17 - 11 - 2020
دوراهی پالایشگاه و پتروپالایشگاه
مطالعات بازار آینده فرآوردههای پالایشی و پتروشیمیایی نفتی و مزایای پتروپالایشگاهها نسبت به پالایشگاهها موجب شده بسیاری از پروژههای چند ساله اخیر دنیا به سمت احداث پتروپالایشگاهها پیش بروند. از مزایای پتروپالایشگاهها میتوان به کاهش هزینههای جاری به علت ادغام واحدها و تبادل جریانهای انرژی و مواد، افزایش حاشیه سود در واحد بشکه از هفت دلار به بیش از ۱۵ دلار و امکان شکلگیری واحدهای شیمیایی در زیرمجموعه پتروپالایشگاهها برای تکمیل زنجیره ارزش اشاره کرد.
به اعتقاد کارشناسان، خامفروشی نفت سادهترین راهکار کسب درآمد از این سرمایه خدادادی است که در ازای سادگی، مضراتی را برای کشور به همراه دارد؛ بودجه جاری کشور را وابسته میکند، به راحتی تحریمپذیر است و از همه مهمتر کشور را از عواید تولید فرآوردههای با ارزش نفتی محروم میکند.
در مقابل رویکرد توسعه ظرفیت پالایشی به جای خامفروشی موجب رونق صنایع مرتبط آن میشود؛ اشتغالزاییهای مستقیم و غیرمستقیم به همراه میآورد، نقدینگی را به سمت تولید هدایت میکند و همچنین به علت معاملات خرد و متنوع امکان فروش و بازاریابی آن چه در شرایط تحریم و چه غیرتحریم راحتتر از نفتخام وجود دارد.
به طور کلی فرآوردههای اصلی یک پالایشگاه نفت شامل گاز مایع، بنزین، گازوئیل و نفت کوره میشود. این نسل از پالایشگاهها قدمت بالایی داشته و کمکم جای خود را به پتروپالایشگاه میدهند. در یک پتروپالایشگاه بخشی از نفتخام ورودی به جای تولید سوخت به مواد شیمیایی پایه تبدیل میشود. از اینرو به عنوان مثال به جای تولید گاز مایع و بنزین، با احداث واحدهای الفین و آروماتیک میتوان این مواد را که ابتدای زنجیره ارزش مواد شیمیایی هستند تولید کرد.
رویکرد دنیا در حوزه پتروپالایشگاهها
به گزارش «جهانصنعت» به نقل از ایسنا، نگاهی به تغییرات سرانه مصرف شیمیایی در کشورهای دنیا و همچنین تغییر سوخت وسایل نقلیه نشان میدهد رویکرد تغییر از پالایشگاه به پتروپالایشگاه کاملا استراتژیک و آیندهبینانه است. با افزایش جمعیت کره زمین و تغییر سبک زندگی افراد به خصوص در کشورهای توسعهیافته، مصرف مواد شیمیایی مشتقات نفتی روند کاملا رو به رشدی دارد. اما از سوی دیگر با پیشرفت فناوری وسایل نقلیه و ملاحظات محیطزیستی، سوخت خودروها در حال تبدیل شدن به سوختهای پاک است.در این میان با توجه به مطالعات ارائه شده در کنگره جهانی پالایشگاه و پتروشیمی تقاضای بنزین و نفت کوره در سالهای آینده با کاهش قابل توجهی در اروپا و شمال آمریکا مواجه خواهند بود اما در کشورهای غرب آسیا و آفریقا همچنان با افزایش تقاضا روبهرو هستند.
از سال ۲۰۳۰ رشد تقاضای محصولات پالایشی ثابت و از سال ۲۰۴۰ به بعد با روند کاهشی مواجه خواهد شد، در حالی که رشد تقاضای محصولات پتروشیمیایی همواره روند صعودی دارد. تقاضای مواد پاییندست پتروشیمیایی تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۵۰ درصد رشد خواهد کرد بهطوری که همواره فاصله تقاضا از تولید در حال بیشتر شدن است و تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۲۵ درصد مقدار تولید خواهد بود.
پیشبینی روند تولید و تقاضای پتروشیمیاییها تا سال ۲۰۵۰
مطالعات بازار آینده فرآوردههای پالایشی و پتروشیمیایی نفتی و همچنین مزایای پتروپالایشگاهها نسبت به پالایشگاه موجب شده که بسیاری پروژههای چندساله اخیر دنیا به سمت احداث پتروپالایشگاهها پیش بروند. از دیگر مزایای پتروپالایشگاهها کاهش هزینههای جاری به علت ادغام واحدها و تبادل جریانهای انرژی و مواد، افزایش حاشیه سود در واحد بشکه از هفت دلار به بیش از ۱۵ دلار و امکان شکلگیری واحدهای شیمیایی در زیرمجموعه پتروپالایشگاهها برای تکمیل زنجیره ارزش است. علاوه براین ادغام واحدهای پالایشی و پتروشیمیایی موجب مدیریت واحد آنها نیز میشود که خود نقش مهمی در افزایش بازدهی آنها دارد.
منافع گفته شده برای پتروپالایشگاه و همچنین موقعیت کشور ایران از جهت برخورداری از خوراک نفت، دسترسی به کریدورهای مهم جهان، بازار داخل و بازار کشورهای منطقه فرصت خوبی برای آن است که با احداث طرحهای پتروپالایشی از عواید آن بهرهمند شود.
دو مولفه مهم در این زمینه تکنولوژی و تامین مالی این طرحهاست. از لحاظ تکنولوژی کلیه واحدهایی که در یک پتروپالایشگاه وجود دارند از قبیل فرآیندهای تصفیه برشهای نفتی، واحدهای کراکر بخار، واحدهای آروماتیک و واحدهای شکست کاتالیستی مشابه آنها در پتروشیمیها یا پالایشگاههای کشور وجود دارند اما به صورت پتروپالایشگاه نیستند. علاوه براین دانش فنی یا لایسنس بسیاری از این طرحها نیز حتی در زمانهای تحریم توسط بعضی از پالایشگاههای داخلی از جمله اراک، اصفهان و طرحهایی مثل آناهیتا و بهمن گنو خریداری شده است.
از بعد تامین مالی نیز قانونی که اخیرا در مجلس شورای اسلامی تصویب شده به طرحهای پتروپالایشی که مجوز احداث گرفتهاند در سال اول بهرهبرداری خوراک رایگان میدهد که موجب بازگشت مجموع هزینه سرمایه در همان سال اول میشود که خود نقش مهمی در افزایش جذابیت و نرخ بازده داخلی طرحها دارد.
از اینرو انتظار میرود جذابیتهای احداث پتروپالایشگاه به دلیل حاشیه سود بالا و همچنین قانون مجلس برای تخصیص خوراک رایگان در سال اول بتواند به جذب نقدینگی مردمی و خصوصی از طریق ابزارهایی مانند سهام و فروش اوراق کمک شایانی کند تا مساله تامین مالی طرحها نیز حل شود.
این مهم نیازمند سیاستگذاریهای وزارت نفت برای سوق دادن طرحهای پالایشی جدید به سمت پتروپالایشگاه و همچنین کمک سایر نهادهای اقتصادی کشور برای تسهیل سرمایهگذاری در اینگونه طرحهاست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد