دولت چهاردهم باید اعتماد‌سازی کند

هستی عبادی- اگرچه ناترازی برق یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بخش صنعت کشور به حساب می‌آید با این حال تولیدکنندگان برق با وجود سختی‌هایی که در ساله‌ای گذشته در مسیر تولید برق پیش رو داشته‌اند،
پا پس نکشیده‌اند.
آخرین آمارها از بدهی دولت به پیمانکاران صنعت برق رقمی بیش از 120هزار میلیارد تومان را به تصویر می‌کشد؛ بدهی که باعث شده قریب به اتفاق تولیدکنندگان بخش خصوصی نیروگاهی طرح‌های توسعه‌ای خود را متوقف کنند.
تولیدکننده‌ها می‌گویند، اگر دولت از قیمت‌گذاری دستوری برق صرف‌نظر کند و از سویی بدهی خود به پیمانکاران را بپردازد، انگیزه‌های لازم برای توسعه نیروگاه‌ها ایجاد خواهد شد. آنها البته اظهار امیدواری می‌کنند که فراهم کردن سازوکار توسعه انرژی‌های نو و رگولاتوری در این رابطه می‌تواند به توسعه صنعت برق بینجامد.
دولت چهاردهم به زودی کابینه خود را معرفی خواهد کرد. تولیدکننده‌های برق هم مثل دیگر بخش‌های صنعت کشور امیدوارند وزیر بعدی نیرو، دست‌کم بتواند با برنامه‌ای مدون در اولین سال بخشی از مشکلات این صنعت را حل کند. هرچند ناترازی در یک سال برطرف نخواهد شد، اما دولت بعدی می‌تواند زمینه‌های رفع ناترازی را فراهم کند.
حمیدرضا صالحی، رییس فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران درباره اولویت‌های دولت چهاردهم در حوزه برق در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: مهم‌ترین مساله‌ای که دولت چهاردهم باید به آن بپردازد که ما به شدت به آن توصیه می‌کنیم، اصلاح زیرساخت‌های اقتصاد کلان است که باعث می‌شود کسب‌وکار‌ها در تمامی حوزه‌ها نه‌تنها حوزه انرژی رونق پیدا کنند.
گفت‌وگو با وی را بخوانید:
****
مشکلات امروزه ما در حوزه برق و انرژی ناشی از چه مسائلی است؟ دولت‌ها در چه زمینه‌هایی کوتاهی کرده‌اند؟
ما در اقتصاد کلان‌مان مشکلات بزرگی داریم که باید تصمیماتی تدریجی در دولت‌های قبل گرفته می‌شد که این مشکلات در سالیانی که گذشت کم و کمتر می‌شد تا به سمت قدم‌های اصلی یعنی توسعه می‌رفتیم، بنابراین مشکلاتی که ایجاد شد ناشی از عدم تصمیم‌گیری در زمان خودش بود. بحث فضای کسب‌وکار و عدم رقابت‌پذیری که بخشی از آن در حوزه انرژی نیز خودش را نشان می‌دهد، اگر تا امروز بحث قیمت انرژی را به طور منطقی حل و فصل می‌کردند و در کنار آن در موضوع صادرات هم کاری می‌کردند که صادرات انرژی به صورت پایدار و ادامه‌دار باشد، حتی در مساله گاز هم به همین ترتیب، ما سال‌هاست مسائل مربوط به تولید آن را حل نکرده‌ایم که مشکلات اینچنینی رخ نمی‌داد. اینها مسائل ماندگاری هستند. عدم تصمیم‌گیری دولت که باید خودش را در جایگاه رگولاتوری قرار می‌داد و از رقابت با بخش خصوصی دست برمیداشت و به جای آن تنظیم‌گر می‌بود، باعث شد مشکلات و مسائل به نقطه امروزی برسند.
مهم‌ترین مساله‌ای که دولت چهاردهم باید به آن بپردازد که ما به شدت به آن توصیه می‌کنیم، اصلاح زیرساخت‌های اقتصاد کلان است که باعث می‌شود کسب‌وکار‌ها در تمامی حوزه‌ها نه‌تنها حوزه انرژی رونق پیدا کنند چراکه ما در همه حوزه‌ها مشکل داریم که یکی از دلایل آن قیمت‌گذاری دولت است.
همان‌طور که اشاره کردید، قیمت‌گذاری مساله اصلی تولیدکننده‌های برق است، به نظر شما دولت چهاردهم می‌تواند چه اقدام اصلاحی در این زمینه داشته باشد؟
وقتی دولت حالا چه در بحث برق و چه در هر مساله دیگری در قیمت‌گذاری مداخله می‌کند، به نوعی همه ساز‌و‌کار‌های اقتصاد را به هم می‌ریزد، نظام عرضه و تقاضا آسیب می‌بیند و تولید از رونق می‌افتد. یکی دیگر از مسائل بسیار مهمی که ارتباط مستقیم با انرژی دارد، ارز چند‌نرخی است؛ همین ارز چند‌نرخی آثار مخربی در همه بخش‌های اقتصاد ما حتی در حوزه انرژی مثل
صادرات دارد.
چرا ما باید به سمت تولید رانت برویم؟ تولید درآمدهایی که اساس کسب‌وکار ما را به هم میزنند؟ عرض من این است که ما امروز در حوزه انرژی شاهد ناترازی برق در تابستان و ناترازی گاز زمستان هستیم. با اینکه دارای منابع دوم جهانی گاز هستیم، پس چه شد که امروز با چنین ناترازی‌های بزرگی مواجه هستیم؟ جواب روشن است؛ پیشینیان باید تصمیماتی می‌گرفتند که نگرفتند.
شما به عنوان یک فعال حوزه برق چه توصیه‌ای به دولت چهاردهم دارید؟
ابتدایی‌ترین امر برای دولت چهاردهم و توصیه اکید من این است که نگوید این مشکلات میراث گذشته است بلکه وضعیت فعلی را بپذیرد و با دادن راه‌حل، مسوولانه به حل مسائل بپردازد، با مردم صحبت و مشکلات را حل کند. شما با همین شرایط کاندیدای ریاست جمهوری و وزارت و مجلس شدید و کشور را با همین وضعیت پذیرفتید بنابراین موظف هستید برای حل مسائل راه‌حل بدهید. ما در حوزه انرژی مشکلات بزرگی داریم که می‌توانند به فرصت تبدیل شوند.
چگونه این فرصت ایجاد می‌شود؟
در صورتی که بخش خصوصی را محور کار قرار دهند، اگر بخش خصوصی جلو بیاید و شما کاری کنید که پروژه‌های انرژی commercial و تجاری شود و برگشت پول داشته باشیم، می‌توان از همین فضا در جهت سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی استفاده و کشور را از انرژی مستقل کرد تا دیگر در تابستان به مشکلات کمبود برق و در زمستان به مشکلات کمبود گاز برنخوریم. تمامی این مسائل شدنی است، در واقع ما باید انرژی صادر کنیم.
اساس حرف من و توصیه‌ام به بخش خصوصی برمی‌گردد؛ باید به بخش خصوص رجوع شود چراکه در این چهار دهه بخش خصوصی از نظر تکنولوژی و ساختاری توان خوبی پیدا کرده منتها متاسفانه نحیف و لاغر نگه داشته شده که در این خصوص باید به دولت اعتماد کنیم. با ارجحیت بخش خصوصی کار‌های بزرگی می‌توان انجام داد تا ظرف مدت دو الی سه سال بتوان مشکلات را رفع کرد.
در حوزه یارانه‌های انرژی همواره شاهد مقاومت‌هایی برای اصلاح رویه‌ای که امروز در حال اجراست بودیم، در این رابطه توصیه کارشناسی شما چیست؟
یکی دیگر از موضوعاتی که دولت چهاردهم نباید از آن فاصله بگیرد، بحث کم کردن یارانه‌های انرژی است. امروزه دولت 100میلیارد دلار یارانه انرژی می‌دهد که این موضوع ایران را به رتبه اول در بحث یارانه انرژی در دنیا تبدیل می‌کند. خب این 100میلیارد دلار از جیب مردم می‌رود. دولت چهاردهم باید این هنر را داشته باشد که با کمک بخش خصوصی هر سال مقداری از این مبلغ را کم کند که کم‌کم بشود 90‌میلیارد، بعد 80‌میلیارد و… ولی برگشت آن به جیب و زندگی مردم باید دیده شود.
دولت و رییس‌جمهور باید نشان دهند که می‌توانند این کار را انجام دهند و به مردم گزارش دهند که اگر از میزان یارانه انرژی کم شده ولی در عوض درآمد آن تبدیل به زیرساخت، اشتغال برای فرزندان‌شان، دانشگاه و بیمارستان شده است. اگر این اتفاقات بیفتد، صنایع کشور رشد خواهد کرد و دیگر چیزی به عنوان خاموشی نخواهیم داشت.
می‌توانیم درآمد‌های خوبی هم داشته باشیم. همه اینها ملزم به اعتمادسازی برای مردم و حمایت مردم است تا دولت هم نترسد و به دلیل مسائل اجتماعی از برنامه‌های توسعه‌ای دست برندارد بلکه با آنها در میان بگذارد. مردم هم وقتی ببینند این اقدامات همگی در جهت رفاه آنها است، همکاری می‌کنند و می‌توانیم طی چند سال مشکلات را پشت‌سر بگذاریم.