5 - 03 - 2020
دادگستریها را هم تعطیل کنید
نعمت احمدی*- قانون برای دوران بحران مادهای را به نام فورسماژور تعریف کرده است. فورسماژور یعنی در مواقع اضطراری همانند زلزله و سیل افراد میتوانند از این ماده در محاکم به نفع خود استفاده کنند. همچنین محاکم در بروز بحرانها از این ماده برای تعلیق وقت دادرسی استفاده میکنند. بحران کرونا شرایط ویژهای را در کشور به وجود آورده. از ابتدا با کرونا برخورد مناسبی نداشتیم. اگر از همان روزهای اولی که در قم این اپیدمی ظهور کرد و اهل فن گفتند اگر همانند چین، برای قم شرایط به خصوصی را حاکم میکردیم حال نیاز نبود کل کشور را قرنطینه کنیم. در حال حاضر ستاد نمازجمعه هم اعلام کرده تمام نمازهای سراسر کشور را لغو کرده است.در هفته گذشته رییس قوه قضاییه دو بخشنامه صادر کرد؛ یکی اهدای مرخصی به زندانیان به خاطر کرونا و در مقدمه بخشنامهای آمده که ۵۴ هزار زندانی را تا ۱۵ فروردین با شرایط سهل به مرخصی بفرستید. حال اگر بخواهند در این شرایط به کسی مرخصی بدهند طبق ماده ۲۱۳ آییننامه سازمان زندانها شرایط ویژه فردی یعنی به یک محکوم نسبت به محکومی که این شرایط به آن بار میشود مرخصی تعلق میگیرد.بخشنامه دیگر مربوط به تعلیق کار دادگاههاست، اخیرا برای دادگاهها دستور آمده تا بعد از پایان تعطیلات نوروز جلب، اختیاره، اوقات و رسیدگی اگر بدون حضور اصحاب دعوی نمیشود آن را تجدید کنند. این حالت فورسماژور الزامی عدم برخورد درست بعد از کشف ویروس در شهر قم بود که اگر با آن درست برخورد میشد حال با چنین تاثیر گستردهای مواجه نمیشدیم.
تعطیلی مراکز و ادارهها فقط مشمول دادگستری نشده است. دادگستری خطرناکترین مکانی است که میتواند عامل گسترش ویروس باشد. بخش اعظم افرادی که به دادگستریها مراجعه میکنند زندانیاناند، آنان در محیط بسته آلوده و تغذیه نامناسب زندگی میکنند. اگر آلودگی به زندان رخنه کند، البته اخباری جسته گریخته از زندانهای مختلف رسیده که ویروس به داخل زندانها رسیده است، باید توجه داشت زندانیان از نعمت وسایل بهداشتی محروماند. هماکنون نزدیک به ۲۷۰هزار زندانی در تهران داریم. در دادگستری هر روز مراجعاتی از نظر شکایات داریم.
بر اساس آمار وزارت کشور در گزارش آسیبهای اجتماعی سالانه ۶۰۰ هزار نفر ورودی از یک روز تا یک ماه زندانهای ماست. یعنی در پی شکایت مطرح شده افراد چند روز در کلانتری و آگاهی و نیروی انتظامی سپس زندان و قرنطینه زندان میمانند که از این تعداد۲۷۰ هزار نفر در زندان مقیم میشوند. هر روز تعداد زیادی در سنهای مختلف وارد قرنطینه زندان میشوند. این افراد هنوز به طور کامل تفکیک نشدهاند. یعنی یک زندانی امنیتی با چک و قتل برای چند روز اولیه با کمترین امکانات کنار هم زندگی میکنند تا تفکیک شوند. بعدا همین افراد در راهروهای دادگاه تردد خواهند کرد. با این حجم از آلودگی ویروسی و میزان شدت تردد افراد در دادگستری خیلی زودتر از این حرفها باید تعطیل میکردند زیرا فاجعه از دادگستری به مکانهای دیگر سرایت پیدا میکند.
این بخشنامه تنها تعلیق بخشی از روزمرگیهای دادگاه را در پی داشته است، اما هنوز کماکان دادگاه مراودات در ارسال احکام، اعزام و ارسال مراسلات دارد. گرچه دادگاه را نمیتوان به طور قطع تعطیل کرد زیرا افراد خطرناک از فرصت استفاده و جامعه را دچار آسیب میکنند. حال خوشبختانه خدمات قضایی در این شرایط کمک بزرگی به وکلا کرده است.
* حقوقدان
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد