رنجبران بی‌برقی

منیر حضوری- به تازگی سخنگوی صنعت برق بیان کرده که صنایع فولاد و سیمان در بازه زمانی کنونی به مدت دو تا سه هفته تولید خود را متوقف کنند و به تعمیرات بپردازند. بر اساس این پیشنهاد بعد از مدتی که شرایط به سامان شد و با گذر از زمان اوج بار آنها به طور حتم می‌توانند از تسهیلات صنعت برق بهره‌مند شوند. مصطفی رجبی‌مشهدی همچنین گفته که دامنه طرح مرتبط با همه صنایع فولاد و سیمان است و هر دو بخش دولتی و خصوصی باید مصرف برق خود را در قالب این طرح از روز سه‌شنبه یعنی ۱۴ تیرماه کاهش دهند.
در حالی از توقف تولید واحدهای فولادی و سیمانی سخن به میان می‌آید که این مهم می‌تواند بر کاهش تولید و در نتیجه عرضه اثرگذار باشد. به این ترتیب بخش معدن کشور نیز همانند سایر صنایع با خاموشی و قطع برق متضرر می‌شود. قطع مکرر برق می‌تواند واحدهای معدنی را از گردونه فعالیت خارج کند و به عبارتی وزارت نیرو این قدرت را دارد که درب بسیاری از واحدهای معدنی را ببندد و چراغ بسیاری از معادن را خاموش کند.
این موضوع در حالی مطرح می‌شود که سال گذشته وقتی قطعی برق آغاز شد، صدای بسیاری از فعالان معدنی درآمد. آنها ضمن گله از این موضوع اظهار به تعطیلی مراکز خود و ضررهای هنگفت می‌کردند. در چند روز گذشته نیز از آنجا که قطعی برق بدون اطلاع قبلی واحدهای معدنی آن هم در چند نوبت اتفاق افتاده، مسائل و مشکلات فعالان این حوزه را شدت بخشیده است. حالا علاوه بر نگرانی فعالان معدنی همچون فولادی‌ها و سیمانی‌ها از افزایش نرخ دلار، تامین مواد اولیه، مصرف سوخت و… فشار قطعی برق هم اضافه شده است؛ مساله‌ای که می‌تواند امید این واحدها را در سال «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها » برای تولید ناامید کند.
به باور برخی از کارشناسان به طور قطع ضرر قطعی برق فولادسازان و سیمانی‌ها، متوجه کل کشور خواهد شد، چرا که منجر به کاهش تولید و عرضه می‌شود و اگر این قطعی ادامه یابد کل مجموعه‌های مرتبط با این حوزه دچار مشکل خواهند شد! چراکه با رشد نرخ دلار و سیگنال‌های ضعیف بازگشت به برجام، قیمت‌ها بالاتر هم خواهند رفت. این در حالی است که برخی دیگر به تاثیر قطعی برق بر کاهش تولید باور ندارند چراکه معتقدند بازار شرایط بسامانی ندارد و کاهش تقاضا نیز اتفاق افتاده است.
در همین رابطه بهادر احرامیان نایب‌رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اشاره به اینکه در آینده شاهد توقف تولید خواهیم بود به «جهان‌صنعت» گفت: با چنین تصمیماتی به طور حتم شاهد توقف تولید و در ادامه آن توقف مصرف در کشور خواهیم بود.
نایب‌رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره این سوال که چنین تصمیمی چقدر روی افزایش قیمت‌ها در آینده تاثیر‌گذار است، گفت: این تصمیم روی افزایش قیمت‌ها تاثیری نخواهد گذاشت به این دلیل که تولیدی نخواهد بود. او با اشاره به رفتار مصرف‌کننده‌ها گفت: از چندین مصرف‌کننده باخبر شده‌ام که تمایل دارند مواد اولیه خریداری‌شده خود را به دیگری بفروشند و تمایلی ندارند که آنها را نزد خود نگه دارند! این مهم نشان می‌دهد که آنها نگران بوده و در نهایت در چند ماه آینده از مصرف هم خبری نیست و با کاهش مصرف روبه‌رو هستیم.
چوب بی‌تدبیری را می‌خوریم
احرامیان درباره چرایی اعلام چنین تصمیمی از سوی سخنگوی صنعت برق گفت: به طور حتم فولاد و سیمان از جمله بخش‌های پرمصرف برق هستند و باید برای حل این مشکل چاره‌اندیشی می‌شد. اما سال‌ها قبل مسوولان باید به فکر حل مشکل می‌بودند نه اینکه توسعه را به پیش ببرند بدون اینکه به سرمایه‌گذاری در صنعت برق توجه کنند.
نایب‌رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تاکید کرد: ‌امروز ما چوب ضعف تصمیم‌گیری‌های ۱۰ سال قبل را می‌خوریم. در واقع بی‌تدبیری دولتمردان ۱۰ سال قبل حالا دودش به چشم ما می‌رود.
پیشرفت ناچیز در توافق با شرکت‌های تولیدکننده برق
پیش‌تر در این باره دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران گفته بود: در فرآیند تولید صنایع معدنی به ویژه تولید گندله به بعد، قطع برق خسارت زیادی به تولید این محصول و کاهش آن می‌زند. سعید عسگرزاده با اشاره به تاثیرات قطعی برق در صنایع و معادن کشور تصریح کرد: از مرحله‌ای که فرآیند تولید شروع می‌شود تا مرحله تولید کنسانتره و گندله، صنایع معدنی به برق و گاز نیاز دارند.
عسکرزاده با اشاره به توافقنامه‌های همکاری صنایع معدنی با شرکت‌های تولیدکننده برق افزود: انجمن سنگ‌آهن تلاش زیادی داشته است تا نوعی همکاری با شرکت‌های فعال در حوزه تامین برق داشته باشد و این شرکت‌ها برق معادن را تامین و در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند ولی در این زمینه پیشرفت خوبی نداشته‌ایم.
وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل ناکامی در توافقنامه‌ها این است که معادن از همان ابتدا باید مشکلاتشان را به لحاظ زیرساختی حل‌وفصل کنند و سپس به سراغ معدنکاری بروند و شاید معادن از این موضوع استقبال نکرده‌اند. دبیرانجمن سنگ‌آهن ایران گفت: صنایع معدنی ما در حوزه تامین مواد اولیه به ویژه از مرحله گندله به بعد همانند سایر صنایع قطعا با خاموشی و قطع برق متضرر می‌شوند اما در هر حال باید محدودیت‌های کلی کشور را بپذیریم.
تاثیر خاموشی‌ها از نگاه فعالان معدنی
از آنجا که استخراج در معادن نیازمند خردایش مواد استخراجی و دانه‌بندی است، به همین دلیل برخی از فعالان حوزه معدن معتقدند خاموشی‌های اخیر باعث کاهش تولید می‌شود. هر روز شاهد قطعی چندساعته برق در معادن هستیم و این مساله باعث شده نتوانیم از ماشین‌آلات برقی همچون سنگ‌شکن‌ها استفاده کنیم.
تولید در معادن در روزهایی که برق قطع شده، در حجم قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده چراکه انرژی برای ادامه فعالیت وجود ندارد. در مرحله فرآوری محصولات معدنی به ویژه خردایش به انرژی برق با ولتاژ بالا نیاز است. به این ترتیب برخی از فعالان معدنی بر این باورند که خاموشی‌های اخیر تاثیر مستقیمی بر فعالیت آنها می‌گذارد. به طور مثال در معادن مس، زمانی که برق در بخش لیترینگ قطع می‌شود، مخازن مس که در آنها بیش از ۱۰ تن بار جامد وجود دارد روی میکسرها نشست می‌کند و در این شرایط باید بیش از چهار ساعت زمان و انرژی صرف شود که شرایط را به پیش از زمان خاموشی برق برگردانند. قطعی برق در بخش الکترولیز نیز به آند و کاتد، آسیب وارد می‌کند. با خاموشی برق، این عناصر دفرمه و به هم نزدیک شده و از شکل و ظاهر تخت خارج می‌شوند. از این‌رو فعالان معدنی ناچار هستند دوباره آنها را اصلاح کنند که دنبال کردن این روند، هزینه زیادی را متوجه آنها می‌کند.
در همین رابطه فردین قهرمان روزگار که در منطقه شمال غرب کشور فعالیت معدنی انجام می‌دهد نیز به «جهان‌صنعت» گفت: ما در اردبیل هستیم و روزی دو تا پنج بار برق معدن‌مان قطع می‌شود! متاسفانه اصلا مشخص نیست که چه ساعتی برق می‌رود، برای همین بلاتکلیف هستیم.
قهرمان روزگار با اشاره به اینکه معادن در بخش فرآوری و خردایش به برق نیاز دارند، گفت: اغلب کلوخه سنگ داخل دستگاه می‌ماند و برای خروج آن نیاز است دستگاه تخلیه و مجدد بارگیری شود. این روند سرعت کار را به شدت کاهش داده ضمن اینکه برای دستگاه‌ها هم به شدت مضر است. فعالان معدنی باور دارند افت ولتاژ و نوسان‌ برق، امکان سوخت موتورها را افزایش می‌دهد، از این‌رو نباید قطعی برق پی‌در‌پی باشد چراکه به دستگاه‌های تولیدی مانند سنگ‌شکن‌ها آسیب می‌رساند.
این معدن‌دار همچنین با اشاره به اختلال در توزیع مواد معدنی نیز گفت: برای ارسال مواد معدنی به واحدهای مورد نیاز به باسکول نیاز است که این دستگاه بدون برق تنها یک ساعت می‌تواند کار کند. بنابراین روند توزیع مواد معدنی نیز با اختلال روبه‌رو شده است. او با اشاره به تاثیر قطعی‌ها بر گرانی مواد معدنی گفت: به طور حتم قطعی برق در آینده می‌تواند به افزایش قیمت مواد معدنی کمک کند و این مساله در چند ماه آینده بازار را با اختلال روبه‌رو می‌کند.
کرونا با چاشنی قطعی برق
قطعی برق در تابستان بسیار طاقت‌فرساست و نمی‌توان از وسایل سرمایشی برای خنک کردن دفاتر در معادن بهره گرفت. قهرمان روزگار با اشاره به مشکلاتی که قطعی برق می‌تواند برای معدنکاران کشور به وجود آورد، گفت: هوا به شدت گرم است و در محوطه هیچ سیستم خنک‌کننده هوایی نداریم. مشکل قطعی برق در کنار لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی ویروس کرونا برای کارکنان به شدت سخت شده است.
فعالان معدنی می‌دانند که کشور در شرایط اضطراری است و نیازمند صرفه‌جویی در مصرف انرژی هستیم اما بهتر است با تعامل از این معضل گذر کنیم، به این معنا که با برنامه در این زمینه جلو برویم و ساعت خاموشی برق براساس ساعت‌هایی باشد که اعلام می‌شود. به باور کارشناسان خود کرده را تدبیر نیست! باید چند سال قبل که صرفا به فکر توسعه بودیم به فکر تامین انرژی و زیرساخت‌ها هم می‌بودیم. نه اینکه صرفا به فکر توسعه معادن باشیم بدون آنکه بدانیم آب و برقش از کجا می‌آید!