رمزگشایی کیفیت سینوفارم

مهدیه بهارمست- دیروز بار دیگر رکورد قربانیان کرونا شکست و ۷۰۹ تن از هموطنانمان به کام مرگ فرو رفتند. در همین حال تردیدها درباره اثربخشی واکسن‌ها در ایران نیز پررنگ‌تر شده است. در حال حاضر بیشترین واکسنی که در ایران تزریق می‌شود «سینوفارم» است که به تازگی موضوع کیفیت این واکسن حرف و حدیث‌هایی به دنبال داشته است. بر اساس شنیده‌ها گویا واکسن سینوفارم چینی دو نوع دارد که در دو شرکت مختلف با دو کیفیت متفاوت تولید می‌شوند. نوع اول واکسن سینوفارم ووهانی است که در سایت ووهان با کیفیت کمتر تولید و با قیمت هر عدد ۱۰ دلار به فروش می‌رسد. دیگری واکسن سینوفارم ساخت پکن است که در شهر پکن با کیفیت بیشتر و با قیمت هر عدد ۲۵ دلار تولید و فروخته می‌شود. در همین راستا به تازگی شایعاتی به گوش می‌رسد که واکسن سینوفارم ووهان از نظر میزان اثربخشی بسیار کم‌اثر‌تر از نمونه اصلی است و شاید همین موضوع دلایل افزایش تلفات در افراد واکسینه شده در ایران است.
با این اوصاف آنچه وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی ایران تایید کرده است سینوفارمی بوده که در شهر پکن تولید شده، یعنی کارخانه اصلی سینوفارم نه متفرقه. اما از آنجایی که هلال‌احمر قیمت خریداری شده واکسن‌های سینوفارم را کمتر از ۱۰ دلار اعلام کرده است ما را بر آن داشت تا در گفت و گو با کارشناس‌های مربوطه از کیفیت واکسن سینوفارم رمزگشایی کنیم، چرا که شاید این امر عمدی نبوده و طرف چینی واکسن سینوفارم کم اثرتر را به جای اصلی به ایران فروخته است!؟ با این حال براساس شنیده‌ها گویا هر دو واکسن سینوفارم‌اند ولی سینوفارم ووهان همانند برکت ایران در ابتدای کار هستند و تاییدیه کامل نگرفته است. با این حال سینوفارم ووهان در چین مجوز اضطراری گرفته و به تعدادی تزریق هم شده است. در واقع آنها حاضرند به کشورهای دیگر این واکسن را مجانی بدهند تا تاییدیه نهایی را بگیرند.
سینوفارم با قیمت ووهانی!
در همین رابطه دکتر نریمان صدری مدیرعامل شرکت دارویی خصوصی که در این ایام برای تهیه واکسن از طریق بخش خصوصی در تلاش است در خصوص قیمت واکسن سینوفارم به «جهان صنعت» گفت: واکسن سینوفارم را ما تا سقف ۱۴ دلار خریداری می‌کنیم و اینکه از چه نوعی است اطلاعی ندارم.
سینوفارم کمتر از ۱۰ دلار!
اما دکتر قوسیان‌مقدم، دبیرکل جدید جمعیت هلال‌احمر به «جهان صنعت» گفت: تاکنون هفده میلیون و صد و شصت هزار دوز واکسن وارد کشور کردیم. منتهی قبلا در خصوص اینکه از کدام کشور واکسن وارد می‌کنیم صحبت نشده ولی در کل به دلیل تحریم‌ها مسیرهای وارد شده را اعلام نمی‌کنیم اما مقدار زیادی از چین وارد شده است. امیدواریم در ماه‌های آینده ۲۷ میلیون دوز دیگر واکسن کرونا وارد کنیم.
وی درخصوص قیمت واکسن‌های خریداری شده اظهار کرد: ما واکسن‌ها را کمتر از ۱۰ دلار خریداری می‌کنیم و قیمت آن را دولت به واسطه بانک مرکزی به صورت ارزی پرداخت می‌کند. چرا که ما بدون واسطه از تولیدکننده واکسن را خریداری می‌کنیم. بخش خصوصی قیمت بیشتری را اعلام کرده آن هم به دلیل سودی است که آنها بهره‌مند می‌شوند ولی ما همان قیمت که خریداری می‌کنیم به دولت هم می‌فروشیم.
دکتر قوسیان‌مقدم با اظهار بی‌اطلاعی درخصوص تهیه واکسن سینوفارم از سایت ووهان یا پکن بیان کرد: در جریان اینگونه موضوعات نیستم و اطلاعات آن در تدارکات پزشکی است. زیرا بخشی از جمعیت تهیه آن را بر عهده دارد. اما می‌دانم که ما به هیچ وجه واکسن آسترازنکا را وارد نکردیم. ما تنها یک نوع واکسن وارد کردیم و جزییات آن را نمی‌توانیم بگوییم.
دبیرکل جمعیت هلال‌احمر بیان کرد: ما در بحث واردات واکسن کرونا همانند بخش خصوصی هستیم. وزارت بهداشت به ۳۰ شرکت مجوز واردات واکسن داد و ما هم یکی از آنها هستیم. بنابراین اطلاعی از دیگر موضوعات نداریم. تنها ویژگی ما نسبت به دیگر شرکت‌های خصوصی این است که چون زیرمجموعه صلیب سرخ جهانی هستیم با ارتباطات ویژه‌ای که داریم سریع‌تر واکسن کرونا را تهیه کردیم.
وی افزود: اینکه برخی می‌گویند ما
export license واکسن را چک نمی‌کنیم حرفی اشتباه است. مگر از پنجشنبه بازار خرید می‌کنیم!؟ مدارک واکسن‌ها باید معتبر باشد و سازمان غذا و دارو حتما آنها را چک و تایید می‌کند. اگر واکسن دارای مدارک معتبر نباشد و توسط سازمان غذا و داروی ایران تایید نشود، وارد نمی‌کنیم.
مرگ پس از تزریق دو دوز واکسن سینوفارم
دکتر علیرضا ناجی- دکترای ویروس شناسی و رییس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری- نیز درخصوص میزان اثربخشی واکسن سینوفارم به «جهان صنعت» گفت: واکسن سینوفارمی که به افراد سالمند بالای ۶۰ سال تزریق شده اثربخشی لازم را نداشته و این موضوع براساس مطالعات جهانی اثبات شده که یکی از معایب واکسن سینوفارم است. چرا که افراد بسیاری با وجود تزریق دو دوز واکسن سینوفارم اما باز هم به کرونا مبتلا شده و برخی هم فوت کرده‌اند. بنابراین به نظر ما واکسن سینوفارم برای سالمندان انتخاب مناسبی نبوده است. با این تفاسیر امروزه ما باید به دنبال دوز سوم این واکسن برای این عزیزان باشیم. البته اینکه واکسن سینوفارم از سایت ووهان یا پکن خریداری شده را اطلاع ندارم.
وی افزود: شاید یکی از دلایلی که میزان تلفات افراد واکسینه در ایران بسیار است، طولانی شدن زمان میان دوز اول و دوز دوم است. بسیاری از افراد در این فاصله به کرونا مبتلا و فوت شده‌اند. این در حالی است که هنوز واکسیناسیون به دهه ۵۰ نرسیده و متاسفانه روند واکسیناسیون بسیار کند و قدرت سرایت و جهش کرونا بسیار سریع است. با این وجود براساس گزارش‌های وزارت بهداشت میزان قربانیان سالمندان نسبت به پیک‌های گذشته کمتر شده ولی به آن میزان دلخواه ما نرسیده است. البته نکته حائز اهمیت این است که وقتی میزان اثربخشی واکسن معتبری همانند فایزر و مدرنا در مقابل واریانت دلتا به ۸۰ درصد افول می‌کند نباید از واکسن سینوفارم انتظار عملکرد مطلوبی داشت. در هر صورت تزریق واکسن از عدم تزریق بهتر است ولی باید در انتخاب نوع واکسن برای گروه‌های سنی و بیماران خاص، منطقی‌تر برخورد کرد.
دکتر ناجی درباره اینکه اگر موضوع تهیه واکسن بی‌کیفیت ووهانی واقعیت داشته باشد، گفت: اگر چنین موضوعی واقعیت داشته باشد باعث سرافکندگی ما است. اگر همچین اشتباهی هم باشد، مسوولان مربوطه باید پاسخگو باشند.
متاسفانه مسوولان بین واکسن خارجی و داخلی جنگ راه انداختند و در این بین سلامت مردم را به گروگان گرفتند. بنابراین معتقدم قوه قضاییه و مجلس باید این موضوعات را بررسی کنند و اطلاعات آن را به صورت شفاف در اختیار مردم قرار دهند. چرا که تاکنون با تناقض‌گویی‌ها مردم را فریب داده‌اند.
واکسن سینوفارم ووهان نخریدیم!
از سوی دیگر دکتر کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو درخصوص واردات واکسن بی‌کیفیت از چین به «جهان صنعت» گفت: واکسن سینوفارم چینی دو نوع است ولی واکسن سینوفارم ووهان در ایران مجوز مصرف ندارد. تنها واکسن چینی دارای مجوز واردات و مصرف در ایران، سینوفارم پکن است. ضمن اینکه امکان ندارد هلال‌احمر به دلیل ارزانی، واکسن ووهان وارد کرده باشد زیرا واکسن سینوفارمی که از آنها خریداری شده کمتر از ۱۰ دلار است. از طرفی ووهان حتی طرف ایران هم نشده با این حال هلال‌احمر واردکننده واکسن نیست بلکه هلال‌احمر واسط تبادل است.
وی افزود: میزان تلفات بیماران کرونایی ارتباطی به واکسن ندارد و برخلاف همه تبلیغات منفی به‌ خاطر اطلاعات شفافی است که در اختیار مردم قرار می‌دهیم. واکسنی که ما تهیه کردیم و در ایران دارای مجوز مصرف است، Sinopharm (Beijing): BBIBP-CorV نام دارد. حدود ۱ میلیون و ۵۵۰ هزار اهدایی و مابقی هم خریداری شده است. البته به محض اینکه واکسن برکت در چرخه واکسیناسیون وارد شد ناگهان سینوفارم ارزان‌تر شد. اگر چه به عقیده من باز هم ارزان‌تر می‌شود. گواهی کیفی هر محموله صادر می‌شود، سفارت به صورت مجزا آن را تایید می‌کند. مجددا وقتی واکسن‌ها به ایران می‌رسد، گمرک هر محموله را جداگانه با مجوز غذا و دارو ترخیص می‌کند. البته بخش خصوصی در صدد تهیه واکسن سینوواک و سینوفارم ووهان‌اند ولی هنوز توفیقی نداشتند. چه بسا سینوفارم ووهان هم از سینوواک بهتر باشد ولی ما فعلا نداریم. اما با این وجود واکسن سینوفارم برای افراد بالای ۶۰ سال تحریک بالایی ندارد که البته منعی ندارد و در تمام دنیا استفاده شده است.
با این تفاسیر براساس اطلاعات رسیده به «جهان صنعت» گویا به دلیل تحریم‌ها هلال‌احمر تنها واسطه بین ایران و چین برای تهیه واکسن‌های کرونا بوده است. در اصل سفارت واکسن‌ها را خریداری و بانک مرکزی ارزها را انتقال داده که در نهایت وزارت بهداشت واکسن‌ها را در فرودگاه تحویل ‌گرفته است. بنابراین مشخص نیست در این بین چه سازمانی حقیقت را بازگو می‌کند اما مساله اصلی این است که در این میان برخی هموطنان به دلیل انتخاب واکسن‌ها با اثربخشی کم و انتخاب نادرست برای گروه‌های سنی پرخطر فوت کرده‌اند؛ حال می‌خواهد این واکسن سینوفارم ووهان باشد یا پکن. بنابراین از دستگاه‌های نظارتی و قوه قضاییه انتظار می‌رود با ورود سریع به ماجرا، ضمن شفاف‌سازی با قصورات احتمالی و عاملان‌اش برخورد جدی نمایند.