16 - 10 - 2021
رقیب جدید طلای آبی
در شرایطی که افزایش قیمت گاز کشورهای عضو اتحادیه اروپا را در تنگنا قرار داده، مسکو و ریاض به دنبال تشکیل گروهی گازی بر اساس الگوی اوپکپلاس هستند، موضوعی که میتواند تلاشهای مجمع صادرکنندگان گاز (جیئیسیاف) برای تاثیرگذاری در بازار جهانی گاز را به حاشیه ببرد.
اولین کارتل نفتی ۷۰ ساله پس از آنکه نتوانست سقوطهای یک دهه گذشته قیمت نفت را مدیریت کند، اهمیت خود را در بازار جهانی به تدریج از دست داد. هرچند هنوز هم اعضای اوپک سهم ۴۰ درصدی از تولید نفت دنیا را در اختیار دارند، اما قدرت گذشته اوپک دیگر وجود ندارد. خصوصا پس از آنکه تولید و صادرات نفت در دیگر کشورهای جهان بیشتر شد و اینگونه بود که در دسامبر ۲۰۱۶ در نشست الجزایر و پس از دو سال سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، سازمان کشورهای صادرکننده نفت با ۱۰ کشور دیگر تولیدکننده غیر عضو اوپک (روسیه، مکزیک، جمهوری آذربایجان، بحرین، سودان، سودان جنوبی، مالزی، قزاقستان، برونئی و عمان) برای کاهش تولید به توافق رسیدند و اوپکپلاس با هدف همراهی دیگر تولیدکنندگان نفت با اوپک، در تنظیم بازار و کنترل قیمتها شکل گرفت. اگرچه اوپکپلاس در آغاز تلاش میکرد با تصمیمهای اوپک همراهی کند، اما به تدریج زاویههای بیشتری با اوپک گرفت و در برخی موارد تصمیمهای اوپک برای تنظیم بازار نفت را با افزایش عرضه نقض کرده است. روسیه که نقش محوری در اوپکپلاس دارد و البته دارنده بزرگترین ذخایر گاز دنیاست، حالا در همراهی با عربستان سعودی در تلاش است که سایهای برای مجمع صادرکنندگان گاز ایجاد کند.
نقش کمرنگ جیئیسیاف
به دنبال ادامهدار شدن کمبود انرژی در اروپا و چالش کشورهای اروپایی با روسیه بر سر گاز، کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جیئیسیاف) آخر هفته گذشته گردهم آمدند تا درباره وضعیت گاز در دنیا رایزنی کنند. نشستی که به نظر میرسد خروجی چندان موفقی نداشت و بیشتر به بحثهای روتین پرداخته شد.
آن طور که خبرگزاریها گزارش کردهاند، یوری سنتورین، دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز در این نشست با اشاره به به تاسیس موسسه تحقیقات گاز، مستقر در الجزایر، به اقدامهای مهم دبیرخانه درباره افزایش سطح همکاریهای فنی میان کشورهای عضو و برنامهریزی برای اجرای طرحهای فنی در حوزه گاز از طریق موسسه تحقیقات گاز اشاره و تصریح کرد: آغاز بهکار این موسسه میتواند امکان انتقال فناوریهای نو و تبادل اطلاعات با دیگر کشورهای عضو را به نحو مناسبی فراهم آورد.
همزمان با این نشست، عربستان و روسیه در کنفرانس هفته انرژی روسیه اعلام کردند که برای گاز مجمع موازی تشکیل خواهند داد. وزرای انرژی این دو کشور گفتهاند که طرح آنها همانند اوپکپلاس که بازار نفت را از درهمریختگی نجات داد، برای بازار گاز هم عمل خواهد کرد.
بنا به گفته وزیران انرژی عربستان سعودی و روسیه ثبات نفت در مقایسه با گاز طبیعی و زغال سنگ، نشان میدهد که اوپکپلاس عملکرد خوبی در متوازن کردن عرضه و تقاضا داشته است.آن طور که خبرگزاریها گزارش دادهاند، الکساندر نوواک، معاون نخست وزیر روسیه و وزیر انرژی عربستان سعودی در مورد ایده ایجاد اتحاد گازی بر اساس مدل اوپک نفتی در بحبوحه افزایش قیمت گاز، طلای آبی مذاکره کردهاند. نوواک گفته است که تنظیم بازار گاز بر اساس مدل اوپک + یک ایده منطقی است که باید با جزئیات بیشتری بر روی آن کار کرد.
کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان گاز، ۴۲ درصد از تولید گاز جهان، ۷۰ درصد از ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۸۵ درصد از تجارت گاز طبیعی مایعشده (الانجی) را در اختیار دارند.
تحلیلگران بازار انرژی میگویند، با توجه به نوسان قیمت گاز که از یک کشور به کشور دیگر فرق میکند و در بازاری که به خط لولههای گازی طولانی که قرار است بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان ساخته شود بستگی دارد، چنین کارتلی که بخواهد قیمت گاز را کنترل کند نسبت به بازار نفت مشکلات بیشتری برای سازماندهی خواهد داشت.
بنا به گفته شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، اگرچه قیمت نفت به بیش از ۸۰ دلار در هر بشکه -بالاترین رکورد سه سال اخیر- صعود پیدا کرده است اما این افزایش در مقایسه با نوسانی که در قیمتهای گاز و زغال سنگ مشاهده میشود، چیزی نیست. آنچه که امروز در بازار نفت مشاهده میکنیم رشد ۲۹ درصدی قیمت نفت در برابر افزایش ۵۰۰ درصدی قیمت گاز طبیعی و افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت ذغالسنگ و افزایش ۲۰۰ درصدی مایعات گاز طبیعی است. بازارهای زغال سنگ و سایر منابع انرژی به یک رگولاتور نیاز دارند این وضعیت به ما میگوید که افراد باید آنچه را که اوپکپلاس انجام داد و به آن دست یافت دنبال کرده و انجام دهند.
وی تاکید کرد گروه اوپکپلاس با وجود درخواست بسیاری از معاملهگران و حتی کاخ سفید برای افزایش سریعتر تولید، باید همچنان به افزایش تدریجی تولید ادامه دهد.
الکساندر نوواک، معاون نخستوزیر روسیه هم در همین کنفرانس اظهار کرد: بر خلاف بازار گاز، بازار نفت در حال حاضر قابل پیشبینیتر و برای فعالان بازار قابل درکتر است. قیمتهای امروز و توازن فعلی عرضه و تقاضا منعکسکننده وضعیت واقعی جاری هستند.
آژانس بینالمللی انرژی نگران است
طی یک ماه اخیر کمبود گاز در اروپا قیمتها را بالا برده است. چالش بین اروپا و روسیه بر سر گاز ادامه دارد و مشخص نیست شرایط چه زمانی عادی شود. در این میان، آژانس بینالمللی انرژی هشدار داده که بحران بازار انرژی فعلا ادامه خواهد داشت. این هشدار در حالی مطرح شد که قیمتهای انرژی در بالاترین سطح تاریخ قرار دارد و قطعی برق در اروپا و آسیا بحرانآفرینی میکند.
آژانس در چشمانداز سالانه خود اعلام کرد سرمایهگذاری جهان برای مصرف انرژی در آینده کمتر از حد لازم است و این میتواند روند گرایش به سوی آلایندگی خالص صفر را ناپایدار کند.فاتح بیرول، مدیرعامل آژانس بینالمللی انرژی، میگوید: در بازارهای انرژی جهان ریسک مشکلات قریبالوقوع بیشتر در آینده، افزایش یافته است. ما به اندازه کافی برای برآوردن نیازهای مربوط به تقاضای آینده انرژی سرمایهگذاری نمیکنیم و اتفاقات غیرمترقبه باعث شده است که زمینه برای یک دوره پرنوسان از قیمتهای انرژی فراهم شود.در گزارش آژانس نامشخص بودن سیاستگذاریها و وضعیت تقاضا در آینده به عنوان دلایل دیگر این بحران عنوان شدهاند.
تقاضای انرژی با بازگشت اقتصادهای دنیا از بحران کرونا جهش کرده است اما تولیدکنندگان بزرگ تولید خود را به میزان لازم افزایش ندادهاند و جهان با کمبود انرژی روبهرو شده است.
قیمتهای نفت خام که در آوریل ۲۰۲۰ به پایینترین سطح تاریخ خود رسیده بودند تا به اینجای امسال ۶۰ درصد جهش کردهاند در حالی که قیمت گاز طبیعی امسال بیش از دو برابر شده است. قیمت خرید نقدی گاز در پاییز امسال به بالاترین سطح تاریخ خود رسید در حالی که قیمت زغالسنگ هم در آستانه زمستان به شدت رشد کرده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد