28 - 04 - 2021
پاسخگوی اتهام دستکاری بورس باشید
گروه بازرگانی- دیوانسالاری در حال حاضر به بزرگترین پاشنه آشیل دولت تبدیل شده و کار را برای بخش خصوصی بسیار دشوار کرده است. با صدور مجوزهای بیش از اندازه، وجود امضاهای طلایی و صدور روزانه بخشنامههای متعدد که در عمل مخل کسب و کار است، بخش خصوصی امنیتی برای سرمایهگذاری احساس نمیکند. بر همین اساس شاهد این هستیم که رشد سرمایهگذاری طی سالهای گذشته نسبت به استهلاک منفی شده و در عمل خروج سرمایه شتاب گرفته است. این در حالی است که تنها راه مقابله با این وضعیت، کاهش دیوانسالاری وکاهش دخالت دولت در تصدیگری و اقتصاد است. با این حال اگرچه در نشستها و اظهارنظرهای گوناگون شاهد حمایت دولتمردان از بخش خصوصی هستیم اما در عمل هیچ گونه مشورتی با این بخش صورت نمیگیرد و تنها بعد از تصمیمگیری پشت درهای بسته، نتایج به این بخش اعلام میشود. به همین دلیل است که هیچگونه تغییر مثبتی در سیاستگذاریهای اقتصادی ایجاد نمیشود و کشور در حوزههای مختلف در معرض بحران قرار میگیرد. از جمله این موضوعات میتوان به بحران خشکسالی در کشور اشاره کرد که با تعلل وزارت کشور در اعلام وضعیت به صورت رسمی روبهرو شده و میتواند تا هفتههای آینده بخش کشاورزی و در نهایت بازار را با آشفتگیهای قابل توجهی روبهرو کند. از طرفی وضعیت نابسامان بورس و همچنین فضای تاملبرانگیز محیط کسب و کار و مشکلاتی همچون گرانی کالاها موجب اعتراض مردم شده است.
به گفته رییس پارلمان بخش خصوصی، در رابطه با بورس چه بخواهیم و چه نخواهیم اکنون این تحلیل وجود دارد که دولت برای تامین کسری بودجه خود یا هر انگیزه دیگری به داراییهای مردم دستدرازی کرده که باید هرچه زودتر تکلیف آن معلوم شود.
این در حالی است که در بعد بینالمللی نیز نظرات سیاستگذاران چندان با یکدیگر همسو نیست و همین موضوع باعث شده که نتوان به تسهیل تجارت امیدوار بود.
بدون تعامل با جهان نمیتوان پیشرفت کرد
غلامحسین شافعی رییس اتاق ایران به همراه ۱۵ نفر از نمایندگان بخشهای مختلف تولیدی و صنعتی با حسن روحانی رییسجمهور دیدار کردند تا مشکلات اقتصادی را به طور مستقیم با رییس قوه مجریه در میان بگذارند. فعالان بخش خصوصی در این نشست علاوه بر اینکه در مورد تبعات خشکسالی در کشور هشدار دادند، از دولت در خواست کردند که در فرصت باقیمانده شفافسازی کند.
رییسجمهور نیز در دیدار با جمعی فعالان اقتصادی اعلام کرد: تلاش برای خودکفایی مطلوب است، اما بدون تعامل با جهان نمیتوان پیشرفت کرد. باید با مزیتهای نسبی، برخی کالاها را تولید، صادر یا وارد کرد.
حسن روحانی با بیان اینکه در تمام تصمیمگیریهای اقتصادی در دولت تدبیر و امید تاکید داشتم که نظر فعالان اقتصادی اخذ و در روند تصمیمگیریها لحاظ شود، گفت: اگرچه اهمیت بهرهگیری از علم روز در مدیریت اقتصادی اثبات شده، اما به هیچ وجه نمیتوان از کنار اهمیت تجربه در ارتقای کیفیت مدیریت اقتصاد عبور کرد. در شرایط سخت حاکم بر اقتصاد کشور، بخش اقتصاد در خط مقدم بوده و ایستادگی و مقاومت کرده است. این در حالی است که اگر میخواهیم ایران ما پیشرفت کند باید جایگاه علمی و اقتصادی کشور را ارتقا ببخشیم.
وی افزود: در سالهای پس از جنگ تحمیلی هشتساله سابقه نداشته که دولتی با شرایط رکود و تورم توامان کار خود را آغاز کند، رشد اقتصادی منفی ۴/۷ و تورم ۳۵ درصدی وضعیت بسیار سختی برای آغاز فعالیت دولت یازدهم ایجاد کرده بود و وقتی در برنامههای دولت برای ۱۰۰ روزه اول وعده تکرقمی شدن تورم و مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی را اعلام کردیم برخی دوستان معتقد بودند که این وعدهها قابل اجرا نیست. روحانی بیان کرد: با تلاشهای دولت از اواخر سال ۹۳ تورم به مرز تکرقمی شدن رسید و در طول سالهای ۹۳ تا سه ماهه ابتدای سال ۹۷ درحالی به طور متوسط شاهد تورم ۵/۱۱ درصدی بودیم که در فاصله سالهای ۹۴ تا ۹۶، نرخ تورم تکرقمی بود.
باید مشکلاتمان را در داخل کشور حل کنیم
به گفته رییسجمهور، نرخ رشد اقتصادی از اواسط سال ۹۳ و رسیدن نرخ رشد اقتصادی به ۶/۱۲ درصد در طول سال ۹۵ به عنوان بالاترین نرخ رشد اقتصادی در جهان است. همه این آمار و ارقام نشانه آن بود که حرکت اقتصادی دولت در مسیری کاملا صحیح انجام میشد. وی با بیان اینکه از حضور پررنگ و موثر بخش خصوصی در موفقیتهای اقتصادی دولت یازدهم تشکر میکنم، گفت: درحالی که در سالهای ۸۶ تا ۹۲ نرخ اشتغال خالص کشور تقریبا صفر بود در دولت یازدهم توانستیم به متوسط نرخ اشتغال خالص ۷۰۰ هزار شغل در سال برسیم.
روحانی افزود: حرف دولت این بود که برای حفظ و توسعه فناوری هستهای نیز تلاش خواهیم کرد اما باید در کنار آن به پیشرفت دیگر عرصههای اقتصاد و صنعت نیز توجه شود.
وی اظهار کرد: در دولت قبل درآمدهای نفتی بین ۱۱۹ تا ۶۷ میلیارد دلار در سالهای مختلف نوسان داشت. در دولت تدبیر و امید هیچگاه درآمدهای نفتی در یک سال از ۶۷ میلیارد دلار بالاتر نبوده است.
رییسجمهور با بیان اینکه همه تلاش دولت تدبیر و امید این بود که جایگاه ایران را در منطقه و جهان بالاتر ببرد، گفت: اگرچه به غلط تصوری در دنیا وجود داشت که با ایران نمیشود مذاکره کرد و به نتیجه رسید، اما دولت تدبیر و امید این تصور را اصلاح کرد.
روحانی افزود: ما هم باور داریم که باید مشکلاتمان را در داخل کشور حل کنیم اما همه باید بدانند که بدون رابطه با دنیا نمیتوان پیشرفت کرد و کشور را ساخت. رییسجمهور ادامه داد: اقتصاد مردمی دانشبنیان و صادراتمحور از پایههای اقتصاد مقاومتی است؛ بنابراین اگر میخواهیم اقتصاد کشور پیشرفت کند، نمیتوانیم صرفا بر بازار داخلی تکیه کنیم. به گفته وی، تلاش برای خودکفایی مطلوب است اما بدون واردات و صادرات و تعامل با جهان نمیتوان پیشرفت کرد. باید با لحاظ مزیتهای نسبی، برخی کالاها را تولید، برخی را صادر و برخی را وارد کنیم.
کشت محصولات تابستانه با تهدید جدی مواجه است
غلامحسین شافعی رییس پارلمان بخش خصوصی نیز در نشست فعالان اقتصادی با رییسجمهوری شرایط خشکسالی و وضعیت بورس را مورد اشاره قرار داد و پیشنهادهایی برای مواجهه با این مسائل ارائه کرد. وی عنوان کرد: در ماههای پایانی عمر دولت دوازدهم و در شرایطی که در چند سال اخیر، کشور آماج شدیدترین تحریمهای اقتصادی تجربه شده بشری علیه یک کشور بود و همزمان در بیش از یکسال پایانی با پدیده غریب همهگیر شدن یک بیماری ناشناخته و سرسخت دستوپنجه نرم کرد، جای گلهگذاری و پندواندرز و درخواستهای بلندپروازنه نیست.
وی با تاکید بر اینکه وضعیت کشور به لحاظ خشکسالی در سال جاری و مخاطرات جدی پیشروی آن است، گفت: میزان بارندگی تا اول اردیبهشت سال جاری تنها ۱۱۳ میلیمتر بوده که نسبت به میانگین ۱۹۹ میلیمتری سال گذشته، ۴۳ درصد کاهش داشته از طرفی هیچ استانی تا این تاریخ بیشتر از میانگین، بارندگی نداشته است. میزان کاهش در بسیاری از استانهای کشور چه ازنظر کشاورزی و چه از نظر جمعیت و فعالیتهای اقتصادی بسیار زیاد است. بهعنوانمثال در استان خراسان رضوی ۵۸ درصد، استان فارس ۵۰ درصد، استان کرمان ۷۰ درصد، کرمانشاه ۴۷ درصد و هرمزگان ۹۰ درصد کاهش بارندگی داشتهاند. حتی در استان گلستان ۴۲ درصد و گیلان و مازندران ۲۰ درصد کاهش بارندگی داشتهاند. براساس پیشبینیها سال زراعی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ را میتوان خشکترین سال در چهل سال اخیر نامید. در چنین شرایطی دسترسی و تامین آب و فعالیتهای اقتصادی با مشکلاتی جدی روبهروست و فعالان اقتصادی وضعیت سختی پیش رو دارند که در صورت عدم تدبیر، سختتر خواهد شد.
شافعی با بیان تبعات این کاهش بارندگی اظهار کرد: تولید محصولات دیم مانند گندم، جو و حبوبات در مناطق با بارندگی کمتر از ۲۵۰-۲۲۰ میلیمتر با خسارت جدی مواجه خواهد بود و بعضا در مناطقی نظیر خراسانرضوی، خراسانشمالی، زنجان، قزوین، مرکزی، بوشهر، آذربایجان شرقی، اردبیل، گلستان و فارس در کل یا قسمتهای اعظم قابلبرداشت نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه وقوع سرمای ناگهانی در بسیاری مناطق، موجب خسارات به مزارع و باغات شده است، افزود: کاهش شدید بارندگی، موجب عدم رشد کافی گیاهان مرتعی و تولید علوفه برای اغلب دامهای کشور بهاستثنای دامهای اصیل و دورگه شده است و این امر موجب تهدیدی بر فشار دامداران به چرای مزارع و جو خواهد شد.
رییس اتاق بازرگانی ایران اعلام کرد: کمبود علوفه موجب افزایش غیرقابل پیشبینی مواد علوفهای موجود شده؛ بهعنوان مثال قیمت جو در ابتدای سال جاری در برخی از مناطق به کیلویی بیش از شش هزار تومان رسیده یا قیمت کاه در مواردی به بیش از ۴ هزار تومان رسیده است. وی ادامه داد: این در حالی است که با افزایش شدت خشکی، در عرصههای طبیعی، پدیدههای آتشسوزی جنگلها، تشدید پدیده ریزگردها و طغیان آفات و بیماریها به وقوع میپیوندند.
به گفته شافعی، کمبود بارندگی قطعا بر میزان آب ذخیره مخازن سدها اثر چشمگیری گذاشته و با توجه بهضرورت اولویت تامین آب شرب و صنعت و اجتنابناپذیر بخش کشاورزی، کشت محصولات تابستانه با تهدیدهای جدی مواجه است. کاهش آب تابستانه باعث مخاطراتی برای کسبوکار میشود.
دستاندازی به داراییهای مردم
دومین موضوعی که رییس اتاق ایران خطاب به حسن روحانی مطرح کرد، به موضوع بورس اختصاص داشت. شافعی گفت: اکنون بحث من این نیست که اوج گرفتن شاخص بورس در کشور در دورهای که کشور با رکود عمیقی دستوپنجه نرم میکرد، روند تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی یک دوره ۱۰ ساله نزولی بود و حجم فروش اکثر شرکتها و صادراتشان به دلیل اپیدمی کرونا کاهشی بود، نمیتوانست ناشی از بهبود عملکرد بخش واقعی اقتصاد و بنگاههای کشور باشد. به نظر ما آنچه اکنون مهم است اعتبار نهاد دولت و حاکمیت در ایران و بازسازی اعتماد ازدسترفته مردم به بورس و بهعنوان یکنهاد تامین مالی سالم است.
وی ادامه داد: چه بخواهیم و چه نخواهیم اکنون این تحلیل وجود دارد که دولت برای تامین کسری بودجه خود یا هر انگیزه دیگری به داراییهای مردم دستدرازی کرده و یا به عبارت دقیقتر خود میدانسته که چه اتفاق خواهد افتاد و مسامحه کرده است. پیشنهاد میکنم دولت در فرصت باقیمانده با ارائه گزارشهایی مستند این شائبه را از بین ببرد. این گزارش حتما برندگان و بازندگان را مشخص کند و میزان تامین مالی دولت را در برداشته باشد تا بتواند اعتماد مردم را جلب کنند.
تحریم و دیوانسالاری دولتی
مسعود خوانساری رییس اتاق بازرگانی تهران نیز در این دیدار به دو مساله تحریم و دیوانسالاری دولتی اشاره کرد. وی با اشاره به این که رسم هر سال است که رییسجمهوری، برای دیدار و طرح مشکلات از کارآفرینان دعوت میکند، تاکید کرد که در سال جاری به دلیل همهگیری کرونا، این مراسم محدودتر از سالهای گذشته برگزار شد.
خوانساری افزود: دیوانسالاری در حال حاضر به بزرگترین پاشنه آشیل دولت تبدیل شده و کار را برای بخش خصوصی بسیار دشوار کرده است. با صدور مجوزهای بیش از اندازه، وجود امضاهای طلایی و صدور روزانه بخشنامههای متعدد که در عمل، مخل کسب وکار است، بخش خصوصی امنیتی برای سرمایهگذاری احساس نمیکند. خوانساری ادامه داد: به این ترتیب، رشد سرمایهگذاری طی سالهای گذشته نسبت به استهلاک منفی شده و در عمل خروج سرمایه شتاب گرفته است. تنها راه مقابله با این وضعیت، کاهش دیوانسالاری وکاهش دخالت دولت درتصدیگری و اقتصاد است.
رییس اتاق بازرگانی تهران توضیح داد: واکسن کرونا از دیگر دغدغههای فعالان بخش خصوصی است. ابتلای یک نفر در یک بنگاه تولیدی باعث نگرانی دیگر کارگران و ایجاد تشنج در محیط خواهد شد. بنابراین، برای رفع نگرانی کارگران و کارفرمایان از رییسجمهور میخواهیم به فرآیند واردات واکسن سرعت بدهند.
به گفته وی، رییسجمهور به چند مورد از دستاوردهای دولت اشاره کردند و قرار شد نهاوندیان معاون اقتصادی رییسجمهور مشکلات مطرح شده توسط کارآفرینان و فعالان اقتصادی را دستهبندی کرده و حل مسائل را در ۱۰۰ روز باقی مانده پیگیری کند.
راهکارهایی برای حل بحران خشکسالی
ضرورت تشکیل ستاد مدیریت خشکسالی با مشارکت بخش خصوصی
غلامحسین شافعی راهکارهای پیشنهادی بخش خصوصی برای حل بحران خشکسالی را بهصورت کتبی به رییسجمهوری ارائه کرد که به شرح زیر است:
– تدارک سریع مواد علوفهای نظیر واردات حداقل سه میلیون تن جو به نحوی که در فصل بهار در اختیار دامداران، عشایر و کشاورزان قرار گیرد.
– تدارک واردات حداقل ۴-۵ میلیون تن گندم چه تحت عنوان افزایش ذخیره استراتژیک، چه اطمینان جامعه از کفایت عرضه نان.
– اولویت کشت تابستانه در مناطق به محصولات اساسی موردنیاز غذای مردم و علوفه جهت تامین مواد پروتئینی اختصاص یابد.
– تشکیل ستادهای مدیریت خشکسالی در سطح ملی و استانی با مشارکت نمایندگان بخش خصوصی و تشکلهای بخشهای مصرفی.
– در این شرایط لازم است آب شهری با دقت و براساس نظم، حداقل نیاز را تامین و تنظیم کرده و با مصرفکنندگان خارج از مقدار تعیینشده اطلاعرسانی، ارشاد و نهایتا برخورد شود.
– آب بخش صنعت و معدن براساس حداقل نیاز تامین شود و بازچرخانی آب در کنار تخصیص و اجازه استفاده از تصفیه پسابهای شهری برای بخش صنعت و معدن مورد حمایت قرار گیرد.
– از تخصیص آب تجدیدپذیر برای فضای سبز خودداری شود و شهرداریها موظف شوند که نسبت به استفاده از آب تصفیهشده پسابهای شهری برای فضای سبز استفاده کنند.
– با اطلاعرسانی مناسب به فعالان اقتصادی مشارکت آنها در حل مشکلات تامین آب برای فعالیت خود موردحمایت قرار گیرد.
– در شرایط بحران خشکسالی هرگونه تصمیمگیری برای تعدیل و کنترل برداشت آب از چاهها برای یکفصل زراعی باید نادیده گرفته شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد