حریم تخت‌جمشید شکسته می‌شود؟

تصاویری در اختیار یکی از خبرگزاری‌ها قرار گرفته که گویای آن است که حریم تخت‌جمشید با تحرکاتی مواجه است. پرس‌وجوهای بیشتر نشان می‌دهد یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مناقصه‌ای برگزار کرده و قرار است در حریم تخت‌جمشید تاسیسات گردشگری ساخته شود. کنشگران میراث فرهنگی اما این اقدام را به‌مثابه شکستن حریم درجه یک تخت‌جمشید می‌دانند. مدیرکل میراث استان فارس اما می‌گوید: کلیات طرح در شورای فنی استان به تصویب رسیده و قرار است سازه به صورت پرتابل (قابل جابه‌جایی) باشد و پروژه از سوی شرکتی کاملا دولتی و در زمینی دولتی اجرا می‌شود و هیچ مالکیت و انتفاع شخصی در آن وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، عکس‌ها و فیلم‌هایی که در اختیار این خبرگزاری قرار داده شده، نشان می‌دهد در حریم تخت‌جمشید در نزدیکی درختان کاج که فاصله‌های مختلفی برای آن بیان شده، یک‌سری سازه بتنی مستقر شده است.
سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی در استان فارس نیز پس از بررسی‌های بیشتر در تایید این موضوع گفت: حریم درجه یک و ممنوعه میراث جهانی پارسه یا همان تخت‌جمشید به بهانه توسعه گردشگری شکسته شده است.
این کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی به وضعیت بحث‌برانگیز تخت‌جمشید اشاره و در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: هر روز خبرهای گوناگون و گاه ضدونقیضی از پارسه بیرون می‌آید. داستان از کارخانه سنگ‌شکن و معدن‌کاوی گسترده در دامان کوه مهر (رحمت) و حریم درجه‌2 میراث جهانی پارسه (تخت‌جمشید) آغاز شد که با سرپیچی از ضابطه و قانون‌های میراث فرهنگی پس از چندین سال، آغاز به کار کرده است و به تازگی هم در حریم درجه‌یک و ممنوعه یادگار هخامنشیان و به بهانه توسعه گردشگری در ورودی پارسه، دو ساخت‌وساز نزدیک به هم در حال انجام است؛ یکی با سازه‌های پیش‌ساخته و برای پدیداری کافی‌شاپ و دیگری با ریختن مصالح و ساخت‌وساز به نام توسعه گردشگری!
آریا گفت: بررسی‌ها و شواهد و اسناد بیانگر این است که در زمینی در حریم درجه‌یک و ممنوعه پارسه (تخت‌جمشید) درخواست پروانه (مجوز) تاسیسات گردشگری داده شده و بدون در نظر گرفتن ضابطه و قانون‌های میراث فرهنگی و حریم درجه‌یک که به روشنی و آشکارا هرگونه ساخت‌و‌ساز را ممنوع کرده، پروانه‌کار داده شده است! و شرکتی گردشگری در حال راه‌اندازی و ساخت‌و‌ساز است؛ آن هم در نزدیکی و حدود چندصدمتری میراث جهانی پارسه (تخت‌جمشید)!
او سپس به مرور ضابطه «حریم درجه‌یک» پرداخت و افزود: برپایه این قانون، ساخت هرگونه ساختمان و تاسیسات، نصب دکل، درختکاری، دیوارکشی، حصارکشی، پِی‌کنی، کندوکاو، تسطیح زمین‌های کشاورزی، هرگونه عملیات استخراج معدن‌های سنگ، شن و ماسه و خاک رس، دفن و رهاسازی زباله‌ها و همانند آن، ممنوع است. همچنین تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی ممنوع است اما انجام کشاورزی سطحی در زمین‌هایی که آثاری در آن مشهود نیست و به تایید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رسیده، مجاز است. افزون‌ بر این، در محدوده حریم درجه‌یک، ساختمان‌های مسکونی یا دامداری و تاسیسات مربوط به آنها و هر نوع تاسیسات دیگر موجود باید در موقع مقتضی برچیده شود.
این کنشگر میراث فرهنگی اضافه کرد: همان‌گونه که می‌بینیم، ضابطه حریم درجه‌یک میراث جهانی پارسه (تخت‌جمشید) هرگونه ساخت‌و‌ساز و پِی‌کنی و درختکاری و غیره را ممنوع اعلام کرده و به صورت قانون در آمده و اعلام شده است و همه نهادها و سازمان‌ها و بخش خصوصی برای انجام هرکاری در گام نخست باید درخواست آگاهی (استعلام) از وزارت میراث فرهنگی و در اینجا از پایگاه جهانی پارسه داشته باشند و در گام دیگر به قانون احترام گذاشته و آن را پاس بدارند. حال چگونه است که پروانه کار، آن هم در حریم درجه‌یک و ممنوعه به فاصله حدود چندصدمتر را داده‌اند؟ این کنشگر میراث فرهنگی اظهار کرد: دل‌نگرانی از سوی کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی مطرح شده، مبنی بر اینکه اگر پروانه کار در حریم درجه‌یک به بهانه توسعه گردشگری در منطقه داده شود، دیگر افراد نیز خواهان پروانه کار و ساخت‌و‌ساز به بهانه‌های دیگر هستند و آنگاه نمی‌توان جلوی تخلف‌ها و درخواست‌های مردم منطقه را گرفت و زور یگان حفاظت میراث فرهنگی هم به آنها نخواهد رسید و فاجعه در حریم‌های درجه‌یک و 2 رخ خواهد داد که در آینده به چالشی بزرگ برای مسوولان میراث فرهنگی استان و کشور تبدیل خواهد شد و همان‌گونه که کارخانه سنگ‌‌شکن در حریم درجه‌2 پارسه به یک چالش بزرگ و دشواری تبدیل شده است و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را بر میراث فرهنگی و یگانه هخامنشیان وارد آورده و سراسر بدنه وزارت میراث فرهنگی را درگیر کرده است. او اضافه کرد: با این همه، حریم درجه یک و ممنوعه میراث جهانی پارسه با زیر پا گذاشتن قانون‌های میراث فرهنگی و بر اثر ضعف مدیریتی شکسته و خدشه‌دار شده و نگرانی‌های عمیقی را برای دوست‌داران میراث فرهنگی به‌وجود آورده است و انتظار می‌رود هرچه زودتر از دنباله کار پیشگیری شود.