11 - 10 - 2020
«رجل سیاسی» سد محکم پیش روی زنان برای رسیدن به پاستور
معصومه معظمی- «هیچ وقت به دلیل «زن بودن» کاندیدایی را رد نکردهایم» جملهای مبهم و البته مهم که روز گذشته عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در نشست خبری خود در جمع خبرنگاران بیان کرد. اگر چه پیش از این کدخدایی اعلام کرده بود که «شاید رییسجمهوری آینده یک زن باشد» ولی حالا به بیان اگر و اما روی آورده و میگوید «زنان نیز میتوانند در انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کنند و منع قانونی در این باره وجود ندارد، ولی بحثهای دیگرش باید به تدریج حل شود.» هر چند که او به خبرنگاران نگفت که اگر منع قانونی برای ثبتنام زنان نیست؛ پس چرا شورای نگهبان طی ۴۲ سال گذشته تاکنون صلاحیت هیچ نامزد زنی را برای حضور در انتخبات ریاستجمهوری تایید نکرده است!
برخی بر این عقیدهاند که به دلیل کاهش سطح مشارکت مردم در انتخابات مجلس یازدهم، حاکمیت در تلاش است به منظور بالابردن سطح مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ ریاستجمهوری، بعد از ۴۲ سال فضا را برای حضور زنان در انتخابات به عنوان رجل سیاسی و نامزد ریاستجمهوری باز کند. مسالهای که تاکنون تصور میشد، کلیدی برای قفل آن وجود ندارد. اگرچه کدخدایی گفته است که منعی برای ثبتنام زنان در انتخابات ریاستجمهوری وجود ندارد، ولی عامل اصلی عدم تحقق حضور زنان در کارزار انتخاباتی را عوامل فرهنگی دانسته است. نکتهای که باعث شده است تاکنون شورای نگهبان صلاحیت هیچ زنی را برای این مهم تایید نکند؛ چرا که به زعم خود، زن را «رجل سیاسی» نمیداند. در حالی که در قانون چنین تفکیک جنسیتی وجود ندارد و «رجل سیاسی» به هر فرد اعم از زن و مرد که دارای صلاحیت سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر است اطلاق میشود. مسالهای که اعظم طالقانی، نماینده مردم تهران در دور اول مجلس طی همه سالهای حیات خود برای اثبات و تحقق درستی آن حق کوشید و در همه انتخابات ریاستجمهوری به عنوان نامزد انتخاباتی ثبتنام کرد، ولی هیچ گاه نتوانست از سد نظارت شورای نگهبان بگذرد و اجازه حضور در کارزار انتخاباتی را به دست آورد. سیدمحمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز بعد از اظهار نظر کدخدایی در اینباره که «شاید رییسجمهوری آینده یک زن باشد» در توئیتی نسبت به این سخنان واکنش نشان داد و نوشت: «آقای کدخدایی خودش هم میداند این شورای نگهبان به یک خانم اجازه کاندیدایی ریاستجمهوری را نمیدهد. گول زدن مثل خیلی کارهای دیگر در شأن شورای نگهبان نیست. خدا رحمت کند خانم اعظم طالقانی را، همه دورهها کاندیدا میشد و تحصن هم میکرد و یک بار تایید نشد.»
«رجل سیاسی»
موضوع «رجل سیاسی» یکی از پرمناقشه ترین عباراتی است که در قانون اساسی آمده است و همه سالهای گذشته با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاستجمهوری از سوی فعالان سیاسی و شورای نگهبان صحبتهایی درباره آن مطرح میشود و در صدر اخبار قرار میگیرد، ولی پس از انتخابات تب آن فروکش کرده و تا چهار سال دیگر به اغما میرود.
گفتنی است، سال ۹۶ شورای نگهبان که در اجرای سیاستهای کلی ابلاغی رهبری، وظیفه «تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاستجمهوری» را برعهده این شورا قرار داده است، کوشیدند معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاستجمهوری را تعریف کنند، ولی همچنان تعریف مشخصی در اینباره ارائه نداد و هنوز این ابهام وجود دارد که آیا زنان به عنوان بخش اعظمی از جامعه «رجل سیاسی» محسوب میشوند و میتوانند از این حق قانونی خود برای رقابت در انتخابات ریاستجمهوری استفاده کنند، یا همچنان طبق نظر فقهای شورای نگهبان چنین امکانی از نظر فرهنگی جامعه وجود ندارد و هنوز از این حق محرومند.
کدخدایی روز گذشته در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی درباره بلامانع بودن ثبتنام زنان در انتخابات ریاستجمهوری و اینکه با این وجود تاکنون هیچ زنی از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت نشده است، گفت: «عرضم این بود که بحثهای فرهنگی در کشور ما جدی است و مسالهای نیست که با یک قانون حل شود. انشاءالله در دورههای آتی مساله فرهنگی حل شود.»
ضدونقیضها درباره حضور زنان در رقابت انتخابات
سخنگوی شورای نگهبان همچنین در این نشست تاکید کرد که «نظر فقها درباره بحث ریاستجمهوری خانمها هیچ تغییری نکرده است.» این حرف یعنی همه تصوراتی که با سخن پیشین کدخدایی و دادن احتمال زن بودن رییسجمهوری آینده و تصور گشایش فضا و امکان حضور زنان در انتخابات ریاستجمهوری به عنوان رقیب انتخاباتی مردان، به یأس بدل شد. چرا که به گفته کدخدایی زنان میتوانند در انتخابات ثبتنام کنند و منع قانونی در اینباره وجود ندارد ولی همچنان هیچ زنی نمیتواند تایید صلاحیت خود را برای رقابت انتخاباتی از شورای نگهبان بگیرد.
شورای نگهبان توپ را به زمین مجلس انداخت
کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان روز گذشته در پاسخ به این پرسش که «شورای نگهبان رجل سیاسی را عامدا تعریف نمیکند» توپ را به زمین مجلس انداخت و به خبرنگاران گفت: «بعد از اینکه در سیاستهای کلی به شورا رجل سیاسی تکلیف شد که تعریف شاخص کند، این شاخصها تعریف و به مجلس ارسال شده و ما وظیفه مان را انجام دادیم و تعیین شاخصها برای رجل سیاسی و مذهبی و مدیر بودن امر سادهای نیست. همین الان که این امر در مجلس اصلاح میشود روزانه نسبت به مصوبه اظهارنظر میکنند و اینکه باید برای مدیر و مدبر بودن برنامه داشته باشد یا مشاوران معرفی کنند و مسایلی هست که خیلی از نظر مفهومی قابل بحث است و مساله سادهای نیست و انشاءالله معیارهای روشنی را مجلس تعریف کند تا مشکل حل شود.»
رفتوآمدهای «طرحی» که نتیجه ندارد
پیش از این، در سال ۹۷ دولت لایحه جامع انتخابات را با قید دوفوریت به مجلس برد ولی مجلس دهمیها ترجیح دادند طرح خود را برای اصلاح دو قانون انتخابات مجلس و ریاستجمهوری به تصویب برسانند. البته با وجود تصویب این طرح در سال پایانی مجلس دهم، همچنان شورای نگهبان مصوبه پررفت و آمد مجلس را تایید نکرد. اما حالا طرح جدید اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری در کمیسیون شوراهای مجلس یازدهم در حال بررسی است، اگر چه در این طرح هم همچنان مقوله «رجل سیاسی» نادیده گرفته شده است.
بنابراین با وجود آنکه بارها برعدم وجود منع قانونی نامزدی زنان و رییس جمهور شدنشان بیان شده است، ولی همچنان عدم تعریف و مصداق «رجل سیاسی» از سوی شورای نگهبان و مقاومتشان برای تعریف این عبارت، سد محکمی در مقابل زنان برای رسیدن به پاستور است؛ ولی مطالبات زنان در این خصوص وجود دارد. هر چند که برخی از جمله پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در مجلس دهم معتقد است که زنان عطای ریاستجمهوری را به لقایش بخشیدهاند، ولی این موضوع پیشپاافتادهای نیست که برخی بتوانند آن را مثل عدم حضور زنان در ورزشگاهها مسالهای پیش پا افتاده تلقی کنند.
گفتنی است براساس اعلام وزارت کشور، قرار است انتخابات ریاستجمهوری در ۲۸ خرداد سال ۱۴۰۰ برگزار شود و باید دید تا آن زمان چه اتفاقاتی درباره حضور یا عدم حضور زنان به عنوان رجل سیاسی در رقابت انتخاباتی ریاستجمهوری رقم خواهد خورد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد