فاز اول آن افتتاح شد، فاز اول کار کردن کارت‌های ما در ATM های روسیه بود که اکنون این سامانه در حال کار کردن است. فاز دوم، امکان استفاده گردشگران روسیه از پایانه‌های فروشگاهی ایران است که امیدواریم در زمستان بتوانیم آن را افتتاح کنیم. فاز سوم این طرح نیز بهره‌مندی گردشگران ایران از سیستم پوزهای فروشگاهی در روسیه است. انجام این تبادل نیاز به یک integration مالی دارد تا نرخ ارز مشخص باشد که طبق صحبت‌های ما با روسیه قرار بر این شد تا نرخ ارز ما براساس نرخ بازار توافقی باشد. یک پیمان پولی نیز با روس‌ها منعقد کرده‌ایم که با استفاده از آن دلار را کنار گذاشته و با ریال رو روبل معامله می‌کنیم.
او افزود: مساله بعدی توسعه ریال دیجیتال و استقرار اقتصاد هوشمند است که از تحولات مهم نظام بانکی است؛ چه در حوزه پرداخت خرد و چه تسویه‌های کلان که می‌تواند اثر بخشی نظام پرداخت کشور را افزایش دهد. اکنون کشورهایی مثل چین، روسیه، عربستان، امارات، ترکیه و هند در مرحله آزمایشی هستند و مطالعات اولیه را پشت سر گذاشته‌اند؛ ما نیز در همین مرحله قرار داریم و اکنون اجرای آزمایشی آن در کیش برقرار است. ریال دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دارد و اکنون بانک‌های ملت تجارت و ملی از آن استفاده می‌کنند و امیدواریم پنج بانک دیگر هم به این سیستم متصل شوند.
تصویب مقررات مبادلات رمزپول‌ها به‌زودی در هیات عالی
رییس کل بانک مرکزی اظهار کرد: موضوع بعد رمزپول‌ها یا کریپتوکارنسی است و در مرحله بعد تنظیم‌گری بانک مرکزی در این حوزه است. قاعده‌گذاری در حوزه رمز پول‌ها کار بسیار سختی است و تمام کشورها در این حوزه در ابتدا با چالش مواجه شده‌اند. در کل رسم جهانی این است که همواره اول تجارت شکل می‌گیرد و بعد رگولاسیون که در حوزه رمزارزها هم همین است. هنوز مقررات منسجمی در این حوزه نداریم. کریپتوکارنسی‌ها بخشی از crypto asset ها هستند که مقررات آن توسط دستگاه‌های مختلفی انجام می‌شود. تحریم باعث می‌شود تا ما بتوانیم از این ابزار نوین در تجارت کشور استفاده کنیم. در مواد ۴. ۲۴. ۵۴. ۶۴ قانون جدید بانک مرکزی، به مقررات‌گذاری و نظارت بر کریپتوکارنسی‌ها اشاره شده و این موضوع در دستور کار قرار گرفته است.
فرزین ادامه داد: باید نظارت بر کارگزاران رمز پول‌ها صورت گیرد اما این نظارت باید چگونه باشد. بانک مرکزی مسوول ثبات مالی کشور است و سیاست‌های احتیاطی توسط بانک مرکزی گرفته می‌شود و باید این سیاست برای رمز پول‌ها با احتیاط اتخاذ شود چون رمز پول‌ها موضوعات جدیدی هستند.
وی افزود: در این زمینه باید به پرسش‌هایی پاسخ دهیم تا شناخت دقیقی درباره کریپتو کارنسی‌ها ایجاد شود. یکی از مسائل دیگر استفاده از رمز پول‌ها در تجارت است و باید فکر کنیم که آیا رفع تعهد ارزی را با رمزپول‌ها می‌پذیریم؟ همچنین باید در مورد مقررات پولشویی و مالیاتی این حوزه نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: آخرین آماری که از صرافی رمزارزها به دست آمده این است که ۲۱۸کارگزار در این حوزه فعال هستند و حدود ماهانه ۳۵‌همت و ۱۰‌میلیون تراکنش رقم می‌خورد که این عدد بزرگی است و روی ثبات مالی کشور تاثیر می‌گذارد بنابراین باید ورود دقیق برای مقررات‌گذاری به این حوزه داشته باشیم که این ورود به معنای قاعده‌مند کردن است.
وی افزود: سه نوع کریپتو داریم که یک نمونه مانند تتر است و نوع دوم اوراق بهادار که عموما توسط بورس ایجاد می‌شوند و پشتوانه طلا دارند و نوع سوم توکن‌های کاربردی هستند. مقررات کریپتو کارنسی‌ها باید دقیق باشد چون پول هستند. برای همین در ۵ الی ۶‌ماه گذشته جلسات خوبی در مورد کریپتو کارنسی‌ها گذاشته‌ایم؛ نکته ما این است که دستگاه‌های دیگر نیز ورود کنند چون مقررات‌گذاری مواردی مانند ماین کریپتو کارنسی‌ها در وزارت صمت صورت می‌گیرد. فرزین اظهار کرد: به‌زودی مقرراتی در مورد رمزپول‌ها در هیات عالی تصویب می‌شود تا خیال افراد فعال در این حوزه راحت شود.