13 - 09 - 2020
رشد غده سرطانی
آرزو فرشید- روابط کشورهای منطقه و همسایگان حوزه خلیجفارس با اسراییل حکایت امروز و دیروز نیست اما عادیسازی آن به صورت رسمی، موضوعی است که برایمان اهمیت ویژهای دارد و برخی از تحلیلگران را نگران کرده است. بعد از امارات، نوبت به بحرین رسید و دور از انتظار نیست که قطر، عمان و … هم با اسراییل همدست شوند.
به عنوان مثال حسن هانیزاده کارشناس مسائل منطقه در گفتوگویی بیان کرد: «باز شدن پای رژیم صهیونیستی به آن سوی ساحل خلیجفارس، امنیت این آبراه را به خطر میاندازد. البته بحث این است که امارات ممکن است همکاری نظامی- امنیتی با رژیم صهیونیستی را آغاز کند و خطر بالقوهای برای خلیجفارس و جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود. امارات و برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس در پی ایجاد پیمان نظامی با اسراییل هستند تا در مقابل ایران و محور مقاومت بایستند و ملت فلسطین هم علاوه بر رژیم صهیونیستی که دشمن آنهاست دشمنی مانند امارات هم دارند که باید با آن مقابله کنند.»
تحت فشار قرار دادن ایران اما تنها اثر توافقات اخیر و توافقات احتمالی بعدی نیست. به گفته کارشناسان شاهد شکلگیری جبهه عربی- عبری هستیم که میتواند از نفوذ منطقهای ایران بکاهد. علاوه بر این، این توافقات قادر است همچون یک ماشین تبلیغاتی در خدمت ترامپ بوده و موجب تقویت او در آمریکا و بالطبع در دنیا شود.
منتظر توافقات بعدی باشیم
روشن است که تقویت ترامپ به معنی افزایش فشار حداکثری علیه ایران است و ما را حسابی به دردسر خواهد انداخت. بر همین اساس لازم است وجوه اهمیت توافقات و تعاملات کشورهای عربی با اسراییل را بشناسیم و خود را برای تبعات آن آماده کنیم.فریدون مجلسی دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با «جهانصنعت» به شرح وجوه اهمیت پیوستن بحرین به توافق امارات و اسراییل پرداخت و گفت: «به رسمیت شناختن و عادیسازی روابط امارات و بحرین با اسراییل به هیچوجه امر جدیدی نیست. امر جدید تنها اعلام رسمی آن است و نشان میدهد که اینها یک پله بالاتر آمدهاند.»وی با تاکید بر اینکه کشورهایی مثل امارات، بحرین، عربستان و… مدتهاست که روابط نزدیکی با اسراییل دارند، گفت: «یکی از علل اصلی برقراری این روابط دشمنی مشترک آنان با ایران است. نکته دیگر اینکه در شرایط فعلی ترس از اثرگذاری تحریمهای ایران در روابط خود را بهانه کرده و روابطی که خیلی پیشتر به رسمیت شناخته بودند را رسما اعلام کردند.»
مجلسی افزود: «مبنای ایدئولوژیک این رویکرد، به زمان ملک عبدالله پادشاه عربستان برمیگردد که گفت بر مبنای مقررات بینالمللی و قطعنامه ۲۴۲ سازمان ملل مبنی بر استقلال فلسطین به موازات اسراییل، پایتخت قرار دادن قدس به عنوان پایتخت فلسطین و برگشتن اسراییل به مرزهای تعیین شده حاضر به برقراری روابط است. بخشی از این شروط هیچوقت انجام نشد اما اینها برای خالی نبودن عریضه گفتند که با اسراییل شرط کردیم تا در قبال این به رسمیت شناختن از ادعاهای خود در اردن دست بکشد.»این کارشناس مسائل بینالملل در پاسخ به این پرسش که آیا این رویه در کشورهای حوزه خلیجفارس ادامه خواهد داشت گفت: «بله، میتوان انتظار داشت که در روزهای آینده قطر و حتی مسقط هم این تفاهم را بپذیرد. فقط عربستان است که به عنوان بزرگترین کشور عربی اعلام کرده تا زمان استقلال فلسطین اسراییل را به رسمیت نمیشناسد و این هم در حالی است که اکنون بهترین روابط را با اسراییل و علیه ایران دارد.»
خطر امنیتی در کار نیست
حالا که روزبهروز به تعداد کشورهایی که دست در دست اسراییل گذاشتهاند اضافه میشود، باید منتظر ماند و دید که این وضعیت چه تغییری در جغرافیای سیاسی و امنیتی منطقه ایجاد میکند. آیا ایران واکنش ویژه و جدی نشان خواهد داد؟
مجلسی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه مخاطرات حضور اسراییل در خلیجفارس و همسایگی ایران چیست گفت: «به نظر من خطری ایجاد نخواهد کرد زیرا اسراییل جرات نمیکند در خلیجفارس پایگاهی درست کند و مردم را که حساب آنان از دولتها جداست بیش از این علیه خود بشوراند.»مجلسی درباره واکنشهای ایران نیز گفت: «جمهوری اسلامی که خواهان نابودی کلی اسراییل است قطعا همانطور که اعلام کرده از این وضعیت راضی نیست و آن را خیانت اعراب میداند. اعراب اما تا حد زیادی این رویکرد خود را گردن ایران میاندازند و ناشی از تحریمهای جمهوری اسلامی میدانند.»
وی خاطرنشان کرد: «علت اصلی این رویکرد کشورهای عربی منطقه اما مادی است یعنی این کشورها ترجیح میدهند به جای تحمل هزینه برای جنگ و آمادهسازی و… بعد از توسعه و پیشرفتهایی که این سالها در عربستان، قطر، عمان و… شده است، محافظهکاری بیشتری به خرج داده و سیاستهایی را اتخاذ کنند که نتیجه آن رفاه و توسعه بیشتر باشد.»
تنهایی ایران
همانطور که گفته شد، یکی از دلایل مهم بودن عادیسازی روابط کشورهای عربی و اسراییل، تشکیل جبههای علیه ایران و ایجاد یک انزوای منطقهای برای ماست. نگاهی به واکنشها بعد از اعلام خبر پیوستن بحرین به توافق بین امارات و اسراییل این امر را مسلم میکند. مثلا بن والس وزیر دفاع انگلیس در گفتوگو با شبکه قطری الجزیره تاکید کرد کشورش در ائتلاف آمریکا در منطقه برای مقابله با ایران که قرار است اسراییل و امارات نیز به آن بپیوندند، مشارکت خواهد کرد. وی با بیان اینکه هدف انگلیس از این اقدام این است که پیام روشنی به ایران بفرستد مبنی بر اینکه رفتارش در منطقه غیرقابل قبول است و باید آن را تغییر دهد، مدعی شد این مساله به سود خود ایران، منطقه و تجارت جهانی از طریق تنگه هرمز خواهد بود.
وی همچنین ادعا کرد که ایران میخواهد از نفوذ خود در منطقه بهرهبرداری منفی کند و افزود: اما کشور انگلیس بر این باور است که گفتوگو با ایران بهترین راه برای تضمین ثبات منطقه و بازگرداندن ایران به راه درست و همچنین پیشرفت آن کشور است.
حالا باید دید جمهوری اسلامی ایران بعد از مشاهده این وضعیت چه اقداماتی انجام خواهد داد. مجلسی در اینباره گفت: «جمهوری اسلامی ایران نیز بعد از مشاهد این اقدامات اعتراضات خود را اعلام میکند اما برای انجام هر اقدامی فراتر از آن، به حامیان جدی نیاز دارد. این در حالی است که تنها حامی مهم ایران که تاکنون به اقدامات امارات اعتراض کرده، ترکیه است. این اقدام ترکیه اما کاملا منافقانه است زیرا خودش نزدیکترین و قدیمیترین روابط را بین کشورهای اسلامی با اسراییل دارد. ایران عملا در این زمینه حامی دیگری ندارد که به صورت رسمی اعتراض کرده باشد غیر از خود دولت فلسطین که سفیرش را از بحرین احضار کرده است. شاید سوریه هم معترض شود اما این اعتراضات بیش از این نخواهد بود.»
ماشین تبلیغاتی ترامپ
ماجرای نزدیکی هر چه بیشتر کشورهای عربی و اسراییل همانقدر که برای ما حائزاهمیت است. برای آمریکاییها نیز مهم است به خصوص در شرایط موجود که چیزی تا انتخابات نمانده است. بر همین اساس بسیاری از کارشناسان رویه شکلگرفته را ناشی از فشار آمریکا دانسته و معتقدند که ادامه این توافقات میتواند همچون یک ماشین تبلیغاتی به ترامپ خدمت کند.مجلسی در پاسخ به پرسشی در همینباره گفت: «این احتمال وجود دارد که این رویه ناشی از فشار ترامپ و برای آن باشد که از آن بهرهبرداری تبلیغاتی کند و بتواند برای خود رای بیشتری جلب کند اما من شخصا فکر نمیکنم این موضوع خیلی تاثیرگذار باشد و ترامپ را به نتیجه برساند. زیرا مردم آمریکا به طور سنتی گرفتار مسائل داخلی بوده و توجه چندانی به مسائل خارجی ندارند. ترامپ البته فکر میکند این اقدامات یک تحول و دستاورد مهمی در سیاست خارجی برای اوست».
وی همچنین درباره اینکه آیا عادیسازی روابط کشورهای عربی با اسراییل موجب حمایت بیشتر لابی صهیونیستی از ترامپ نمیشود گفت: «وقتی یک چیز در حداکثر است دیگر حد بیشتری وجود ندارد. حمایت لابی صهیونیستی از ترامپ نیز چنین وضعیتی دارد. آنها حداکثر حمایت را از ترامپ دارند و حد بیشتری نیست که با این مسائل به وجود آید.»
نکته قابل توجه اما اینجاست که شاید همانطور که فریدون مجلسی میگوید، ادامه وضعیت موجود و نزدیکی بیشتر همسایگان جنوبی ایران به اسراییل کمک چندانی به ترامپ در انتخابات آتی نکند اما ابزار مهمی در دست وی برای اعمال سیاستهای خود علیه ایران خواهد بود؛ ابزاری که حتی اگر ترامپ در کاخ سفید ماندگار نشود در خدمت بایدن خواهد بود.
ننگین و خفتبار
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیهای ضمن محکومیت شدید اعلام برقراری روابط دیپلماتیک میان بحرین و رژیم صهیونیستی، آن را اقدامی ننگین و خفتبار از سوی بحرین دانست که آرمان فلسطین و چندین دهه مبارزات و تحمل رنج و مصیبت مردم فلسطین را در قربانگاه انتخابات آمریکا ذبح میکند.
در این بیانیه آمده است: بدون تردید مردم مظلوم و حقطلب فلسطین و مسلمانان آزاده جهان هرگز عادیسازی روابط با رژیم غاصب و یاغی اسراییل را نخواهند پذیرفت و این اقدام ننگین در حافظه تاریخی ملت مظلوم و ستمدیده فلسطین و ملتهای آزاده جهان تا ابد باقی خواهد ماند. دولت بحرین در خطایی بنیادین به جای کسب مشروعیت از مردم خود متاسفانه با پشت کردن به آنان و با اقدامی خفتبار به دامن رژیم اشغالگر قدس پناه آورده و آرمان فلسطین شریف را قربانی انتخابات داخلی آمریکا کرده است.
حاکمان بحرین از این پس شریک جنایات رژیم صهیونیستی به عنوان منبع تهدید دائمی امنیت در منطقه و جهان اسلام و ریشه دههها خشونت، کشتار، جنگ، ترور و خونریزی در فلسطین مظلوم و منطقه خواهند بود. قطعا نتیجه این اقدام دولت بحرین تنها خشم فزاینده و نفرت ماندگار مردم مظلوم فلسطین، مسلمانان و ملل آزاده جهان خواهد بود.
در بند پایانی این بیانیه ضمن هشدار به هرگونه ایجاد ناامنی رژیم صهیونیستی در منطقه خلیجفارس، مسوولیت تمامی عواقب هرگونه اقدامی در این ارتباط متوجه دولت بحرین و دیگر دولتهای همراه شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد