خیانت مداوم روسیه و درس‌هایی که گرفته نمی‌شود!

ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در نشست اخیر سالانه خود عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران در پی سقوط بشار اسد، ناتوان از آن بوده که بتواند نیروهای خود را از فردای قدرت‌یابی تحریرالشام به رهبری ابو محمد جولانی از سوریه بیرون کند و انتقال و خروج 4‌هزار نیروی ایرانی از سوریه تحت فشار و سیاست اغوا و ترغیب مقامات کرملین بوده است. اگر چنین ادعایی معطوف به صدق و راستی‌آزمایی باشد، به معنای آن است که دُم خروس روسیه در قبال ایران در معادلات سوریه نیز بیرون زده و بار دیگر منافع جمهوری اسلامی به پای روسیه قربانی شده است. به واقع وقتی ولادیمیر پوتین در ماجرای خروج ایران از سوریه اصرار به مصادره مطلوب به نفع خود و آن را حاصل ابتکار و اهتمام خویش می‌داند، پای مساله خیانت روسیه به میان می‌آید که به نظر نمی‌رسد باوجود تکرار مدام آن درسی از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران گرفته شود. البته ادعای پوتین در ماجرای خروج ایران از سوریه تنها ظاهر ماجراست. نگاهی ژرف به عمق رفتارهای روسیه در معادلات جدید سوریه پرده از خیانت بزرگ‌تری در قبال ایران بر می‌دارد.
واقعیت آن است که روسیه از ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران برای حفظ تحکیم خود در سوریه استفاده کرد به‌گونه‌ای که با پیاده نظام کردن جمهوری اسلامی در حفظ و بقای اسد حاضر نشد که وظایف و ماموریت‌های خود را در جبهه زمینی بر سر بقای اسد با جمهوری اسلامی تقسیم کند و نقش خود را فقط و فقط آن هم با در نظر گرفتن منطق سود به جبهه هوایی منحصر کرد. در سطحی دیگر، هیچ‌گاه به جهت همگرایی با اسرائیل و مقاصد شوم ضد ایرانی خود، مانع از اقدامات ایذایی و حملات مکرر اسرائیل به محل سپاه قدس در جنوب سوریه نشد. در معادلات سوریه و مشخصا در ماجرای سقوط بشار اسد و با چراغ سبز‌های ترکیه نیز از آنکه خواسته باشد به سناریوی خروج جمهوری اسلامی ایران سرعت داده باشد، با انتقال تجهیزات خود از لاذقیه و طرطوس به لیبی تن به خروج غیر‌مسوولانه از سوریه داد.
این اقدام روسیه در شرایط حاضر خدمتی به زیان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران تفسیر و ارزیابی می‌شود چراکه به واقع با سقوط اسد سوریه به عنوان دیوار حائل میان جمهوری اسلامی و اسرائیل برداشته شده و به واقع زمینه برای تسری نظم خاورمیانه موردنظر اسرائیل به جمهوری اسلامی ایران فراهم شده البته با رفتاری که از روسیه دیده شده است دور از انتظار نیست که ولادیمیر پوتین بخواهد نیم نگاهی به فردای معادلات سوریه دستخوش آنومی داشته باشد. به این معنی که بخواهد به جهت حفظ پایگاه‌های هوایی حمیمیم در استان لاذقیه و حفظ پایگاه استراتژیک دریایی خود در شهر بندری طرطوس در کنار ترکیه در معادلات سوریه پسا اسد وحتی پسا جولانی نقش‌آفرینی کند. این وضعیت نشان می‌دهد که روسیه اگر بخواهد می‌تواند مهره‌هایی چون بشار اسد را قربانی بده و بستان منافع خود کند.
*کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل