دولت جدید جلوی تصمیمات خلق‌الساعه را بگیرد

امیر یوسفی، رییس اتاق گرگان با اشاره به ماموریت بخش کشاورزی در تامین امنیت غذایی و تشریح مشکلات این بخش، از دولت جدید درخواست کرد جلوی تصمیمات خلق‌الساعه در بخش کشاورزی و حوزه تولید را بگیرد.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان گفت: ضعیف بودن دیپلماسی اقتصادی در سفارتخانه‌ها، تجارت کشور به‌ویژه بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده و اصلاح آن، توجه ویژه دولت چهاردهم را می‌طلبد.
امیر یوسفی در آیین سپاس از فعالان ستاد اقتصادی مسعود پزشکیان در زمان انتخابات‌ افزود: محدود شدن مقاصد صادراتی، تاثیر روابط سیاسی بر تجارت، نداشتن اطمینان صادرکنندگان در بستن قراردادهای تجاری ازجمله چالش‌های پیش روی رونق صادرات کالا از کشور به‌شمار می‌رود که سبب بالا بودن قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی، قدرت رقابت‌پذیری را در بازارهای کشورهای منطقه سلب کرده و سبب گرفتن بازارهای صادراتی توسط کشورهای دیگر شود.وی ادامه داد: از طرفی تعهدات ارزی و ارائه نکردن راه‌حل مناسب، باعث خروج بسیاری از تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور از چرخه تجارت شده و بیم آن می‌رود که تراز تجاری ما به‌سرعت تحت‌تاثیر قرار گیرد.
یوسفی نبود راهبردهای مناسب را از چالش‌های بخش کشاورزی برشمرد و گفت: نبود برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت و استمرار نداشتن سیاست‌ها، موجب ناکارآمدی برنامه‌ها و اقدامات در توسعه این بخش شده است.وی با بیان اینکه کافی نبودن سرمایه‌گذاری و بالا بودن نرخ کارمزد دیگر بخش کشاورزی است، افزود: با توجه به روند کاهنده سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، گران بودن منابع بانکی برای فعالان این بخش و نبود منابع حاصل از پس‌انداز در بین فعالان روستایی، بهبود سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان بیان کرد: نبود تعادل سفره‌های آب زیرزمینی و ناهماهنگی در برنامه‌های مربوط به آب دیگر چالش پیش‌روی بخش کشاورزی بوده که برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی سبب ایجاد پیامدهای اقتصادی ازجمله کاهش سطح زیرکشت محصولات زراعی، تغییر الگوی کشت و کاهش درآمد در بخش کشاورزی شده است.وی ادامه داد: از طرفی فشارهای سیاسی به برداشت آب بیشتر، استمرار فعالیت‌های کشاورزی و پایداری بهره‌برداران را ازلحاظ اقتصادی و زیست‌محیطی با تهدید مواجه کرده و در تنظیم برنامه‌های کشاورزی و اهداف آن عموماً به ظرفیت منابع آبی کشور توجهی نشده است، لذا انتظار می‌رود موضوع تامین آب موردتوجه بیشتری قرار گیرد.
یوسفی یادآور شد: تغییر اقلیم و تاثیر آن بر کشاورزی طی سال‌های اخیر دیگر چالش این بخش به‌شمار می‌رود و با توجه به پیامدهای منفی اقتصادی و امنیتی تغییر اقلیمی، اتخاذ سیاست‌های جبرانی و ظرفیت‌سازی سازمانی، سیستمی و انسانی توسط دولت به‌منظور کاهش تاثیرات منفی تغییر اقلیم در ایران اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد و بخش خصوصی می‌تواند با حفظ فضای کسب‌وکار و منافع در این زمینه موثر باشد.وی با بیان اینکه نبود حمایت از گسترش خصوصی‌سازی بخش کشاورزی یکی از چالش‌های کنونی است، افزود: بیش از ۹۸درصد از زمین‌های کشاورزی و فعالیت‌های تولیدی متعلق به تولیدکنندگان بخش خصوصی بوده و در این زمینه انتظار می‌رود با روش‌های مناسب به گسترش خصوصی‌سازی در بخش کشاورزی کمک شود.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان، بالا بودن هزینه تمام‌شده تولید و از دست رفتن تدریجی مزیت تولید در اغلب محصولات کشاورزی چالش دیگر پیش روی این بخش برشمرد و افزود: با توجه به نقش هزینه تولید در وضعیت مزیت نسبی محصولات کشاورزی و در نظر گرفتن روند تغییرات شاخص تورم تولیدکننده در ایران و جهان، مزیت نسبی تجارت برای بسیاری از محصولات کشاورزی تولید شده ایران در سالیان اخیر از بین رفته است و در صورت تداوم این روند، سبد محصولات صادراتی بخش کشاورزی به‌تدریج کوچک‌تر خواهد شد.
وی با اشاره به نارسایی زنجیره تامین و تعادل نداشتن عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی گفت: ازجمله موارد مهم در زنجیره تامین محصولات کشاورزی، بخش صنایع فرآوری محصولات، چالش مزبور است که طبق بررسی‌های صورت گرفته، نبود توزیع متوازن صنایع فرآوری در استان‌ها باعث شده تا در برخی استان‌ها، ظرفیت صنایع بیش‌ازحد مقدار تولیدات و در برخی استان‌ها ظرفیت صنایع فرآوری کمتر از مقدار تولید محصولات کشاورزی باشد. به‌عنوان‌مثال از 33 کارخانه آرد و 32‌کارخانه لبنیات در استان گلستان کمتر از 50‌درصد فعال است.
یوسفی همچنین به پایین بودن سرانه زمین و نبود استقرار نظام بهره‌برداری مناسب در بخش کشاورزی به‌عنوان چالشی دیگر‌ افزود: کاهش سرانه اراضی به ازای هر بهره‌بردار، نشان از تراکم زیاد نیروی کار در اراضی کشاورزی است که با افزایش بهره‌وری اراضی منافات دارد. مهم‌ترین اثر خرد بودن اراضی، نبود صرفه تولید در واحد مقیاس بوده که سرمایه‌گذاری‌های کشاورزی را توجیه‌ناپذیر می‌سازد، لذا موضوع یکپارچه‌سازی اراضی باید موردتوجه قرار گیرد.
وی محدودیت دسترسی فعالان بخش کشاورزی به تکنولوژی‌های مناسب از چالش‌های مهم این بخش در کشور برشمرد و یادآور شد: یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه کشاورزی در ابعاد مختلف، استفاده از تکنولوژی‌های نوین است، باوجود سابقه طولانی‌مدت تحقیقات در حوزه کشاورزی و پراکندگی مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها در مناطق مختلف، هنوز تحول مورد انتظار در بخش کشاورزی رخ نداده است که به نظر می‌رسد یکی از دلایل آن، دولتی بودن این تحقیقات بوده و بخش خصوصی نتوانسته به این حوزه ورود کند.
یوسفی خاطرنشان کرد: از جمله آفات بخش کشاورزی، سیاست‌های نامناسب مداخله‌جویانه دولت در قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی است که از سیاست‌های رایج در بخش کشاورزی در دهه‌های اخیر بوده، به‌طوری‌که قیمت بسیاری از محصولات کشاورزی تحت تاثیر این مداخلات بوده و این مداخلات عمدتا از طریق کنترل قیمت کالاها، اعمال سهمیه یا پرداخت یارانه بر نهاده‌های تولید آنها صورت گرفته است.
وی ادامه داد: کشاورز، نهاده، کود، سم و خدمات دیگر را از بازار آزاد تهیه می‌کند ولی قیمت محصولات را دولت تعیین می‌کند که قیمت‌گذاری دستوری باید مورد بازنگری قرار گیرد.
وی تصمیمات خلق‌الساعه دولت را یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فرا روی توسعه بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: این مساله تولید و صادرات را دچار مشکل کرده است. با اینکه دولت، بارها قول داد این‌گونه تصمیمات را نگیرد ولی همچنان ادامه دارد. نمونه آن، تصمیم نادرست دولت درخصوص صادرات سیب‌زمینی در سال جاری خسارت جبران‌ناپذیری بر این صنعت وارد کرد.
یوسفی با تاکید بر اینکه بخش کشاورزی وظیفه تامین نیاز غذایی با اتکا بر تولید ملی، استفاده بهینه و کارآمد از منابع تولید، حفاظت از منابع طبیعی تجدیدشونده و افزایش درآمد کشاورزان را برعهده دارد، گفت: این بخش با برخورداری از 6/6‌درصد تولید ناخالص داخلی، 7/17‌درصد اشتغال، 9/5درصد صادرات غیرنفتی، تامین‌کننده حدود ۸۰درصد مواد غذایی و ۹۰-۸۰ درصد مواد اولیه موردنیاز صنایع کشور است که جایگاه مهمی در اقتصاد کلان کشور داشته و باید حل چالش‌های کشاورزی در دولت چهاردهم قرار گیرد.