22 - 12 - 2021
رقابت با حداقل امکانات
انرژی ارزان و در دسترس، نیروی کار متخصص و ارزان و مهمتر از همه بازارهای بکر در اطراف ایران همگی مزیتهای صنعت پلیمر است.صنعتی که اگرچه در سالهای اخیر رشد نسبتا خوبی داشته اما تولیدکنندگان آن معتقدند نوسان نرخ ارز مانع از جهش این صنعت است.
آنطور که سعید ترکمان رییس هیاتمدیره انجمن پلیمر ایران به جهان صنعت میگوید :« ما به عنوان تولیدکننده هم باید نگران تغییرات قیمت ارز باشیم و هم افزایش قیمت کامودیتیها که در این یکی دو سال شاهد آن بودیم ؛این نوسانات در برخی مواد بیش از ۱۰۰ درصد اتفاق افتاده است و این تولیدکننده را برای خرید مواد اولیه سردرگم کرده است.»
اهمیت توجه به پلیمرها و صنعت پتروشیمی ایران زمانی آشکارتر میشود که ایران به عنوان دومین دارنده بزرگترین ذخایر گاز دنیا، در دهههای اخیر تمرکز خود را برای تولید محصولات پتروشیمی افزایش داده است، چه آنکه مزیت بالقوه فراوانی در در این صنعت وجود دارد.از سویی تجربه سالهای اخیر و افزایش تقاضای جهانی برای محصولات پلیمری نشان داده که این صنعت میتواند به یکی از سودآورترین صنایع پاییندستی صنعت نفت تبدیل شود. علاوه بر آن میزان اشتغالزایی در این صنعت نیز مزیت دیگری است که قالبا از سوی برنامهریزی در اولویت قرار میگیرد.با این حال در اجرای برنامهها شاهد هستیم که گاه ناهماهنگیها سبب شده تا این صنعت به رشد مورد نظر نرسد.
در سالهای اخیر،صنعت پتروشیمی به عنوان فراهم آورنده فرصت برای آفریدن ارزشافزوده و تبدیل مواد خام (نفت وگاز) به محصولات با ارزش در کشورهای خاورمیانه جایگاهی ویژه پیدا کرده است و رقابت بین کشورهای دارنده انرژی نفت و گاز در سالهای اخیر تنگاتنگ شده است.رییس هیاتمدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران ادامه داد: صنایع پلیمر ۲/۲ درصد از صادرات غیر نفتی را نیز تشکیل میدهند. این در حالی است که ظرفیت نصب شده بیش از ۲۰ میلیون تن است و از این ظرفیت حدود ۱۵ میلیون تن خالی است.آنطور که کارشناسان میگویند، سرمایهگذاری و توسعه همگام صنایع پاییندستی و تکمیلی پتروشیمی به خصوص در بخش پلیمرها میتواند علاوه بر فراهم آوردن فرصت اشتغال برای هشت میلیون نفر در افق نه چندان دور به بازار کار ایران، موجب رشد اقتصادی کشور نیز شود.
بنا به گفته کارشناسان، به ازای هر شغل در صنایع بالادستی باید ۹۴۰ هزار دلار سرمایهگذاری شود در حالی که در صنایع تکمیلی نیاز به ۲۱ هزار دلار به ازای هر شغل است. همچنین از نظر ارزش افزوده در بالادست به ازای فروش هر میلیون تن محصول ۳۰۰ میلیون دلار به دست میآید در حالی که در صنایع پلیمری، به ازای هر میلیون تن فروش ۶۷۰ میلیون دلار کسب میشود. از سوی دیگر نرخ بازگشت سرمایه در بالادست ۱۲ تا ۱۵ درصد و در صنایع پلیمری ۳۰ تا ۳۵ درصد است.
فرصتِ مهیا
صنعت پلیمر در حال حاضر با ۵/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۶/۳ درصد از اشتغال کشور را تشکیل میدهند. آنطور که سعید ترکمان میگوید اکنون زمان آن رسیده است که صنایع تکمیلی با ارزش افزوده بیشتر صادرات خود را تقویت کنند. با این حال نرخ ارز بازار همواره یکی از چالشهای بزرگ این صنعت است که مانع از جهش آن شده است.
بنا به گفته سعید ترکمان، در حال حاضر با احتساب پروانههای بهرهبرداری در صنایع پلیمر که هنوز به تولید نرسیده اند،ظرفیت این صنعت حدود ۱۵ میلیون تن است؛ اما تولید واقعی این صنعت ۴/۳ میلیون تن است. او البته اضافه میکند که اگربازیافتها و واردات را هم محاسبه کنیم، تولید این صنعت رقمی در حدود ۱۰ میلیون تن میشود.رییس هیاتمدیره انجمن ملی صنایع پلیمر در خصوص مزیتهای رقابتی این صنعت در بازارهای جهانی به جهان صنعت توضیح میدهد: سالهاست که صنایع پاییندست و تکمیلی به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه مطمئن با قیمتهای مطلوب در مقایسه با قیمتهای جهانی مزیت اقتصادی دارد و مانعی برای خامفروشی است. با توجه به رشد قیمتهای جهانی تمرکز بر توسعه این صنعت میتواند به رشد اقتصادی کشور منجر شود.
او اضافه میکند: خوشبختانه امسال با توجه به ظرفیتهای موجود و هم توصیه مقامات ارشد کشور که اعلام کردند باید پتروشیمیها از خامفروشی قاصله بگیرند، افق پیش روی این صنعت مثبت شده است با این حال همچنان گرفتاریهای زیادی برای این صنعت وجود دارد که باید دائما برای اجرایی شدن آن تلاش شود.
سد قیمتگذاری
آنطور که ترکمان میگوید یکی از موانع پیش روی توسعه این صنعت، قیمتگذاریهای دستوری است. به گفته رییس هیاتمدیره انمجن صنایع پلمیر کشورهای مختلف الگوهای مختلفی برای قیمتگذاری دارند. یکی از روشهای توسعه صنایع تکمیلی استفاده از تجربه دیگر کشورها در مدل قیمتگذاری است. مثلا در چین، صندوقهای کالایی برای حمایت از تولیدکنندگان ایجاد شده تا تولیدکنندگان چینی نگران نوسانات قیمتهای جهانی نباشند.
او اضافه کرد: اما برای تولیدکنندگان ایرانی شرایط متفاوت است؛ ما هم باید نگران تغییرات قیمت ارز باشیم و هم افزایش قیمت کامودیتیها که در این یکی دو سال نوسان داشتند. حتی در برخی موارد، بیش از ۱۰۰ درصد افزایش قیمت اتفاق افتاده است و این نوسانها تولیدکننده را نگران کرده که مواد اولیه خود را در چه قیمتی بخرند؟ترکمان تاکید میکند: به نظر من مدل چین مناسب است؛ با ایجاد صندوقهای کالایی میتواند دسترسی تولیدکننده را به مواد اولیه با قیمتهای مطمئن، مستمر و قیمتهای کمتر فراهم کرد.الان اگر یک بررسی انجام بدهید میبینید که قیمت محصولات پلیمری چین نسبت به سایر کشورها تفاوت قیمت معناداری دارد و این موضوع باعث پیشرفت چین در بخش صادرات محصولات پلیمری شده است. چون پلیمرها یا خودشان کالای نهایی هستند و یا کالاهایی هستند که در صنایع دیگر کاربرد دارند و نوسان قیمت آنها در کالاهای نهایی دیگری مثل خودرو تحت تاثیرگذار است.
البته به گفته این فعال صنعتی علاوه بر نوسان قیمت، صنایع پلیمر با مشکلات ساختاری دیگری هم دستوپنجه نرم میکنند. مثل تحریمپذیر بودن کالای پتروشیمی، افزایش هزینه انتقال ارز به منظور بازگشت ارز حاصل از صادرات، مقاومت خریداران در برابر عرضههای ایران به شرط کاهش قیمتها به بهانه تحریم و تغییر در بازارهای هدف محصولات پتروشیمی هم از دیگر موانع موجود است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد