5 - 01 - 2022
دو دهه عقبماندگی
«جهان صنعت»-در شرایطی که ایران دومین یا بنا به روایاتی اولین دارنده ذخایر گازی در دنیاست، خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که آمریکا طی یک ماه گذشته برای نخستین بار به بزرگترین صادرکننده LNG جهان تبدیل شده است. به نوشته این رسانه، این دستاورد ناشی از گاز شیل در این کشور به دست آمده است.
انتشار این خبر، نشان از عمق بیتوجهی به منابع کشورمان دارد که یا بیدلیل میسوزد و هدر میرود و یا قابل استحصال نیست. درست در شرایطی که دنیا رشدهای عجیب قیمتهای انرژی را تجربه میکند، سهم ایران از این افزایشها در حد گذران امور کشور است و نه بیشتر.
بلومبرگ نوشت: انقلاب گاز شیل به همراه میلیاردها دلار سرمایهگذاری در تاسیسات مایعسازی، آمریکا را در کمتر از یک دهه، از یک واردکننده بزرگ به یک صادرکننده بزرگ LNG تبدیل کرده است. تولید گاز طبیعی آمریکا پس از اینکه حفاریهای افقی با تکنیک شکاف هیدرولیکی برای استخراج گاز بیشتر همراه شد، حدود ۷۰ درصد از سال ۲۰۱۰ افزایش یافت.
نخستین محموله LNG آمریکا از گاز شیل در سال ۲۰۱۶ صادر شد و طبق اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، انتظار میرود با آغاز فعالیت واحدهای جدید، این کشور تا پایان سال ۲۰۲۲ بزرگترین ظرفیت صادرات جهان را داشته باشد. آمار گردآوریشده توسط بلومبرگ نشان میدهد که تولید تاسیسات آمریکایی در دسامبر از تولید قطر بالاتر رفت.
با این حال موقعیت آمریکا به عنوان بزرگترین صادرکننده LNG ممکن است موقتی باشد. صادرات آمریکا با فاصله بسیار جزئی بالاتر از صادرات قطر و استرالیاست و مسائل تولید میتواند روی این ردهبندی تاثیر بگذارد. همچنین قطر یک پروژه عظیم صادرات LNG را دنبال میکند که در اواخر دهه ۲۰۲۰ راهاندازی میشود و موقعیت این کشور به عنوان بزرگترین صادرکننده LNG را تحکیم خواهد کرد.
این گاز بیرنگ و بیبو ولی پراهمیت
گاز طبیعی مایعشده LNG مایعی بیرنگ، بیبو و غیرسمی است که نسبت به فلزات یا سایر مواد حالت خورندگی ندارد و حجم آن یک ششصدم حجم گاز طبیعی است. تفاوتش با گاز طبیعی آن است که گاز طبیعی در فشار اتمسفر در دمای۱۶۱درجه سانتیگراد به حالت مایع تبدیل میشود. الانجی شامل بیش از ۹۵درصد متان و درصد کمی اتان و پروپان و سایر هیدروکربورهای سنگینتر است و برای مایع کردن گاز متان، میتوان آن را تحت فشار تبدیل به مایع میکنند. ایران با داشتن دومین ذخایر گازی دنیا، بیشترین مزیت را در تولید LNG دارد. اما دلایل بسیاری میتوان برشمرد که در تولید این محصول از قطر هم عقبتر مانده است. مهمترین مانع کمبود سرمایه و منابع مالی است. تحریمها، عدم ثبات اقتصادی، مالی و عدم دسترسی به تکنولوژی بهروز دنیا در این صنعت، سبب شده تا شرکتهای نفتی بینالمللی اشتیاق چندانی به شرکت در پروژههای ایران نداشته باشند.
پیشبینیهای کارشناسی نشان میدهد اقتصادیترین گزینه صادراتی ایران، صادرات گاز به روش خط لوله به بازار منطقه بهدلیل نزدیکی جغرافیایی و در نتیجه کاهش هزینههای صادرات و پس از آن صادرات به روش الانجی به شرق آسیا بهدلیل قیمتهای بالای خرید گاز در این منطقه است. از سویی صادرات گاز به اروپا در قیمتهای فعلی نفت اقتصادی نیست و در قیمتهای بالای نفت نیز نسبت به دیگر گزینهها دارای کمترین منافع اقتصادی است. کارشناسان میگویند صادرات گاز به روش خط لوله باعث حفظ و تقویت ساختار «منطقهای» بازار گاز و در مقابل، افزایش صادرات الانجی موجب «جهانی شدن» بازار گاز میشود. جهانی شدن بازار گاز به نوبه خود تبعاتی را در سمت عرضه و تقاضای این منبع انرژی بهدنبال دارد؛ به نحوی که این موضوع موجب تامین پایدار گاز (تامین امنیت انرژی) برای کشورهای طرف تقاضا و کاهش قیمت گاز در سطح جهان میشود.
با وجود مزیتهای بسیار در توسعه این صنعت، اما بیش از دو دهه است که اختلاف نظر در سیاستگذاری از یک سو و وجود موانعی مثل تحریمها و کمبود منابع مالی و تکنولوژی مانع توسعه این صنعت شده است. تا جایی که قطریها گوی رقابت را سالهاست از ما ربودهاند.
نرسی قربان کارشناس ارشد انرژی در گفتوگو با «جهانصنعت» درخصوص مهمترین موانع توسعه صنعت LNG میگوید: موضوع توسعه صنعت الانجی در ایران تازه نیست؛ ۲۰ تا ۲۵ سال است در مورد الانجی صحبت میشود. با شرکتهای متعددی از جمله توسان کره جنوبی حداقل چهار تا پنج قرارداد برای توسعه صنعت الانجی امضا شد، اما به دلیل مشکلات موجود مانند تحریمها و قیمتی که ایران اعلام کرد، هیچ کدام از قراردادها به نتیجه نرسید.
او با تاکید بر اینکه برای توسعه صنعت الانجی نیاز به تکنولوژی پیشرفته و سرمایه بالا وجود دارد، تصریح کرد: چنین توانی چه به لحاظ اقتصادی و چه تکنولوژیهای مورد نیاز، در توان شرکتهای داخل کشور نیست.
LNG بهتر است یا پتروشیمی؟
مرید شوشتری مدیرعامل شرکت پتروشیمی فیروزآباد نداشتن تکنولوژی در تبدیل گاز به LNG را از مهمترین دلایل عدم توفیق ایران در توسعه صنعت LNG میداند و به «جهان صنعت» میگوید: برای تبدیل الانجی لازم است از کمپرسورها و تجهیزات خاص که تکنولوژی بالایی دارد، استفاده کرد. حال آنکه در شرایط تحریم نمیتوان این تجهیزات را تهیه کرد.
او در عین حال معتقد است که صادرات گاز به صورت LNG در واقع خامفروشی است و بهتر است که گاز تبدیل به محصولات پتروشیمی شود و سپس صادر شود.
شوشتری با بیان اینکه توجه ما از گذشته در رابطه با تولید گاز بیشتر سوخت و انرژی بوده است، گفت: باید صنعت گاز را به سمت تولید صنعت واحدها و محصولات پتروشیمی تبدیل میکردیم که در این زمینه کمتوجهی شده است.
او افزود: همانطور که میدانید ایران با قطر میادین مشترک گازی دارد، اما قطر به سمت توسعه صنایع پتروشیمی نرفته و فقط در رابطه با فروش نفت و تبدیل الانجی و روشهای دیگر متمرکز شده است تا بتواند گاز خود را بفروشد، نه اینکه به محصول ارزش افزوده تبدیل کند.
شوشتری مزیت صنعت پتروشیمی ایران را در تبدیل محصولات با ارزش افزوده بسیار بالا دانست و تصریح کرد: این سیاست از گذشته در دستور کار دولتها بوده است؛ ما ترجیح دادیم گاز را در صنایع پتروشیمی به محصولات پتروشیمی تبدیل کنیم. او تاکید کرد: درست است که صادرات گاز ارزآور است؛ اما صادرات الانجی در واقع صادرات محصولات بدون ارزش افزوده است. حال آنکه اگر گاز را درواحدهای پتروشیمی تبدیل به محصولات پتروشیمی کنیم، ارزش افزوده ایجاد میشود که به لحاظ اقتصادی صرفه بیشتری برای کشور دارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد