دانشگاه و جنبش آزادی‌خواهی دانشجویان

محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور در یادداشتی به مناسبت روز دانشجو نوشت: «۱۶آذر»، یادآور جایگاه دانشگاه و دانشجویان، در روند تحولاتی است که جامعه ما را به‌سوی سرفرازی و آبادانی هدایت می‌کند. استقلال‌خواهی و آزادی‌طلبی، دو درسی است که از ۱۶ آذر۱۳۳۲ به یادگار مانده و جنبش دانشجویی که به‌زعم من لازم است فعالیت چند دهه اخیر خود را مورد نقد و بررسی جدی قرار دهد، هیچ‌گاه نباید از این دو ویژگی فاصله بگیرد.
جنبش دانشجویی بیش از هفت دهه است که در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران نقشی تاثیرگذار داشته است. جنبش دانشجویی که مبتنی‌بر آموزه‌های اسلامی و علائق ملی شکل گرفته، باید علاوه بر حضور تاثیرگذار، پرسشگر و اصلاحگر در جریانات و رویدادهای مهم کشور، لحظه‌ای نیز از تحول و اصلاح خود غافل نماند؛ از این‌رو جنبش‌ دانشجویی بسان رودی جاری و زلال، هم اصلاح می‌کند و هم اصلاح می‌شود و انتظار می‌رود که در مسیر خود، لحظه‌ای سکون و تردید در تلاش صادقانه برای اعتلای کشور عزیزمان و ارتقای جایگاه و منزلت مردم به خود راه ندهد و پیشرفت و توسعه در همه زمینه‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را خالصانه دنبال کند.
هویت دانشگاه و دانشجو با تحلیل، نقد و مطالبه‌گری همراه است. بر همین اساس است که رهبر معظم انقلاب، بارها بر راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی تاکید کرده‌اند اما متاسفانه این مهم به‌صورت اصولی تحقق نیافته و حتی بعضا با موانع سلیقه‌ای هم روبه‌رو شده ‌است. نقد حکومت و حاکمیت ازسوی جنبش دانشجویی، نباید به معنای براندازی قلمداد شود بلکه می‌تواند تقویت‌کننده حاکمیت باشد. اگر دانشگاهیان نقد نکنند و جنبش دانشجویی، نقد را از خود دور کند، از هویت خود دور می‌شوند و متاسفانه طی سالیان اخیر شاهد بودیم با دخالت‌های نابجای نهادهایی که ارتباطی با دانشگاه ندارند، عملا جنبش دانشجویی در سکون و رخوت قرار گرفت.
دولت وفاق ملی، به همین دلایل، راهبرد اصلی در حوزه دانشگاه را حمایت از فعالیت تشکل‌های مختلف دانشجویی قرار داد و در گام نخست رویکرد وفاق، با همراهی نهادهای مختلف و محوریت وزارت علوم و وزارت بهداشت، دانشجویان و فعالان دانشجویی که طی سالیان گذشته، بنا به هر دلیلی از ادامه تحصیل منع شده بودند را به خانه خود، یعنی دانشگاه باز گرداند و این عده از دانشجویان تحصیل خود را از سرگرفتند. در مقطع فعلی، دانشگاه‌ها، دانشگاهیان و البته جنبش دانشجویی، می‌توانند در تحقق وفاق ملی در کشور، بسیار تاثیرگذار باشند. تردیدی ندارم که برگزاری میزگردهای تخصصی با رویکرد وفاق ملی در دانشگاه‌ها، به دولت در پیگیری و تحقق اهدافش و ایجاد وفاق بین همگان، در همه ابعاد کمک می‌کند.
جنبش دانشجویی، ضمن احصای چالش‌های اصلی کشور، باید راه‌حل‌های علمی آن را نیز ارائه دهد و کارگزاران نظام نیز از ظرفیت جنبش دانشجویی برای چاره‌جویی و حل چالش‌های کشور، به ویژه ناترازی‌ها بهره ببرند. از یاد نبریم که برخورد امنیتی با روحیه نقادی دانشجو، دانشجویان را دچار بی‌انگیزگی می‌کند و بی‌انگیزگی آفت جنبش دانشجویی است. جنبش دانشجویی باید مدافع آزادی‌ اندیشه، آزادی‌بیان و آزادی‌ اجتماعات باشد که این آزادی‌ها، لازمه داشتن یک نظام مردم‌سالار است. جنبش دانشجویی باید خود را در درون نظام اسلامی تعریف کند اما این به معنی چشم فروبستن بر کژی‌ها و ناروایی‌ها نیست. جنبش دانشجویی باید در برابر هرگونه انحراف از مسیر انقلاب و تعدی به حقوق اساسی مردم، حساس باشد.
در شرایط خاص کشور که شاهد تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران هستیم، دانشجویان و دانشگاهیان باید برای برون‌رفت از این وضعیت، مسوولان را با نقد مشفقانه خود برای اصلاح امور و پاسخ به مطالبات مردم، به‌ویژه در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی کمک کنند. انتظاری که به‌عنوان یک معلم دانشگاه از تشکل‌های دانشجویی دارم، این است که با رویکرد بلندمدت و با روش و منش اخلاقی و حفظ هویت خود، فعالیت کنند و در گفت‌وگو پیشقدم باشند و هیچ‌گاه باب گفت‌وگو با تشکل‌های رقیب را نبندند. یاد و خاطره همه شهدا به‌ویژه شهدای جنبش دانشجویی را گرامی می‌دارم‌.