رمز‌ارزها در باتلاق

«جهان‌ صنعت»- درخواست ابطال مصوبه استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده رمزارزها از سوی تعدادی از فعالان حوزه ماینینگ به دیوان عدالت اداری ارائه شد. این روزها بزرگ‌ترین مشکل ماینرها تعرفه برقی است که برای این صنعت در نظر گرفته شده است. وزارت نیرو برق مصرفی برای استخراج رمزارز را ۷ سنت در نظر گرفته است که با مخالفت و در نهایت شکایت فعالان استخراج رمزارز مواجه شد.
رسانه‌ها گزارش داده‌اند در این دادخواست از دیوان عدالت اداری ابطال هفت بند از مصوبه ماینینگ دولت خواسته شده است. طبق دادخواستی که به دیوان عدالت اداری ارائه شده، درخواست‌دهندگان خواستار ابطال بندهایی در مورد مالیات، قیمت برق و مدل فعالیت شده‌اند.
در این دادخواست، درخواست شده پیش از هر تصمیمی اقدام به صدور دستور موقت بر توقف عملیات اجرایی ناشی از این دستورالعمل شود. در متن این دادخواست ذکر شده که متن مصوبه هیات وزیران با روح قوانین کشور مخالف است. ارائه‌کنندگان دادخواست ابطال مصوبه ماینینگ به دیوان عدالت اداری محدود کردن فعالیت فعالان این حوزه به صرف دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری برق را مصداق بارز اخلال در رقابت دانسته‌اند. همچنین یکی از موارد اعتراض محاسبه قیمت برق براساس تعرفه صادراتی است، چرا که این بند از قانون را تبعیض ناروا عنوان و تاکید کرده‌اند که ماینینگ یک صنعت همانند سایر صنایع است و هیچ دلیل قانونی مبنی بر تعیین نرخ برق صادراتی برای این فعالیت صنعتی وجود ندارد.
از دیگر مواردی که در این دادخواست به آن اشاره شده الزام پرداخت مالیات از سوی فعالان حوزه ماینینگ است. در این دادخواست آمده با وجود اینکه تعریف مشخصی از مفهوم درآمد و اسباب حصول آن در موازین قانونی ارائه نشده، اما مستفاد از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم این است که درآمد با فروش کالا و خدمات حاصل می‌شود. در فرضی که مراکز استخراج ارزهای دیجیتال امکان فروش کالای خود را ندارند، نمی‌توان قائل به شمول مالیات بر درآمد نسبت به آنها بود. از سویی چه بسا اشخاص حقوقی موصوف، ارزهای دیجیتالی متعددی را تحصیل کنند اما تمایلی به فروش آن نداشته باشند و بخواهند آن را ذخیره کنند. آیا در چنین وضعیتی نیز باید مشمول مقررات مالیاتی قرار گیرند یا اگر قرار است استخراج‌کنندگان ارز ناشی از ماینینگ را در داخل کشور با قیمت سامانه نیما عرضه کننند آیا دولت نیز به آنها اجازه می‌دهد دستگاه‌های ماینر یا همان ماده اولیه این صنعت را با ارز نیمایی وارد کنند؟
از دیگر موارد ذکر شده در دستورالعمل ماینینگ که به آن اعتراض شده ممنوعیت استفاده از رمزارزهاست چرا که به عقیده ارائه‌دهندگان این دادخواست هیچ حرمت شرعی بر ممنوعیت استفاده از رمزارز وجود ندارد.
همسایگان از فرصت استفاده کردند
چندی پیش دولت در مصوبه‌ای در این‌باره تعرفه برق تولیدی و استخراج ارزهای دیجیتال را به تعرفه صادراتی تبدیل و از سویی اعلام کرد افرادی که در این حوزه می‌خواهند مشغول فعالیت شوند، باید مجوزهای قانونی را دریافت کنند که بوروکراسی بسیار پیچیده‌ای دارد و باید مجوزهای آن را از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، بانک مرکزی، وزارت ارتباطات، گمرک و سازمان امور مالیاتی گرفت و هنوز هم جزئیات اجرای آن مشخص نیست. این در حالی است که کشورهای همسایه و منطقه در آسیای میانه و روسیه به فکر ایجاد ظرفیت‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران استخراج ارز دیجیتال افتادند و خیلی زود توانستند بسترهایی را برای این کار فراهم کنند، به طوری که حتی ماینرهای ایرانی هم شروع به کوچ به این کشورها کردند.
به گزارش اتاق بازرگانی تهران، بهزاد محسنی، یکی از فعالان ماینینگ ایران که به استان «ایرکوتسک» روسیه در شمال مغولستان رفته، در چند گزارش ویدئویی و متن از وضعیت مناسب این منطقه برای فعالیت ماینینگ‌ها صحبت کرده و نوشته است. به اعتقاد او پس از تعرفه‌های سنگین در ایران، هم‌اکنون ارزان‌ترین نقطه جهان برای ماینینگ این منطقه در روسیه است و امکانات بسیار خوبی برای ماینرها در آنجا وجود دارد. او نوشته است: ایرکوتسک، ارزان‌ترین برق جهان برای ماینینگ را دارد. تا قبل از آن، ایران بود که با تعرفه‌های جدید دیگر این‌طور نیست. در اینجا هزینه برق حدود ۳سنت است، آب و هوای مناسبی دارد، به‌طور رسمی و قانونی می‌توان فعالیت و دستگاه ماینر را وارد کرد و پرسش و پاسخی از شما نمی‌شود.
ماینینگ برق کمی مصرف می‌کند
فعالان استخراج رمزارز همچنان معتقدند برق مصرفی ماینینگ ناچیز است‌. در عین حال عنوان می‌کنند که تعرفه بالای برق مصرفی این صنعت، هزینه‌های ماینینگ را به شدت بالا می‌برد.
کاوه مشتاق، فعال در زمینه استخراج رمزارز در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در رابطه با نتیجه شکایت ماینرها به دیوان عدالت اداری گفت: به نتیجه این شکایت خوش‌بین نیستم و فکر نمی‌کنم این مصوبه لغو شود.
او افزود: تعرفه برق صادراتی که برای استخراج رمزارزها در نظر گرفته شده در قانون تعریف نشده و با وجود شکایت فعالان استخراج رمزارزها نیز این تعرفه لغو نخواهد شد. تعرفه برقی که برای ماینینگ در نظر گرفته شده بزرگ‌ترین ضربه را به فعالان استخراج رمزارزها وارد می‌کند.
مشتاق درباره چالش غیرقانونی بودن واردات دستگاه‌های ماینر برای فعالان استخراج رمزارزها بیان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت هنوز به گمرک ابلاغ نکرده که واردات دستگاه‌های ماینر قانونی است. در صورت ابلاغ قانونی بودن واردات ماینر، معضل واردات این دستگاه‌ها رفع می‌شود و قرار است به زودی وزارت صنعت واردات دستگاه‌های ماینر را قانونی اعلام کند.
او در رابطه با افزایش هزینه استخراج رمزارز به دلیل افزایش تعرفه برق برای این صنعت گفت: هزینه‌ها افزایش زیادی خواهد داشت و بازگشت سرمایه نیز مشکل شده و طولانی‌تر می‌شود.
مشتاق در رابطه با اینکه دلیل افزایش تعرفه برق مصرفی ماینینگ، مصرف زیاد برق این صنعت است اظهار کرد: کل برقی که صنعت ماینینگ در ایران مصرف می‌کند ۳۵۰ مگاوات بر ثانیه است. این مقدار کمتر از نیم درصد کل برق مصرفی در ایران است.
او در پاسخ به این پرسش که چرا کارشناسان وزارت نیرو و شرکت برق میزان برق مصرفی استخراج رمزارز را بسیار بالا عنوان کرده‌اند بیان کرد: آنها بدون مطالعه یک عددی را اعلام کرده‌اند اما بعد از چندی ادعای خود را پس گرفتند. در کل مقدار برق مصرفی ماینینگ در کل جهان حدود ۵ درصد برق ایران است. در کل این ادعا که ماینینگ برق زیادی مصرف می‌کند درست نیست و تنها بهانه‌ای است برای بالا بردن تعرفه برق مصرفی استخراج رمزارز تا از این کار درآمدی داشته باشند.
این فعال استخراج رمزارز در پاسخ به این پرسش که اگر برق مصرفی ماینینگ ناچیز است وزارت نیرو نمی‌تواند از این طریق درآمدزایی کند گفت: اگر تعرفه برق مصرفی استخراج رمزارز را تعرفه کنونی در نظر بگیرد از این طریق درآمد خوبی می‌تواند داشته باشد.
فرصت نقش‌آفرینی از ایران گرفته شد
ایران طی سال‌های اخیر به دلیل ارزان بودن قیمت برق، به مکانی ایده‌آل برای استخراج رمزارز تبدیل شده بود.
مجید حسینی‌نژاد، عضو اتاق بازرگانی تهران به ایسنا گفته است: تعلل در تصمیم‌گیری درباره رمزارزها (بیت‌کوین) باعث شده فرصت نقش‌آفرینی در این عرصه از ایران گرفته شود و دیگر کشورهای منطقه در حال جذب استخراج‌کنندگان بیت‌کوین هستند. از چند ماه قبل که دولت به موضوع رمزارزها ورود کرد، به‌طور دقیق تکلیف این حوزه مشخص نشد و در چنین فضایی بسیاری از استخراج‌کنندگان بیت‌کوین کار خود را متوقف کردند یا به دلیل غیرقانونی اعلام شدن آن، مورد پیگرد قرار گرفتند.
او با بیان اینکه بانک مرکزی گزینه مناسبی برای تصمیم‌گیری در زمینه رمزارزها نیست، اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های ارزهای دیجیتال این است که مستقل از بانک‌های مرکزی و دولت‌ها عمل می‌کند و یکی از دلایل مزیت داشتن این پول‌ها برای ایران همین ویژگی است که می‌تواند در عبور از فشار تحریم‌ها به ما کمک کند. به اعتقاد کارشناسان و ماینرها باتوجه به افزایش هزینه‌های تولید رمزارزهای دیجیتال در کشور ماینرهای ایرانی به کوچ کردن به کشورهای روسیه، گرجستان، قزاقستان و… فکر می‌کنند.
حسینی‌نژاد معتقد است تعلل در تصمیم‌گیری درباره رمزارزها (بیت‌کوین) باعث شده فرصت نقش‌آفرینی در این عرصه از ایران گرفته شود، بنابراین دیگر کشورهای منطقه در حال جذب استخراج‌کنندگان بیت‌کوین هستند. همان‌طور که از ماه‌ها قبل اعلام کرده بودیم، بیت‌کوین ظرفیتی قابل‌توجه برای فعالیت در ایران و ارزآوری برای کشور دارد و حتی با وجود دیر اقدام کردن در این زمینه، هنوز ایران می‌تواند نقشی جدی در این عرصه ایفا کند.
به گفته این عضو اتاق بازرگانی تهران، از چند ماه قبل که دولت به موضوع رمزارزها ورود کرد، به‌طور دقیق تکلیف این حوزه مشخص نشد و در چنین فضایی بسیاری از استخراج‌کنندگان بیت‌کوین کار خود را متوقف کردند یا به دلیل غیرقانونی اعلام شدن آن، مورد پیگرد قرار گرفتند. وی ادامه داد: در رمزارز، بانک مرکزی نقشی ایفا نمی‌کند. از این‌رو منطقی نیست از نهادی بخواهیم در حوزه‌ای که اختیاراتش را محدود می‌کند، مجوز صادر و در راستای آن ضابطه تعیین کند.
حسینی‌نژاد با بیان مزیت جغرافیایی ایران برای استخراج رمزارز اظهار کرد: ما در ایران دسترسی به انرژی ارزان‌قیمت داریم و با توجه به اینکه در تمام سال امکان استفاده از حداکثر ظرفیت آن وجود ندارد، این انرژی به هدر می‌رود. اگر این انرژی با نظارت دولت به رمزارزها انتقال پیدا کند، می‌توان برای کشور درآمدزایی کرد و سرمایه‌گذارانی را به این سمت سوق داد.
این عضو اتاق بازرگانی تهران تعلل در تصمیم‌گیری قطعی درباره رمزارزها را یک فرصت‌سوزی اقتصادی دانست و گفت: در شرایطی که ما فعالیت استخراج‌کنندگان رمزارز را دشوار کرده‌ایم، دیگر کشورهای منطقه در حال جذب آنها هستند. برای نمونه از چندی قبل تعدادی از دستگاه‌های ماینر (استخراج رمزارز) به قزاقستان رفته و این روند در ماه‌های گذشته نیز ادامه داشته است. اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، بخش زیادی از سرمایه‌گذاران ایران را ترک خواهند کرد و بازگرداندن آنها کار ساده‌ای نیست. به‌طور قطع بیت‌کوین در شرایط فعلی می‌تواند در حل بخشی از مشکلات اقتصادی کشور کمک‌کننده باشد و باید این فرصت را به‌دست آورد.