15 - 11 - 2021
توافق نیم بند در گلاسکو
کشورهای جهان سرانجام بر سر پیمانی برای کاهش خطرات تغییر اقلیم در اجلاس کاپ۲۶ در گلاسگو به توافق رسیدند. متنی که «پیمان آب و هوایی گلاسگو» نامیده شد، پس از دو هفته مذاکرات طاقتفرسا به تصویب رسید و در آن به سوختهای فسیلی و نقش آنها در بحران آب و هوا برای نخستینبار در تاریخ اشاره شده است.
متن نهایی به صراحت به زغالسنگ اشاره میکند که بزرگترین عامل تغییر آب و هوا است. در اجلاسهای قبل از گلاسگو هیچ حرفی از زغالسنگ، نفت یا گاز یا حتی سوختهای فسیلی به طور کلی به عنوان عامل محرک برای بحران آب و هوا ذکر نشده بود.
توافق گلاسگو نخستین معاهده اقلیمی است که صریحا قصد کاهش مصرف زغال، بدترین عامل گازهای گلخانهای را دارد. این توافق همچنین برای کاهش سریعتر تصاعد فشار میآورد و قول کمک مالی بیشتری به کشورهای درحال توسعه برای انطباق با آثار تغییر اقلیم را میدهد. اما این تعهدات برای محدود کردن میزان افزایش دمای زمین نسبت به دوران ماقبل صنعتی به ۵/۱ درجه سانتیگراد کافی نیست.
دستاوردهای عمده توافق گلاسگو شامل مواردی چون بازبینی طرحهای کاهش تصاعد در سال آینده به منظور زنده نگه داشتن هدف مهار افزایش دما به ۵/۱ درجه، اولین تعهد به محدود کردن مصرف زغالسنگ و افزایش کمکهای مالی به کشورهای در حال توسعه میشود.
نخستوزیر انگلیس که پس از خروج از اتحادیه اروپا در حال دست و پا کردن بهانهای برای نشان دادن جهانی بودن این کشور است و حساب ویژهای روی کنفرانس آب و هوایی گلاسکو باز کرده و امیدوار بود توافقی بهتر و با ضمانت اجرایی جدیتری به نسبت اجلاس پاریس به دست آورد، ابراز امیدواری کرد که آیندگان به اجلاس گلاسکو به عنوان آغاز پایان تغییرات اقلیمی نگاه کنند.
اجلاس جهانی مبارزه با تغییرات اقلیمی در گلاسکو (کاپ ۲۶) به دلیل کشمکش و اختلافات بر سر پیشنویس یک روز بیشتر از موعد ادامه پیدا کرد. توافق بهدست آمده در کاپ ۲۶ در گلاسکو نخستین معاهده اقلیمی است که به صراحت قصد دارد مصرف زغال را کاهش دهد؛ سوختی فسیلی که بزرگترین عامل تولید گازهای گلخانهای محسوب میشود. به این ترتیب روزنهای از امید برای کاهش روند گرم شدن کره زمین تا حداکثر ۵/۱ درجه سانتیگراد بالاتر از میزان پیش از دوره صنعتیشدن حفظ شده است.
اجلاس گلاسکو بیست و ششمین نشست از نوع خود بود، اما نخستین اجلاسی است که توافق بهدست آمده در آن صریحا خواستار کاهش سوختهای فسیلی است و از این رو بسیاری آن را از این لحاظ تاریخی ارزیابی میکنند. شماری از کشورها و به ویژه سازمانها و نهادهای زیستمحیطی در عین حال از این ناخرسند هستند که تعهد مربوط به ترک مصرف زغال که در پیشنویس اولیه گنجانده شده بود، به دلیل مخالفتهایی به رهبری هند کنار گذاشته شد.
هند در آخرین روز کنفرانس گلاسکو با پیشنویس قطعنامه پایانی این اجلاس در خصوص حذف مصرف زغالسنگ و همچنین یارانههای سوختهای فسیلی مخالفت کرد. بند ۳۶ در توافق گلاسکو که به این موضوع اختصاص دارد، در نهایت اصلاح شد و به جای درخواست برای حذف مصرف زغال از کشورهای جهان خواسته شده است، مصرف این سوخت فسیلی را کم کنند.
بهوپندر یاداو، وزیر محیطزیست هند در راستای مخالفتش با بند ۳۶ پیشنویس توافق در اجلاس گلاسکو به لزوم دادن یارانه به مردم فقیر این کشور برای تامین گاز مایع (کپسولهای گاز پروپان و بوتان) اشاره کرد. او تصریح کرد، مبارزه با تغییرات اقلیمی باید تلاش دولتهای در حال پیشرفت برای بالا بردن استانداردهای زندگی مردم فقیر را نیز در نظر بگیرد.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در واکنش به توافق به دست آمده در اجلاس گفت: متن تصویب شده نتیجه یک مصالحه است که منافع، تضادها و وضعیت اراده سیاسی در جهان امروز را بازتاب میدهد. به گفته او گامهای مهمی برداشته شد، اما اراده سیاسی جمعی لازم و کافی وجود نداشت تا بر برخی از تضادهای عمیق غلبه شود.
مذاکرهکنندگان سوییسی و مکزیکی این تغییر را خلاف قوانین توصیف کردند زیرا تغییر بسیار دیر انجام شد. با این حال آنها گفتند چارهای جز همراهی با آن ندارند.
درباره نقطه بحرانی محدود کردن دما، در حالی که زمین به گفته سازمان ملل در یک مسیر فاجعهبار گرمایش ۷/۲ درجه سانتیگرادی در مقایسه با دوران پیش از صنعتیشدن قرار دارد، متن تصویبی تنها از کشورهای عضو میخواهد تعهدات خود را به طور منظم افزایش دهند.
سیمونتا سوماروگا وزیر محیطزیست سوییس گفت که این تغییر، دستیابی به هدف بینالمللی برای محدود کرد گرمایش به ۵/۱ درجه سانتیگراد را از زمان ماقبل صنعتی شدن دشوارتر میکند. جهان پیش از این ۱/۱ درجه سانتیگراد گرمتر شده است. این در حالی است که کارشناسان به طور مرتب هشدار میدهند که هر دهم درجه مهم است.
بیل هیر دانشمند استرالیایی در حوزه آب و هوا گفت: «تغییر لحن هند در لحظه آخر برای کاهش تدریجی، به جای کنار گذاشتن زغالسنگ تکاندهنده است. هند مدتها مانع اقدامات اقلیمی بوده است.» با این حال پیمان آب و هوای گلاسگو شامل مشوقهای مالی کافی برای رضایت کشورهای فقیرتر است. کشورها به عنوان بخشی از توافق قول دادند سال آینده برای کاهش بیشتر گازهای گلخانهای به منظور تحقق هدف ۵/۱ درجه بار دیگر دیدار کنند. مطالعات نشان میدهد اگر تعهدات فعلی اجرا شود میزان افزایش دما ۴/۲ درجه سانتیگراد خواهد بود.
دانشمندان میگویند در صورتی که میانگین افزایش دما از ۵/۱ درجه فراتر رود ساکنان زمین احتمالا شاهد آثار خطرناک تغییر اقلیم از جمله موجهای بسیار شدید گرما قرار خواهند بود. کشورهای در حال توسعه هم از پیشرفت کم در موردبندی که ضایعات و خسارات خوانده میشود ناراضی هستند. هدف این بند، پرداخت غرامت از سوی کشورهای ثروتمند به فقیرتر برای مقابله با آثار تغییر اقلیم است که به تنهایی قادر به تطبیق با آن نیستند.
زغال مسوول حدودا ۴۰ درصد تصاعد سالانه دیاکسیدکربن است، بنابراین حذف آن نقشیمحوری در مقابله با گرمایش دارد. برای تحقق هدف ۵/۱ درجه که در توافق سال ۲۰۱۵ پاریس آمده بود، تصاعد جهانی باید تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۴۵ درصد و تا نیمه قرن تقریبا به طور کامل قطع شود.
سارا شا، از موسسه بینالمللی دوستان زمین گفت: این چیزی کمتر از یک رسوایی نیست. فقط اشاره به رقم ۵/۱ درجه بیمعنی است، اگر قدمی در توافق برای رسیدن به آن طراحی نشده، کاپ۲۶ به عنوان خیانتی به جوانان کشورهای کمدرآمد در تاریخ ثبت خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد