17 - 11 - 2021
دو نگاه متفاوت به عرضه اوراق دولتی
سنا- معاملات اوراق و فروش اوراق، دو مقوله متفاوت هستند؛ از این رو، یکی دانستن این دو و مرتبط کردن عملیات بازار باز و این اوراق با بازار سرمایه، ناشی از نبود درک کافی از ساختار بازار اوراق است. یک کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به کسری بودجه به عنوان یکی از چالشهای اساسی دولت گفت: کسری بودجه دولت چیزی در حدود ۴۰۰ هزار میلیارد است. استقراض از بانک مرکزی، فروش داراییهای دولت و فروش اوراق بدهی از جمله راههای پیشروی دولت برای پوشش این کسریها در کوتاهمدت به شمار میرود.
احسان همتی ادامه داد: انتشار اوراق بدهی و همچنین عملیات بازار باز از جمله موضوعاتی است که بر بازار سرمایه طی مدت اخیر تاثیرگذار بوده است. ذکر این نکته ضروری است که معاملات اوراق تحت عنوان عملیات بازار باز بانک مرکزی و استفاده بانک مرکزی از تابلوی فرابورس، به معنی فروش اوراق توسط دولت در بازار سرمایه نیست. وی با تاکید بر اینکه دولت از ابتدای مهر ماه تا به امروز اقدام به فروش اوراق بدهی در بازار سرمایه نکرده است، خاطرنشان کرد: طی پاییز، برخلاف برخی اخبار و تحلیلها، دولت ۹ هزار میلیارد تومان از اوراق سررسید شده را در دو ماه اخیر تسویه کرده و افزایش ارزش معاملات اوراق بدهی در برخی روزها مربوط به اجرای عملیات بازار باز بوده است. این کارشناس بازار سرمایه، با مدنظر قرار دادن عملیات بازار باز بین بانکها و بانک مرکزی از طریق تابلوی فرابورس در روز سوم آبان سال جاری تصریح کرد: در این روز، ارزش معاملات یادشده به ۳۷ هزار میلیارد تومان رسید. این مبلغ تنها بیانگر ارزش معاملاتی بوده است که میان بانکها و بانک مرکزی انجام شده و به معنی فروش اوراق بهمنظور تامین مالی دولت نبوده است. وی با اشاره به تعبیر اشتباه یک نماینده مجلس و برخی فعالان بازار سرمایه در این رابطه ابراز کرد: در گفتار یا توئیتهای برخی افراد، آمار عملیات بازار بینبانکی بهمنزله فروش اوراق تعبیر شده است.
در حالی که حجم معاملات اوراق و فروش اوراق، دو مقوله به کلی متفاوت هستند. همتی افزود: همانطور که پیشتر بیان شد، مبلغ کسری بودجه دولت ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است، چنانچه دولت در سوم آبان ماه از طریق بازار سرمایه و فروش اوراق بدهی، مبلغ ۳۷ هزار میلیارد تومان تامین مالی کرده باشد، باید گفت دولت با احتساب حجم عملیات بازار باز طی مهر و آبان، تمام کسری بودجه خود را مرتفع کرده است؛ در حالی که این موضوع صحیح نیست. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه انتشار اوراق خزانه اسلامی متفاوت با فروش اوراق خزانه اسلامی است، اذعان کرد: فرآیند انتشار اوراق خزانه اسلامی به این صورت است که پس از تخصص اوراق خزانه اسلامی به پیمانکاران دولتی، این پیمانکاران اختیار دارند اوراق خود را در بازار سرمایه تنزیل کرده و به فروش برسانند یا تا سررسید اوراق خزانه صبر و مبلغ اسمی اوراق را در سررسید دریافت کنند.
وی با اشاره به آمار سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر معاملات اوراق خزانه اسلامی طی مهر ماه، توضیح داد: دارندگان این اوراق طی ماه گذشته، حدود یکهزارم از پیمان اوراق خزانه اسلامی را در بازار سرمایه فروختهاند. با توجه به آمار سازمان بورس در ماه یادشده، صدور مجوز برای آغاز معاملات ثانویه اوراق خزانه اسلامی به میزان ۳۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که از این مقدار، تنها ۳۴۲ میلیون تومان اوراق خزانه اسلامی در بازار سرمایه به فروش رفته است. به گفته همتی، مقایسه آمار انتشار اوراق دولتی در ماههای شهریور و مهر، حکایت از این دارد که در مهرماه تنها معاملات ثانویه اوراق خزانه اسلامی آغاز شده است که از این میزان تنها ۳۴۲ میلیون تومان در بازار سرمایه به فروش رفته است.
طبیعی است این میزان فروش در بازار سرمایه بیتاثیر است. وی ابعاد بازار بدهی را کوچک خواند و گفت: بازار بدهی ما به نسبت سایر کشورهای دنیا، بسیار کوچک است و نیاز به توسعه دارد. از سوی دیگر، انتشار اوراق به شفاف شدن کسری بودجه میانجامد که در بلندمدت از افزایش بیرویه هزینهها توسط دولت جلوگیری خواهد کرد. این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: در حقیقت، انتشار اوراق مسیری در راستای کاهش کسری بودجه دولت است. به بیانی دیگر، بخشی از منابع دولت به طور عمومی، از محل مالیات یا از محل اوراق تامین میشود. مالیات از رفاه عموم میکاهد. رشد فروش اوراق در بلندمدت نیز آثاری همچون افزایش نرخ بهره را در پی خواهد داشت که این موارد ایجاد کسری بودجه برای دولتها را پرهزینهتر خواهد کرد. وی ادامه داد: تسهیلات تکلیفی و دستوری بانکها به دولت و شرکتهای دولتی یا استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی، استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی که همان استقراض از بانک مرکزی است همانند چهار ماه ابتدای سال ۱۴۰۰، جایگزینهایی هستند که در کوتاهمدت میتوان برای اوراق متصور بود. اما باید به این نکته توجه داشت که هیچکدام از این موارد، شفاف نیستند. زیرا آنها آثار خود را در قالب رشد پایه پولی و نقدینگی منعکس میکنند و در عمل، آثار تورمی خود را بر عموم تحمیل خواهند کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد