جدال با مقاومت جدید

دیبا حاجیها- بازار سرمایه ایران هفته گذشته را به شکلی طوفانی و خاص آغاز کرد و با کندل‌هایی پرقدرت توانست مقاومت تاریخی خود را بشکند. این دستاورد با رشد شاخص‌ها و تحرک در کلیت بازار سرمایه، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرد. پنج نماد برتر از لحاظ بازدهی در هفته گذشته شامل کربن (کانی کربن طبس)، کصدف (کاشی صدف سرام استقلال آباده)، چنوپا (نیوپان ۲۲بهمن)، شفام (تولیدی و صنعتی گوهرفام) و وگستر (گسترش سرمایه‌گذاری ایرانیان) بودند، در حالی که نمادهای زماهان (مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان)، شیراز (پتروشیمی شیراز)، داسوه (داروسازی اسوه)، بشهاب (لامپ پارس شهاب) و کسعدی (کاشی سعدی) به‌ عنوان ضعیف‌ترین نمادها از نظر بازدهی شناسایی شدند. از منظر ورود و خروج نقدینگی، بیشترین ورود پول حقیقی به ترتیب در صنایع بانک، حمل‌ونقل زمینی، کانی‌های فلزی، زغال‌سنگ و بیمه به ثبت رسید.
در مقابل، صنایع خودرو، سرمایه‌گذاری، انبوه‌سازی، کود و ترکیبات شیمیایی و اوراق بهادار شاهد بیشترین خروج پول حقیقی بودند. در بخش ارزش معاملات، صنایع بانک و سرمایه‌گذاری با سهم ۱۸درصدی از کل ارزش معاملات هفته، بیشترین فعالیت را به خود اختصاص دادند. این موضوع بیانگر نقش پررنگ این دو صنعت در پویایی بازار سرمایه در هفته گذشته است.
شاخص کل و شاخص هم‌وزن هر دو از ابتدای هفته رشد 6/‏1‌درصدی را تجربه کردند که نشان‌دهنده رشد همزمان نمادهای بزرگ شاخص‌ساز و نمادهای کوچک‌تر است. این هم‌گامی در رشد شاخص‌ها نویدبخش روندی متعادل‌تر و توزیع یکنواخت‌تری از بازدهی میان سرمایه‌گذاران است.
یکی دیگر از نکات مثبت هفته گذشته، افزایش میانگین روزانه ارزش معاملات خرد بود که از 7/‏10هزار میلیارد تومان به 1/‏12‌هزار میلیارد تومان رسید. این افزایش گواهی بر ورود پول حقیقی و رشد تقاضا در بازار است که در نتیجه آن، پویایی و رونق بیشتری به معاملات بخشیده شد.
شنبه تاریخ‌ساز بازار
اولین روز کاری بازار سرمایه در هفته گذشته، روزی برای تاریخ‌سازی بود. شاخص کل بورس برای اولین‌بار از سقف تاریخی عبور کرد و مقاومت چند ساله خود را در هم شکست. در این روز شاخص کل بورس 156/58واحد (29/‏2درصد) رشد کرد و به 2601422واحد رسید، همچنین شاخص هم‌وزن 569/‏18واحد (28/‏2درصد) افزایش یافت و روی 267/‏834واحد تثبیت شد. این تغییرات عمدتا نتیجه تصمیم دولت برای حذف نرخ نیما و تغییرات ارزی بود که بلافاصله اثرات مثبتی بر بازار داشت.
در همان روز، ورود پول حقیقی به بازار به 956میلیارد تومان رسید. در بخش سهام و صندوق‌های سهامی، این رقم به 29/‏1‌هزار میلیارد تومان رسید. در مقابل صندوق‌های درآمد ثابت با خروج 834/‏1‌میلیارد تومان پول مواجه شدند. روز گذشته نیز صندوق‌های سهامی و مختلط با جذب 5/‏1‌هزار میلیارد تومان پول حقیقی، مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران قرار گرفتند. این تغییرات همراه با حذف رانت‌های ارزی و اصلاحات اقتصادی دیگر، چشم‌انداز روشنی برای بازار و اقتصاد ایران ایجاد کرده است که اثرات آن کم‌ و بیش تا پایان هفته ماندگار شد.
حذف ارز ترجیحی و نرخ نیمایی می‌تواند به کاهش رانت‌های ارزی، حمایت از تولیدکنندگان و کاهش کسری بودجه دولت کمک کند و در نهایت وضعیت مالی کشور را بهبود بخشد. در نتیجه استقبال بازار سرمایه از حذف ارز ترجیحی دور از ذهن نیست.
هجوم حقیقی‌ها در یکشنبه
بازار سرمایه در روز یکشنبه با ورود نقدینگی سنگین حقیقی‌ها به میزان 995‌میلیارد تومان به کار خود ادامه داد. به طور همزمان، 1103‌میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شد که نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به دارایی‌های پرریسک‌تر در روز مذکور است. این جریان نقدینگی موجب رشد شاخص‌ها شد که اگر بدون تحلیل دقیق و توجه به ارزندگی بنیادی سهام انجام شده باشد، ممکن است به نوسانات شدید و اصلاح‌های سنگین در آینده بازار منجر شود.
در میان نمادها، شرکت‌های بزرگ با ورود 364میلیارد تومان نقدینگی عملکرد مثبتی داشته‌اند. صندوق‌های سهامی نیز با ورود 253‌میلیارد تومان نقدینگی، به گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاران تبدیل شد‌ه‌اند. در گروه‌های دیگر، صندوق‌های کالایی و طلا با خروج 107‌میلیارد تومان نقدینگی روبه‌رو شدند.
در مجموع، رشد شاخص‌ها و ورود نقدینگی حقیقی‌ها نشان می‌دهد که بازار توان جذب سرمایه را دارد. ورود نقدینگی معطل‌مانده به بازار می‌تواند فرصت‌های خوبی پیش‌رو ایجاد کند که اگر به درستی مدیریت شود می‌تواند اثرات میان‌مدت مثبتی بر بازار داشته باشد. در کل، بازار بورس در بیست و پنجمین روز از سومین ماه پاییز رشد کرد. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۵۱۹۹۶هزار واحد رشد کرد و روی 2653418واحد تثبیت شد. روز یکشنبه شاخص هم‌وزن هم 666/‏11‌واحد افزایش داشت و روی 993/‏845واحد ایستاد.
جدال با مقاومت در دوشنبه
در جریان معاملات روز دوشنبه، شاخص کل بورس با 934/‏32واحد رشد به 2686352واحد رسید، اما شاخص هم‌وزن با کاهش 781/‏1‌واحدی در سطح 151/‏844‌واحد قرار گرفت. این نشان می‌دهد که رشد نمادهای بزرگ در روز مذکور، نتوانست به بهبود وضعیت کلی بازار کمک کند. ارزش معاملات به ۳۰هزار میلیارد تومان رسید و ۴۶‌میلیارد ورقه سهم معامله شد. از طرفی خروج هزار میلیارد تومان پول از بازار و تعداد بیشتر نمادهای منفی، نشان‌دهنده فشار عرضه بود.
در بخش صندوق‌ها، ارزش معاملات صندوق‌های سهامی و مختلط به 5هزار میلیارد تومان رسید و صندوق‌های درآمد ثابت با خروج ۸۷۹‌میلیارد تومان پول روبه‌رو شدند. تنها صندوق‌های کالایی موفق به جذب ۶۷۹‌میلیارد تومان پول شدند.
در روز مذکور، با توجه به عملکرد سهامداران، راه برای دستیابی به یک پیش‌بینی جدید باز شد. به نظر می‌رسید بازار به دلیل فشار عرضه و خروج پول، ممکن است با نوساناتی مواجه شود و پس از عبور از 2میلیون و ۶۰۰‌هزار واحد، مقاومت بعدی در 2میلیون و ۷۰۰‌هزار واحد قرار خواهد گرفت. این پیش‌بینی به طور مشهود در روز بعدی به حقیقت پیوست و بازار به محض اینکه کانال 2میلیون و ۷۰۰‌واحد را به خود دید، نسبت به شکست این حد، مقاومت کرده و تا آخر هفته نیز نتوانست به مقاومت جدید برسد. با تجربه تاریخی سال ۱۳۹۹، با رشد چشمگیری که بازار سرمایه اخیرا تجربه کرده است، دور از انتظار نیست که سرمایه‌گذاران به سود فعلی قناعت کنند و از تجربه صف‌های قفل شده فروش که پیش‌تر در سال ۱۳۹۹ تجربه کرده‌اند، بهراسند.
سه‌شنبه در تثبیت
در معاملات روز سه‌شنبه، شاخص کل بورس با کاهش 365/‏12واحد به 2673987واحد رسید که معادل افت 46/‏0‌درصدی بود. شاخص کل هم‌وزن نیز 552/‏10‌واحد کاهش یافت و در سطح 599/‏833واحد قرار گرفت. این افت در حالی رخ داد که ارزش کل معاملات به ۳۱‌هزار میلیارد تومان و حجم معاملات به ۳۴‌میلیارد ورقه سهم رسید. سرانه خرید ۶۶‌میلیون تومان و سرانه فروش ۷۳‌میلیون تومان ثبت شد و 2هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد.
در بخش سهام و صندوق‌های سهامی، ارزش معاملات به ۱۷هزار میلیارد تومان رسید و خروج 2هزار میلیارد تومان نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی مشهود بود. در بخش صندوق‌های سهامی و مختلط، خروج ۷۰۵‌میلیارد تومان پول دیده شد. در صندوق‌های درآمد ثابت نیز ۱۵۰‌میلیارد تومان پول وارد شد و صندوق‌های کالایی با جذب ۳۱۷‌میلیارد تومان نقدینگی روبه‌رو شدند.
بازار سه‌شنبه را در فاز تثبیت و اصلاح بعد از رشد چشمگیر چند روز اخیر گذاشت. اصلاح و تثبیت، بخش طبیعی از روند رشد بازار بوده و برای ادامه روند صعودی ضروری است تا هیجان خرید کاهش یابد و بازار به تعادل برسد. خروج نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی به‌ویژه برای شناسایی سود یا ترس از افت بیشتر بود اما فعالیت خرید حقوقی‌ها نشان می‌دهد که نگاه بلندمدت به بازار همچنان مثبت است. به ‌طور کلی، برای ادامه روند صعودی بازار، نیاز به بازگشت اعتماد و حفظ جریان نقدینگی در روزهای آتی خواهد بود. این روند اصلاحی و تثبیت، به‌ عنوان بخشی از فرآیند رشد بازار طبیعی است و می‌تواند بازار را برای ادامه مسیر صعودی آماده کند.
چهارشنبه؛ یک پایان منطقی
۲۸آذر، بازار سرمایه شاهد رشد شاخص کل بورس به 2680489واحد بود که افزایش 503/‏6واحدی را نشان می‌دهد، در حالی که شاخص کل هم‌وزن با کاهش 327/6واحدی به 271/‏827واحد رسید که بیانگر وجود فشار فروش در نمادهای کوچک‌تر است. ارزش کل معاملات به ۲۹هزار میلیارد تومان و حجم معاملات به ۳۵میلیارد ورقه رسید. سرانه خرید ۷۴‌میلیون تومان و سرانه فروش ۵۶‌میلیون تومان ثبت شد و ۵۵۱میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار شد.
در بخش سهام و صندوق‌های سهامی، ارزش معاملات به ۱۶‌هزار میلیارد تومان رسید و ۲۶۵میلیارد تومان پول از این بخش خارج شد. صندوق‌های سهامی و مختلط نیز با ۷‌هزار میلیارد تومان ارزش معاملات و ۳۶۱‌میلیارد تومان ورود نقدینگی همراه بودند. در صندوق‌های درآمد ثابت، ارزش معاملات به ۱۳‌هزار میلیارد تومان رسید و ورود ۱۵۰‌میلیارد تومان پول به ثبت رسید. صندوق‌های کالایی نیز با 5/‏2‌هزار میلیارد تومان ارزش معاملات و ۲۶۸‌میلیارد تومان ورود نقدینگی مواجه شدند.
بازار در آخرین روز کاری خود روند متعادل و اصلاحی را در پیش گرفت. رشد شاخص کل بیشتر ناشی از نمادهای بزرگ بود، در حالی که افت شاخص هم‌وزن از وجود فشار فروش در نمادهای کوچک‌تر خبر داد. ورود نقدینگی به بازار از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی (۵۵۱‌میلیارد تومان) نشانه‌ای مثبت از اعتماد به بازار است اما انتقال سرمایه‌ها به ابزارهای کم‌ریسک‌تر مانند صندوق‌های درآمد ثابت و کالایی نشان‌دهنده تمایل به کاهش ریسک در شرایط فعلی است. به‌ طور کلی، بازار برای ادامه روند صعودی نیازمند تقویت جریان نقدینگی و فعالیت بیشتر در نمادهای کوچک‌تر است.
چرا اصلاح شاخص مفید است؟
اصلاح شاخص بورس پس از یک رشد طولانی نه‌تنها مضر نیست بلکه به طور چشمگیری مفید است. زمانی که بازار مدتی طولانی و بدون وقفه در حال رشد است، قیمت‌ها به طور غیرطبیعی افزایش می‌یابند و برخی از سهام از ارزش ذاتی و بنیادی خود فاصله می‌گیرند. در چنین شرایطی، این احتمال وجود دارد که برخی از نمادها حباب مثبت گرفته و از ارزش بنیادی خود دور شوند. اصلاح بازار به عنوان یک فرآیند طبیعی اینگونه ناهماهنگی‌ها را برطرف می‌کند و تعادل را به بورس بازمی‌گرداند. اصلاح شاخص‌ها باعث می‌شود سهام‌ها به ارزش‌های واقعی خود نزدیک شده و از ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار با قیمت‌های غیرمنطقی
جلوگیری می‌کند.
علاوه بر این، اصلاح بازار یک فرصت عالی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند تا در زمانی که قیمت‌ها کاهش یافته، اقدام به خرید سهام با قیمت‌های پایین‌تر کنند. این کار باعث می‌شود که بتوانند از فرصت‌های خوب برای خرید بهره‌برداری کرده و در بلندمدت سود بیشتری کسب کنند. از طرفی اصلاح بازار می‌تواند اعتماد به بازار را تقویت کند چراکه نشان‌دهنده آن است که بازار به طور طبیعی در حال تنظیم خود است و از ورود سرمایه‌های نابجا جلوگیری می‌کند، همچنین اصلاحات دوره‌ای باعث می‌شود که بازار از نوسانات شدید در آینده مسون بماند و مسیر رشد پایدارتری را در پیش بگیرد. به طور کلی، اصلاح بعد از رشد طولانی، یک فرآیند سالم و ضروری در بازار شناخته می‌شود که می‌تواند پایه‌های رشد مستمر و بلندمدت را فراهم کند.
چشم‌انداز آینده
در حال حاضر، حذف نرخ نیما تاثیرات مثبتی بر بازار سرمایه ایران گذاشته است. افزایش قیمت دلار در بازار آزاد موجب تقویت انتظارات مثبت در بازار سرمایه شده و همچنین ورود پول حقیقی به بورس، نویدبخش بازاری با پویایی بیشتر است. این روند مثبت با همراهی فازهای اصلاحی در بازار موجب شده تا سرمایه‌گذاران بتوانند از شرایط اصلاحی بهره‌برداری کرده و سود معقولی کسب کنند. اصلاح بازار در واقع به عنوان یک فرآیند طبیعی به تنظیم بازار کمک کرده و از افزایش قیمت‌های غیرمنطقی جلوگیری می‌کند و فرصت‌های خوبی برای خرید سهام با قیمت‌های پایین‌تر فراهم می‌آورد. این شرایط به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با دید بلندمدت وارد بازار شوند و به سود بیشتری دست یابند.
با این حال، بازار ممکن است در آینده‌ای نزدیک با چالش‌هایی روبه‌رو شود. یکی از این چالش‌ها نزدیک شدن به مراسم تحلیف دونالد ترامپ‌، رییس‌جمهور جدید ایالات‌متحده است. ترامپ به عنوان یک شخصیت سیاسی که رویکردهای غیرقابل پیش‌بینی و افزایش ریسک‌های بین‌المللی را در کارنامه کاری خود دارد، می‌تواند موجب افزایش التهاب و بی‌ثباتی در بازارها شود چراکه با تشدید تنش‌های بین‌المللی، احساس عدم ‌اطمینان در بازار سرمایه رشد خواهد کرد. از سوی دیگر، اگر توافق هسته‌ای که در حال حاضر مطرح است به نتیجه برسد، می‌توان انتظار داشت که درهای تجارت جهانی به روی ایران باز شود. این امر می‌تواند به تقویت صنایع صادراتی ایران کمک کند و رشد قابل توجه شرکت‌های بورسی صادرات‌محور مثل نمادهای پالایشی را باعث شود.
در نتیجه در صورت تحقق توافق هسته‌ای، بازار سرمایه ایران به‌طور چشمگیری رشد خواهد کرد و شاهد رونق در بخش‌های صادراتی و بانکی خواهیم بود. این امر منجر به افزایش ارزش سهام شرکت‌های بورسی و جذب سرمایه‌های خارجی می‌شود. بنابراین در آینده‌ای نزدیک، در صورتی که مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد، می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه ایران شاهد دوره‌ای از رشد و تحرک مثبت باشد که فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت.