19 - 04 - 2020
جوجهکُشی
«جهانصنعت»- بار دیگر تصمیمات غیرکارشناسی در کشور موجب ضرر تولیدکنندگان، از بین رفتن سرمایه ملی و همچنین بههمریختگی بازار شد. انتشار فیلمهایی مبنی بر معدومسازی جوجههای یکروزه در فضای مجازی به موضوعی جنجالی طی یکی دو روز اخیر تبدیل شده است به طوری که اذهان عمومی با دیدن این صحنههای دلخراش به دنبال چرایی این اتفاق و یافتن مقصر اصلی چنین اقدامی هستند. بر همین اساس از سوی دولتمردان، نمایندگان مجلس و همچنین بخش خصوصی شاهد واکنشهای متعددی در این خصوص هستیم به طوری که بیشتر کارشناسان تصمیمهای غیرکارشناسی و غلط ستاد تنظیم بازار برای افزایش حجم تولید جوجه و همچنین عدم تخصیص به موقع ارز برای واردات نهادههای دامی را علت ایجاد عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار مرغ و همچنین معدومسازی جوجههای یکروزه میدانند. در واقع تشکلهای صنفی معتقدند که به نظر آنها در مورد میزان تولید جوجه یکروزه بهایی داده نشده است. برخی نمایندگان مجلس نیز معتقدند که مقصر اصلی اتفاق ناگواری که رخ داده، بانک مرکزی است به طوری که پیگیریها از مسوولان وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی حاکی از آن است که به عقیده آنها نیز مقصر این حادثه بانک مرکزی است که ارز برای نهادههای کشاورزی تخصیص نداده است. این در حالی است که عدم هماهنگی دستگاهها نباید اینگونه مال مردم را به آتش بزند.
در این میان اما دولتمردان اعلام کردهاند که بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار باید ماهانه ۱۱۵ میلیون جوجه یکروزه تولید میشد که به دنبال آن، تولیدکنندگان موظف شدند تولید جوجه را کاهش دهند. به گفته معاون امور تولیدات دام وزارت جهاد کشاورزی، فیلمهای منتشر شده در فضای مجازی قابل قبول نیستند چرا که قرار نبود خود جوجهها را معدوم کنند بلکه قرار بود تولید تخممرغ نطفهدار را کاهش دهند.
این در حالی است که به گفته تشکلهای صنفی، ستاد تنظیم بازار است که بدون نیازسنجی و به صورت دستوری، واحدهای تولیدی را مکلف به افزایش تولید جوجه یکروزه کرد در حالی که حجم جوجهریزی باید در فروردین حداکثر روی ۱۰۵ میلیون قطعه بسته میشد. در صورتی که افزایش بیسابقهای در تولید جوجه یکروزه اتفاق افتاد و چنین بحرانهایی را در پی داشت. نکته قابل تامل اینکه علاوه بر آنچه پیش آمده، آینده تولید جوجه یکروزه، مرغ و دیگر محصولات پروتئینی روی هواست و مشخص نیست تا چند ماه دیگر مصرفکننده باید برای تامین نیاز خود چقدر هزینه پرداخت کند.
همه این اتفاقات در سالی رخ داده که به نام سال جهش تولید نامگذاری شده و باید شرایط جهش تولید و افزایش صادرات در صنایعی همچون صنعت طیور فراهم شود اما به دنبال تصمیمات غیرکارشناسی به بهانه تنظیم بازار شاهد معدومسازی انواع و اقسام محصولات در سالهای مختلف هستیم.
تصمیمات غلط ستاد تنظیم بازار
بر همین اساس سخنگوی کانون انجمن صنفی مرغداران معتقد است که تمام این مسائل ناشی از تصمیم غیرکارشناسی و غلط ستاد تنظیم بازار برای افزایش حجم تولید جوجه و عدم تخصیص به موقع ارز برای واردات نهادههای دامی است که موجب استمرار زیان مرغداران به واسطه عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، بالا رفتن قیمت نهادهها و زیانهای سنگین و ترس از جوجهریزی مجدد شده است.
به گفته حبیب اسداللهنژاد، در واقع عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی و برنامهریزی غیرکارشناسی ستاد تنظیم بازار بدون توجه به نیاز بازار این بحران را رقم زده است. اسداللهنژاد با بیان اینکه حدود ۴۵ روز گذشته میزان خسارت مرغداران به شدت افزایش یافته، گفت: این زیان آسیب جدی به صنعت مرغداری وارد کرده که به این راحتی قابل جبران نیست. به گفته وی اخیرا صنعت مرغداری بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان زیان کرده است.
وی در واکنش به مباحث مطرح شده مبنی بر غیرانسانی بودن عمل معدومسازی جوجهها گفت: تولیدکنندگان با توجه به اینکه جوجههای تولیدی مازاد بر نیاز هستند، چارهای جز این کار ندارند و مقصر آن نیز ستاد تنظیم بازار است که بدون نیازسنجی و به صورت دستوری، واحدهای تولیدی را مکلف به افزایش تولید جوجه یکروزه کرد در حالی که حجم جوجهریزی باید در فروردین حداکثر روی ۱۰۵ میلیون قطعه بسته میشد.
اسداللهنژاد با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی موافق این حجم از جوجهریزی نبود، گفت: اگر صادرات و بازار صادراتی پایدار داشتیم نهتنها این سرمایه ملی معدوم و پایمال نمیشد، بلکه میتوانست با حفظ منافع تولیدکننده برای کشور ارزآوری هم ایجاد کند. اما نبود برنامهریزی و سیاست پایدار برای صادرات و وجود تصمیمات خلقالساعه و غیرکارشناسی به صورت دستوری، مزیت تولید را به چالش تبدیل کرده است.
ضربه به سرمایه ملی
وی همچنین درباره معدوم کردن جوجههای یکروزه که فیلمهایی از آن طی روزهای گذشته در شبکههای اجتماعی بازنشر شده، گفت: بهتر بود به جای معدوم کردن جوجهها با پیشبینی شرایط بازار، به جای حذف جوجه تولید شده، تخممرغهای موجود در جوجهکشیها را معدوم یا روانه بازار میکردند تا ضمن کاهش ضرر واحدهای تولیدی، اینگونه باعث فضاسازی و هجمه نشود اما تولیدکننده تا لحظه آخر انتظار و امید دارد که مشتری پیدا شود و جوجه را بفروشد و وقتی از فروش قطع امید میکند، ناچار به چنین کاری میشود.
وی با بیان اینکه قیمت مصوب برای هر قطعه جوجه ۲۵۵۰ تومان است، گفت: قیمت تمام شده تولید جوجه یکروزه طبق اعلام تولیدکنندگان حدود سه هزار تومان است اما به خاطر شرایط بازار حاضر هستند آن را با زیان به ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان تومان بفروشند.
این فعال بخش خصوصی با اشاره به فیلمهای منتشر شده در فضای مجازی در این خصوص گفت: این فیلمها برای زمانی است که هنوز تصمیم معدومسازی اتخاذ نشده بود و یک واحد تولیدی که نمیتوانسته جوجههای خود را به فروش برساند و دچار زیان شده بود این کار را انجام داده است. چون جوجه را نمیتوانند بیش از یک تا در نهایت دو روز در جوجهکشی نگهداری کنند باید آن را در فارمهای مرغ گوشتی برای پرورش تخلیه کنند در غیر این صورت جوجه کیفیت لازم برای پرورش را از دست میدهد.اسداللهنژاد ادامه داد: برنامهریزی انجمن جوجه یکروزه این است که امروز و فردا تمام جوجههایی را که تولید میشوند، معدوم کند که این به سرمایه ملی و اقتصاد کشور و تولیدکنندگان آسیب بزرگی وارد میکند.
تصمیمهای غیرکارشناسی
در این خصوص رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه نیز تصمیمهای غیرکارشناسی در ممنوعیت، محدودیت و عوارض صادرات را مقصر آنچه پیش آمده، میداند و معتقد است که علت اصلی معدومسازی جوجه یکروزه مربوط به کمبود نهادههای طیور از جمله سویا و ذرت است.
غلامعلی فاروغی با بیان اینکه همواره تولید به دلیل تصمیمات غیرکارشناسی با مشکل روبهرو است، گفت: تا اسفندماه سال ۹۸ با ممنوعیت صادرات جوجه یکروزه روبهرو بودیم.وی با بیان اینکه از اسفندماه ۹۸ ممنوعیت صادرات جوجه یکروزه برداشتهشده است، افزود: بازار صادراتی ما کشورهای عراق و افغانستان و چند کشور دیگر است که اکنون عراق ممنوعیت واردات ایجاد کرده و بازارهای صادراتی این محصول از دست رفته است.
به گفته فاروغی، برای صادرات گوشت مرغ نیز عوارض صادرات پنج هزار تومانی تعیینشده بود که موجب شد تولیدکنندگان حتی نتوانند یک کیلوگرم مرغ صادر کنند. این در حالی است که تنها حدود یک هفته است که عوارض را به یک هزار و ۵۰۰ تومان کاهش دادهاند.
کمبود نهادههای طیور
رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور با تاکید بر اینکه خسارت واردشده به تولیدکنندگان ماهانه بیش از ۲/۱ میلیارد تومان است، گفت: علت اصلی معدومسازی جوجه یکروزه مربوط به کمبود نهادههای طیور از جمله سویا و ذرت است. فارغی افزود: اکنون تولیدکنندگان جوجه یکروزه حدود دو ماه است که با شیوع ویروس کرونا و کاهش مصرف و تقاضا دچار و ضرر و زیان هستند، اما بحث معدومسازی ارتباطی به ضرر تولیدکنندگان ندارد.
وی با اشاره به اینکه معدومسازی جوجه یکروزه گاهی و به میزان اندک اتفاق میافتد و در صنعت و مسائل اقتصادی موضوعی دور از ذهن نیست، اضافه کرد: اما اینبار حجم معدومسازی بالاست و این اقدام توسط واحدهای تولیدکننده جوجه یکروزه و بهمنظور کاهش خسارتهای آتی صنعت مرغداری صورت گرفته است.
رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور با بیان اینکه هیچ تولیدکننده جوجه یکروزه و مرغداری اقدام به نابودی تولید و سرمایه خود نمیکند، اظهار کرد: علاوه بر کمبود نهادههای طیور با قیمتهای مناسب به دلیل وجود مرغ گوشتی در سالنهای پرورش، امکان فروش جوجه یکروزه وجود ندارد. به گفته وی، در واقع تولیدکنندگان مرغ گوشتی هر کیلوگرم مرغ زنده را شش هزار تومان میفروشند در حالی که باید این محصول را حداقل کیلویی ۱۰ هزار تومان بفروشند تا بتوانند نهادههای موردنیاز را تامین کنند.
فاروغی تصریح کرد: با توجه به گزارشهای موجود به دلیل کاهش تقاضا، مرغ گوشتی روی دست تولیدکنندگان باقیمانده است بنابراین تا زمانی که سالنهای پرورش خالی نشود، تولیدکنندگان جوجه یکروزه با مشکل روبهرو هستند.
جز معدومسازی هیچ راهی نداریم
وی بیان کرد: قبل از عید ستاد تنظیم بازار عددی را برای تولید جوجه یکروزه در نظر گرفت تا مردم شب عید بتوانند از این پروتئین ارزانقیمت استفاده کنند. بنابراین همان زمان در ستاد تنظیم بازار گفتیم این تعداد زیاد است و بیش از ۱۳۰ میلیون جوجه نباید تولید شود، اما همکاران اصرار و این تعداد را تولید کردند.
وی گفت: از طرفی شرایط تامین دان با مشکل مواجه شده و مرغداران برای تامین ذرت و سویا دچار مشکل شدند که انگیزه را برای جوجهریزی کاهش میدهد. در نتیجه جوجهها جذب نمیشود و در جوجهکشی میمانند.فاروغی افزود: از آنجا که جوجههای یکروزه بیش از ۲۴ ساعت نمیتوانند در جوجهکشی بمانند و جوجهکشی باید برای جوجههای روز بعد آمادهباشد همکاران ما ناچار شدند جوجههای مازاد را روانه کورهها و چاههای تلفات کنند که صحنههای دلخراشی است. رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور گفت: در حال حاضر نهادههای طیور در گمرکات موجود است اما ارز مورد نیاز این بخش تخصیص نیافته است بنابراین تا زمانی که نهاده طیور نباشد تولید معنی ندارد، زیرا جوجه و مرغ برای زنده ماندن به دان و نهاده نیازمند هستند.
وی اظهار کرد: پیش از این تولیدکنندگان با مشکل قیمت نامناسب نهادههای طیور روبهرو بودند، اما اکنون این نهادهها در بازار سیاه نیز یافت نمیشود.
دعوای بین وزارتخانهها
رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور درباره آینده صنعت طیور افزود: با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و با وجود بدتصمیمی و بیتصمیمیهای مسوولان، نمیتوان برای صنعت مرغداری کشور آیندهای تصور کرد. وی با بیان اینکه هزینه دعوای بین وزارتخانهها را تولیدکنندگان صنعت طیور میپردازند، ادامه داد: تصمیمگیریهای آنی یکی از چالشهای جدی صنعت طیور است.رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور همچنین با اشاره به اینکه بازار صادراتی به ویژه برای موادغذایی و موجود زنده خمره رنگرزی نیست، اظهار داشت: برای داشتن تولید موفق باید همانند کشور ترکیه بازارهای صادراتی ثابتی داشته باشیم. وی، راهکار برونرفت از این مشکل صنعت طیور را توجه مسوولان به پیشنهادات عملیاتی و واقعی کارشناسان بخش و تشکلها، برنامه تولید به اندازه نیاز کشور و تامین نهادههای طیور با نرخ مناسب و توزیع مستقیم آن به تولیدکنندگان برشمرد.
مقصر این حادثه بانک مرکزی است
با توجه به اینکه رییس انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه کشور، معدومسازی جوجه یکروزه را مربوط به کمبود نهادههای طیور از جمله سویا و ذرت میداند، برخی نمایندگان مجلس نیز نسبت به این موضوع اعتراض دارند و معتقدند که مقصر اصلی اتفاق ناگواری که رخ داده، بانک مرکزی است. در همین خصوص احمد امیرآبادیفراهانی، نماینده مردم قم و عضو هیات رییسه مجلس در توئیتر خود نوشت: «از مسوولان وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی پیگیری کردم. هر دوی آنها مقصر این حادثه را بانک مرکزی میدانند که ارز برای نهادههای کشاورزی تخصیص نداده است. آقای روحانی اینها اموال مردم و سرمایه کشورند. نگذارید عدمهماهنگی دستگاهها مال مردم را اینگونه به آتش بزند.» در این میان اما برخی معتقدند که باید در حال حاضر مسوولان پاسخ بدهند تکلیف ۱/۲ میلیارد دلاری که بانک مرکزی در سال ۹۸ برای تامین ذرت اختصاص داده بود، چه شد؟
بیتوجهی به نظر تشکلهای صنفی
دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه نیز نسبت به آنچه اتفاق افتاده واکنش نشان داد و در رابطه با علل امحای جوجههای یکروزه گفت: کاهش قیمت مرغ زنده و جوجه یکروزه ضرر و زیان سنگینی را به تولیدکنندگان جوجه یکروزه و گوشت مرغ کشور وارد کرده است. محمدرضا صدیقپور ادامه داد: یکی از دلایل این ضرر و زیان، برنامهریزی تولید جوجه یکروزه گوشتی بر اساس مصوبات ستاد تنظیم بازار با وجود نظر تشکلهای صنفی مرتبط برای تامین گوشت مرغ شب عید و ماه رمضان در جوجهریزی دی و بهمن سال ۱۳۹۸ بود که براساس آن بالغ بر ۱۳۰ و ۱۴۰ میلیون قطعه جوجه به ترتیب در دی و بهمنماه تولید شد که این میزان تولید افزایش بیسابقهای در تولید جوجه یکروزه و به تبع آن تولید گوشت مرغ برای تامین نیاز شب عید و ماه رمضان در کشور رقم زد و سبب شد حداقل ۱۰ درصد جوجه یکروزه بیش از نیاز تولید شود.
دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه اضافه کرد: آن چیزی که این معضل را جدیتر کرد کووید ۱۹، محدودیت تردد، کاهش سفر و عدم برگزاری مراسمات به دلیل این بیماری بود که کاهش ۲۰ درصدی در مصرف گوشت مرغ را به دنبال داشت. مجموع این عوامل سبب شد بخشی از مرغ گوشتی تولیدی جذب نشده و عرضه مرغ گوشتی پایان دوره، بیش از نیاز باشد و با توجه به عدم امکان نگهداری مرغ پایان دوره، مرغداران گوشتی مجبور شوند مرغ زنده را سه هزار تومان زیر قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار به فروش برسانند و دیگر انگیزهای برای جوجهریزی بعدی نداشته باشند.
کاهش جوجهریزی
صدیقپور با بیان اینکه مشکل دیگری که مرغداران در کنار کاهش قیمت با آن مواجه هستند، کمبود شدید ذرت و سویا به عنوان دو نهاده اصلی خوراک به دلیل عدم تخصیص یا عدم انتقال ارز است که اثرات ناشی از کاهش قیمت را تشدید کرده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد