3 - 03 - 2020
رونق سفته بازی
گروه بورس- اعمال فرمول جدید محاسبه حجم مبنا با واکنش نامناسب ارکان بازار سرمایه روبهرو شد. در شرایطی که سیاستگذار تصور میکرد با اعمال این قانون به بازار عمق بیشتری میدهد معاملهگران بیتوجه به این قانون از کنار آن گذشتند اما این اقدام به قیمت تکمیل نشدن قیمتهای پایانی در اکثر سهمها تمام شد. روز گذشته مصوبه تازه شورایعالی بورس در مورد تغییر فرمول محاسبه حجم مبنا در بورس و اعمال آن در فرابورس از روز گذشته اجرا شد؛ مصوبهای که برای معاملهگران چندان خوشایند نبود و معاملات دیروز نشان داد با نقایص زیادی هم همراه است. با افزایش چند برابری حجم مبنا در برخی نمادهای بورسی که در روزهای اخیر در صف خرید قفل بودند میزان عرضهها برای تکمیل قیمت پایانی کافی نبود و همین مشکل باعث درجا زدن بسیاری از این نمادها با وجود تقاضای بالا شد. در این میان دو نماد ومهان و فروی که عرضه اولیه محسوب میشوند هم موفق به پر کردن حجم مبنا نشدند که بسیار تامل برانگیز است. مدتهاست شورایعالی بورس با اعمال تصمیمات خلع الساعه سرنوشت سرمایه افراد را به مخاطره انداخته و باعث تحمیل ریسک قانونگذاری به بازار شده است. به عنوان مثال در تغییر قانون دامنه نوسان نمادهای بازار پایه فرابورس در تابستان امسال نیز سرمایهگذاران زیادی از تصمیم شورا متضرر شدند. اجرای مصوبه تغییر حجم مبنا البته با ایرادات فاحشی در حوزه اجرا هم همراه بود به طوری که حجم مبنای چند نماد بیش از چند برابر تعداد سهام آنها درج شد. به عنوان مثال در نماد «چنوپا» که دارای ۲۰ میلیون سهم بیشتر نیست حجم مبنای ۲۰ بیلیونی اعمال شد!
البته در این شرایط مسوولان سازمان بورس از کار خود اصلا ناراضی نیستند تا جایی که یک عضو شورایعالی بورس گفته است که با این قانون ضربان معاملات روان تر شده است! در شرایطی که روز گذشته بسیاری از نمادهای بورس و فرابورس نتوانستند حجم مبنای قانونی را رد کنند اعمال این قانون ریسک بالایی را متوجه بازار سرمایه کرده است. برخی ناظران این اقدام سازمان را مخابره یک پیام منفی به بازار مبنی بر خروج از سرمایهگذاری در بورس ارزیابی میکنند. در شرایطی که جریان نقدینگی به بورس و فرابورس تاحدود زیادی باعث کنترل رشد قیمت دلار شده است شورایعالی بورس با اعمال قوانین شبانه و خلع الساعه پیغام بدی به سرمایهگذاران منتقل کرده است. بسیاری از افرادی که قصد سرمایهگذاری بلندمدت در بورس را داشتند با این اقدام شورایعالی بورس دستکم با احتیاط بیشتری به معامله خواهند پرداخت.
از سوی دیگر در حوزه قانونگذاری نیز همچنان نقصهای قبلی دستورالعمل معاملات باقی مانده است. در شرایطی که سازمان بورس تصور میکرد با اعمال این قانون عمق بازار بیشتر میشود و دارندگان سهام برای افزایش قیمت مجبور به عرضه بیشتر میشوند معاملات روز گذشته نشان داد که این قانون به هیچ وجه چنین خاصیتی نخواهد داشت چرا که بسیاری از نمادهای قفل شده در صف خرید عرضهای برای پر کردن حجم مبنا انجام ندادند؛ اقدامی که در صورت تداوم چند روزه میتواند نمادهای زیادی را شامل قانون «گره معاملاتی» کند. ناظران انتظار داشتند سازمان بورس در کنار تغییر حجم مبنا فکری هم به حال تغییر قانون گره معاملاتی کند تا در صورت قفل شدن سهام در صفهای خرید یا فروش بازار بلاتکلیف نماند. پیشبینی میشود تداوم گرههای معاملاتی و تعدد آن در نمادهای بورس و فرابورس معاملات را دچار یک بحران اساسی کند؛ بحرانی که به نظر میرسد سازمان بورس هم از آن استقبال میکند چراکه هیچکس تصور نمیکند این سازمان از این خلأهای قانونی بیخبر باشد. در صورتی که یک نماد بورسی پس از چند روز گره معاملاتی با یک یا چند افشای رده الف بسته شود، با وجود قانون فعلی حجم مبنا به محض بازگشایی بدون دامنه میتواند به جهش هیجانی قیمت ختم شود؛ وضعیتی که دقیقا برعکس اهداف تدوین شده در این قانون در بازار عمل خواهد کرد.
نحوه محاسبه حجم مبنا
از روز گذشته برای تمامی شرکتهای بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس معادل چهار در ۱۰ هزار تعداد سهام هر شرکت اعمال شد. بر این اساس، برای شرکتهای موجود در بازارهای اول، دوم و پایه حجم مبنا در هر هفته براساس قیمت پایانی سهام در آخرین روز معاملاتی هفته قبل محاسبه میشود. همچنین در بازارهای اول و دوم، حداقل ارزش مبنای قابل اعمال معادل ۵۰ میلیارد ریال است و در بازار پایه، حداقل ارزش مبنای قابل اعمال در تابلو پایه زرد معادل ۲۰ میلیارد ریال، در تابلو پایه نارنجی معادل ۱۰ میلیارد ریال و در تابلو پایه قرمز معادل پنج میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
از سوی دیگر حداکثر ارزش مبنای قابل اعمال در بازارهای اول، دوم و پایه برای شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، معادل ۱۰۰ میلیارد ریال و برای شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد و بالاتر، معادل ۱۲۰ میلیارد ریال خواهد بود. در بورس نیز حجم مبنای کلیه شرکتهای پذیرفته شده براساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب ۲۸ بهمنماه ۹۳ هیاتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) ۴ در ده هزار سهام شرکت است، به شرطی که حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکتها برابر با ۵۰ میلیارد ریال و حداکثر ارزش مبنا برای شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر،۱۲۰میلیارد ریال و برای شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال تعیین شد.به این ترتیب، تعداد حجم مبنای هر سهم براساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال میشود. همچنین در صورت اقدامات شرکتی تغییرات حجم مبنا براساس مقررات و با رعایت نصابهای این مصوبه محاسبه و اعمال میشوند.
عضو شورای بورس: معاملات روان شد!
در شرایطی که غالب معاملهگران بورس از تصمیم جدید سازمان ابراز نارضایتی میکردند اعضای سازمان بورس مطابق پیشبینیها به تعریف و تمجید از اقدام خود پرداختند. یک عضو شورایعالی بورس، در کمال تعجب تصمیم جدید سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص افزایش حجم مبنا در بورس و افزودن آن به معاملات فرابورس را نیازی مهم برای بازار و سدی در برابر حرکتهای هیجانی ارزیابی کرد .
شاهین چراغی در گفتوگو با پایگاه خبری وابسته به سازمان با تاکید بر ارزنده بودن تصمیمات جدید سازمان بورس و اوراق بهادار کشور درمورد افزایش حجم مبنا در بورس و افزودن این حجم بر معاملات فرابورس گفت: تصمیمگیری در رابطه با افزایش حجم مبنا یک نیاز مهم بود و عمده کارشناسان بازار نیز با آن موافق بوده اند. چون اعدادی که به عنوان حجم مبنا اعلام میشد به سالها قبل برمی گشت و ضرورتا باید این اطلاعات به روز میشد. همچنین در خصوص اضافه کردن بازار اول و دوم و بازار پایه فرابورس نیز افزودن این مساله مورد توافق عمده کارشناسان بود.
وی عمدهترین دلیل اتخاذ این تصمیم را افزایش ضریب کنترل هیجانات بازار توسط نهاد ناظر بازار سرمایه عنوان کرد و افزود: یکی از واقعیتهای غیرقابل انکار، افزایش روزانه بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در کشور است که بخشی از این پول به دلیل تغییر رویکرد جامعه از بانک محوری به بورس محوری به سمت بازار سرمایه میآید و افزایش قیمت سهام را به دنبال دارد.
شناورسازی سهام در دستور کار است
چراغی اجرای تصمیمات جدید را به افزایش یا افزودن حجم مبنا محدود ندانست و گفت: در کنار اقداماتی که در حوزه حجم مبنا انجام میشود، شناور کردن سهام نیز در دستور کار قرار گرفته و اعمال خواهد شد چرا که رییس سازمان و مدیران بورسها به شدت به دنبال شناورسازی سهام هستند. به این دلیل که اشتراک نظر همه بر این است تا مردم به خرید سهامی که به ارزش ذاتی خود نزدیک هستند روی آورند. از این رو تاکید نهاد ناظر بر این است که منابع مردم صرف سهامی با پتانسیل بالا شود تا نگرانی موجود در خصوص سرمایههای خُرد در بورس مرتفع شود.
عضو شورایعالی بورس، اجرای سیاستی همچون افزوده شدن حجم مبنا را در راستای کاهش ریسک معاملات در بازارهای فرابورس ارزیابی کرد و افزود: برخی شرکتها به دلیل الزامات قانونی و برخی دیگر نیز به دلیل مشکلاتی از جمله عدم افشای اطلاعات یا زیاندهی، در بازار پایه فرابورس هستند. این در حالی است که شرکتهایی با بنیاد مناسب نیز در این بازار وجود دارد، ولی چون تاکنون حجم مبنا برای آنها اجرا نمیشد، گاهی با یک معامله قیمتهای آنها دچار
نوسان میشد.
وی با اشاره به کارایی مهم حجم مبنا در بهبود معاملات این شرکتها تاکید کرد: طبق قوانین جدید شناورسازی بسیاری از این سهام افزایش پیدا میکند و سهامدار عمده از مکانیسمهای مختلف استفاده خواهد کرد. یکی از نگرانیهای موجود در بازار پایه این است که برخی از سهامداران عمده حاضرند سهام شناور بالایی را بخرند، ولی قوانین و مقررات سازمان اجازه نمیدهد. البته بابت آن فکر شده است و از صندوقهای بازارگردانی استفاده میشود و سهام شناورسازی بالاتری میبرند، بنابراین افزودن حجم مبنا از بروز حرکتهای هیجانی بازار جلوگیری میکند.
چراغی با اشاره بر اشتراک نظر شورایعالی بورس و سازمان بورس در تایید تصمیم افزایش حجم مبنا در سهام بورسی و افزودن این فاکتور به سهام فرابورسی خاطرنشان کرد: همواره اتخاذ این نوع تصمیمات با واکنش مخالفان و موافقان روبهرو خواهد شد که هر یک ادله کارشناسانهای برای ابراز نظر خود دارند. در این میان چنانچه انتقاداتی وجود داشته باشد، شنیده میشود و در تصمیم گیریهای آینده مورد توجه خواهد بود.
اعمال محدودیتها بجا نیست
در این میان برخی از کارشناسان نیز تصمیم تازه سازمان بورس را مخرب عنوان میکنند اما معتقدند سازمان مجبور شده است تا به هر نحو جلوی سیل نقدینگی ایستادگی کند. فردین آقابزرگی در این مورد معتقد است که اعمال هر گونه محدودیت به صورت کلی مناسب و بجا نیست مگر در شرایط خاص و فضایی که نقصهای اقتصادی و نبود سایر بازارها تمام توجهات را به بورس جلب کرده و با این شرایط به ناچار باید این تصمیمات اعمال میشد.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص تغییر حجم مبنای معاملات به بورسنیوز گفت: آنچه واضح است فرابورس رشد شتابانی نداشته و شاهد هجوم نقدینگی به سمت بازار سرمایه بودیم. این کارشناس بازار سرمایه گفت: به صورت کلی اعمال هر گونه محدودیت مناسب و بجا نیست مگر در شرایط خاص و فضایی که نقصهای اقتصادی و نبود سایر بازارها تمام توجهات را به بورس جلب کرده و با این شرایط به ناچار باید این تصمیمات اعمال میشد.
اعمال شبانه حجم مبنا در شرایطی رخ میدهد که دیگر تصمیمات بیاساس سازمان بورس در روزهای اخیر نیز انتقادات زیادی را به دنبال داشته است. در شرایطی که سازمان بورس به تازگی شرط دیپلم را برای ورود به بورس حذف کرده بود حالا اعلام کرده است که سرمایهگذاران تازهوارد تا یک ماه حق معامله نخواهند داشت و باید در آزمون آشنایی با بورس شرکت کنند؛ قانون دیگری که پایه و اساس آن مشخص نیست و همچنان هم نحوه اجرای آن مبهم مانده است اما تحمیل یکباره این دو قانون به بازار بسیاری را متقاعد کرده است که دولت قصد دارد به صورت تدریجی بازار سرمایه را دچار اصلاح کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد