14 - 11 - 2020
خواستههای ایران از بایدن
معصومه معظمی- صرفنظر از ادعاهای ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات، جو بایدن رقیب دموکرات او پیروز انتخابات ریاستجمهوری آمریکا شده است و همانطور که در جریان کمپین انتخاباتی خود از بازگشت به برجام، مذاکره با ایران و قرار گرفتن در مسیر دیپلماسی سخن گفته بود، برخی سیاسیون داخلی نسبت به این وعدهها واکنشهای متفاوتی نشان دادهاند.
برخی مثل رییسجمهوری این ادعای بایدن را چراغ سبز دولت دموکرات آمریکا تعبیر کرده و معتقد است باید از این فرصت به منظور رفع تحریمها استفاده کرد. روحانی در جلسه هیات دولت با تاکید بر اینکه «هر جا ببینیم که شرایط برای لغو تحریم آماده است از این فرصت استفاده خواهیم کرد» گفته است: «…هیچ کس حق ندارد فرصتسوزی کند. هر فرصت مناسبی که به وجود آید بر مبنای منافع و وحدت ملی انجام میشود.» برخی هم مثل حسین شریعتمداری از نامه سعید حجاریان تئوریسین جریان اصلاحات که در نامهای تخیلی پیشبینی کرده بود حسین شریعتمداری به فرض پیروزی بایدن، پیششرطهایی را برای بازگشت آمریکا به برجام تعیین خواهد کرد الهام گرفته و همان پیششرط قصاص ترامپ و همه کسانی که در شهادت سردار سلیمانی دخیل بودهاند را شرط مذاکره و بازگشت آمریکا به برجام دانسته است.
گروهی دیگر از تندروهای داخلی هم سیاست مذاکره با آمریکا را به طور کلی منتفی دانسته و میگویند ریاستجمهوری ترامپ یا بایدن برای ما تفاوتی ندارد و به هیچ وجه حاضر به مذاکره با آمریکا نیستیم. ولی گروه دیگری از اصولگرایان مثل حمیدرضا ترقی هستند که مشکلشان مذاکره نیست بلکه مهم این است که چه کسی مذاکره میکند! به گفته او «اگر مذاکرهکنندگان اصولگرا باشند، مذاکره اشکالی ندارد». در نهایت گروهی دیگر از جمله حسین نقویحسینی و طیف نزدیک به پایداری تاکید دارند مذاکره با آمریکا خط قرمز نظام بوده و چنین چیزی محال است و کسی که دنبال مذاکره باشد، از خطوط قرمز نظام عبور کرده است. او در نهایت برجام را تنها پل ارتباطی «مناسبات» بین ایران و آمریکا میداند. البته در کنار این اظهارنظرهای رنگارنگ و بعضا سیاسی و جناحی، برخی از اصولگرایان معتدل از جمله علی لاریجانی و محمدرضا باهنر و اصلاحطلبان استخوانداری مثل محمد خاتمی، بهزاد نبوی و سعید حجاریان هستند که درباره موضوع مذاکره و بازگشت آمریکا به برجام و پیروزی بایدن در مقابل ترامپ سکوت کرده و موضعگیری خاصی نداشتهاند.
اقتصاد شکننده!
البته تحریمهای ظالمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اهرم فشاری است که دولت جمهوریخواه ترامپ با خروج از برجام بر ملت ایران تحمیل کرد و همین فشارها در کنار برخی سوءمدیریتهای داخلی باعث بروز چالشهایی در اقتصاد ایران شد. ولی بسیاری از مسوولان داخلی، با وعده بازگشت بایدن به برجام و احتمال مذاکره به رفع این بحران اقتصادی چشم دوخته و دلخوش هستند. هر چند این امر مخالفانی دارد که نمیخواهند این به فرض گشایش اقتصادی، در دولت روحانی که آن را منتسب به اصلاحطلبان میدانند محقق شود. بنابراین قطعا برای عدم تحقق این موضوع سنگاندازیهایی از نوع پیششرطهای غیرقابل تحقق در مقابل دولت بایدن تعیین خواهند کرد. هر چند وعده بازگشت به برجام و مذاکره با ایران از سوی بایدن هم با شروطی همراه بوده و جاش راگین خبرنگار روزنامه واشنگتنپست به نقل از کریستوفر کونز سناتور دموکرات آمریکایی خبر داده بود که جو بایدن نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در صورت پیروزی در انتخابات به دنبال مذاکره با ایران بر سر «توافقی بهتر» از برجام خواهد بود.
مذاکره با آمریکا خط قرمز نظام است
در کنار گروههای مختلف داخلی که نظرات متفاوتی درباره مذاکره یا عدم مذاکره با آمریکا مطرح میکنند، افراد دیگری از جمله سیدحسین نقویحسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم و طیف نزدیک به پایداریها هستند که معتقدند اصلا موضوعی تحت عنوان مذاکره با آمریکا وجود ندارد و از بیخ و بن احتمال مذاکره با آمریکا را منکر میشوند.
سیدحسین نقویحسینی نماینده مجلس دهم در گفتوگو با «جهانصنعت» در این باره گفت: «در داخل کشور تفاسیر مختلفی برای مذاکره یا عدم مذاکره با دولت جدید آمریکا مطرح شده است در حالی که من این روند را مذاکره نمیدانم و مناسبات بین ایران و آمریکاست. این مناسبات یک استراتژی مشخص و ثابت دارد که بخشی از آن مراحل قانونی و تصویبی خود را طی کرده و ما نمیتوانیم از آن قالب و چارچوب خارج شویم.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم ادامه داد: «هیچ مذاکرهای با آمریکاییها نداشته و نداریم و این خط قرمز جمهوری اسلامی ایران است و هر کس از مذاکره با آمریکا حرف بزند از آن چارچوب و خط قرمز نظام خارج شده است.»
فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: «ما پیش از این توافقی با ۱+۵ در قالب برجام داشتهایم که آمریکاییها از آن خارج شدهاند. تنها کانال ارتباطی آمریکاییها با جمهوری اسلامی ایران همین برجام بوده است که از آن خارج شدهاند. پس هیچ مسیر جدیدی برای تنظیم این مناسبات وجود ندارد مگر اینکه دولت جو بایدن بخواهد به برجام بازگردد.»نقویحسینی تصریح کرد: «اگر بایدن به برجام برگردد و به قول و وعده انتخاباتی خود عمل کند، ما فقط در چارچوب برجام میتوانیم به مناسباتمان با آمریکا ادامه دهیم. بنابراین هیچ مذاکرهای پیرامون هیچ موضوع جدیدی نخواهیم داشت و این سیاست کلی جمهوری اسلامی ایران در قبال آمریکاست.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم همچنین به پیششرطهای احتمالی آمریکا برای بازگشت به برجام اشاره کرد و گفت: «اینکه دموکراتها بگویند ما حاضر به مذاکره با ایران هستیم ولی باید درباره موضوعات موشکی و حقوق بشری و… مذاکره کنیم، چنین امکانی وجود ندارد و این راه بنبست است چرا که جمهوری اسلامی ایران درباره هیچ موضوع جدیدی جدا از توافق برجام صحبت نخواهد کرد و آنها تنها میتوانند از طریق برجام مناسبات خود را با جمهوری اسلامی ایران تنظیم کنند.»
نقویحسینی با انتقاد از مسوولان داخلی که از پیروزی بایدن در انتخابات خوشحال شدند و پیروزی او را راهی برای رفع تحریمها میدانند، گفت: «اینکه برخی از صحبتهای بایدن مبنی بر مذاکره با ایران خوشحال شوند و آن را راه برداشتن تحریمها بدانند یا برخی از شکست ترامپ ناراحت باشند یا گروهی موضوع مذاکره را جناحی و سیاسی کنند و بگویند اصلاحطلبان نه ولی اصولگرایان میتوانند مذاکره کنند، کار درستی نیست و باید بدانند اصلا مذاکرهای در کار نیست.»
او افزود: «ما یک قالب به نام برجام داریم که پیش از این درباره آن با ۱+۵ به توافق رسیدهایم، به تصویب مجلس رسیده و اجرایی شده است. به تایید اتحادیه اروپا رسیده و شورای امنیت سازمان ملل آن را تصویب کرده است. این همان چارچوب مناسبات ایران و آمریکاست و چیزی خارج از آن وجود ندارد.»
بایدن به برجام بازگردد تحریمها برداشته میشود
نقویحسینی اضافه کرد: «بنابراین اگر آمریکاییها به برجام بازگردند، تحریمهای ثانویه هم لغو میشوند. بازگشت به برجام به این معناست که تحریمهای ثانویه و تحریمهای ترامپ علیه ملت ایران لغو میشوند. در غیر این صورت بازگشت به برجام معنایی ندارد. پس باید مطابق برجام عمل شود.»
او با تاکید بر اینکه «اگر آمریکاییها بخواهند بازگشت به برجام را منوط به شروطی کنند، به هیچ وجه جمهوری اسلامی چنین موضوعی را نمیپذیرد» بیان کرد: «ما گفتوگو و مذاکره جدیدی با آمریکاییها نداریم و قالب کار ما همان برجام است.»
نقویحسینی همچنین با اشاره به وضعیت نامناسب اقتصادی کشور توضیح داد: «بنابراین اگر بایدن به برجام بازگردد و تحریمها لغو شوند، این اتفاق نه جناحی است، نه حاصل تلاش کسی است و اگر این امر محقق شود، طبیعی است شرایط اقتصادی ما از حالت بنبست و تنگنای فعلی خارج میشود.»
این نماینده اصولگرای ادوار مجلس تاکید کرد: «ما از نظر شرایط اقتصادی وضعیت مناسبی در عرصه بینالمللی نداریم و اگر آمریکاییها به برجام برگردند و تحریمهای ثانویه و تحریمهای ظالمانه ترامپ علیه ما لغو شود، طبیعی است که شرایط اقتصادی ما بهبود مییابد.»
همه فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم نیست
این فعال سیاسی اصولگرا البته همه مشکلات اقتصادی کشور را مربوط به تحریمها ندانست و تصریح کرد: «نکته مهمی که قوای سهگانه، همه شخصیتها و جناحهای سیاسی باید به آن توجه کنند این است که مشکلات اقتصادی ما صرفا بینالمللی و ناشی از فشار تحریمی نیست یعنی اگر به فرض اینکه همه گشایشهای بینالمللی ایجاد شود اما در داخل انسجام، وحدت، تمرکز روی تولید، اشتغالزایی، تمرکز روی گردش سرمایه، مبارزه همهجانبه با فساد و جلوگیری از اختلاسها صورت نگیرد، قطعا لغو تحریمها هم تاثیر زیادی بر گشایش اقتصادی و رفع مشکلات جامعه نخواهد داشت.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس دهم تاکید کرد: «مشکلات ما بیش از اینکه خارجی باشد، متاثر از سیاستهای داخلی است و در این شرایط بیش از هر چیزی به مدیریت جهادی و شبانهروزی، پاکدست، معتقد و مردمگرا نیاز داریم تا گشایشهای اقتصادی بتواند اثرات مثبتی بر خروج از بنبست و ایست اقتصادی فعلی و زندگی مردم داشته باشد. در غیر این صورت هیچ تغییر مثبت ملموسی را شاهد نخواهیم بود.»
اگر چه برخی همچنان به روی کار آمدن بایدن و وعده بازگشت آمریکا به برجام و ایجاد مذاکره درراستای آن دلخوشند، ولی باید دید چطور میخواهند در صورت تحقق وعده بایدن و برداشتن گام عملی بازگشت به برجام، از سد محکم مخالفان یا منکران مذاکره با آمریکا عبور کنند. همچنین باید دید که ایالات متحده بدون پیششرط وارد برجام شده و شرط ورود را مباحث موشکی و حقوق بشری ایران و به عبارتی « توافقی بهتر» نمیداند. یا حتی افرادی مثل شریعتمداری، خون بهای بازگشت آمریکا به برجام را به قصاص ترامپ و عاملان ترور سردار سلیمانی مشروط نمیکنند. به هر حال باید منتظر بود و دید این ماجرا به نتیجه میرسد یا پرونده آن در همینجا بسته شده و جز سراب رفع فشارها، چیز دیگری عاید مردم خسته از تحریم نمیشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد