24 - 04 - 2021
تلاش بیحاصل
آرزو فرشید-مذاکرات احیای برجام در وین همچنان جاری و از سوی طرفهای برجامی مورد استقبال است. امیدواریهایی ایجاد شده که این بار گشایشی حاصل شده و طرفین به نتیجه برسند.
به خصوص که دولت دموکرات بایدن نیز اگرچه رسما و مستقیما در این گفتوگوها شرکت نمیکند اما با استقبال خود از این رویه، به امیدواریها افزوده است.
خوشبینی به ثمربخش بودن این مذاکرات اما برخی را در داخل ایران و خارج از آن نگران کرده است. از یک سو طیف تندرو که نگران هستند گشایشهای محصول این مذاکرات به کمک دولت روحانی و جناح حامی آن در انتخابات پیش رو بیاید و از سوی دیگر اسراییل و برخی کشورهای عربی که منافع خود را در ادامه انزوا و تحریم ایران میدانند.
همین است که شاهدیم وقتی انفجاری در یک انبار تسلیحاتی رخ میدهد و این نگرانی شکل میگیرد که شاید روند مذاکرات را بر علیه ایران تحتتاثیر قرار دهد، چطور کیهان موضوع را عکس یک کرده و مینویسد: «این انفجار بر خلاف اظهارات رسمی صهیونیستها، یک حادثه نبوده است!» یا محسن دهنوی، نماینده تهران و عضو هیاترییسه مجلس یازدهم در صفحه توئیتر خود مینویسد: «و ما رمیت اذ رمیت» اقتدار پوشالی گنبد آهنین با تنها یک موشک نسل قدیم ایرانی به باد رفت. اینکه یک موشک بود؛ با بارانی از موشکهای پیشرفته ایرانی چه خواهید کرد؟ # دیمونا
بگذریم از اینکه دیگری هم از لاپوشانی واقعیت توسط اسراییل گفته و با بیان اینکه «وقتی که کسی شرارت میکند نباید انتظار داشته باشد که این شرارت به خودش برنگردد و در داخل خودش مساله نباشد» این شائبه را ایجاد میکند که شاید پای ایران در میان باشد!
سفر هیات اسراییلی به آمریکا
این رویکرد مشکوک البته فقط یک سوی ماجراست و از سوی دیگر شاهد تلاشهای اسراییل برای سایه انداختن بر مذاکرات مذکور هستیم. شاهد آنکه قرار است یک هیات بلندپایه اسراییل برای دیدار با همتایان آمریکایی خود و گفتوگو درباره توافق هستهای ۲۰۱۵ ایران، در هفتههای آینده راهی ایالات متحده شوند.
به گزارش الشرقالأوسط، هیات اسراییلی شامل آویو کوخاوی رییس ستاد ارتش، یوسی کوهن رییس موساد، و مئیر بن شبات رییس شورای امنیت ملی خواهد بود. بر اساس این گزارش، آنها قرار است مدارکی را ارائه کنند که نشان میدهد ایران به سمت توسعه برنامه هستهای نظامی و طرحهای موشکهای بالستیک، با هدف سلطه بر منطقه، حرکت میکند.
در عین حال سفیر اسراییل در سازمان ملل در یک جلسه شورای امنیت اظهاراتی را علیه توافق هستهای ایران مطرح میکند. آن طور که روزنامه صهیونیستی اورشلیم پست گزارش داده، گلعاد اِردان در جلسه ماهانه شورای امنیت سازمان ملل دربازه خاورمیانه گفته است: «همان طور که میدانید، اسراییل در موقعیت منحصر به فردی قرار دارد. ما تنها کشوری در جهان هستیم که حکومت ایران آن را تهدید به نابودی میکند. ایران برای اسراییل دربرگیرنده تهدیدهایی برای موجودیت آن است. به همین خاطر است که خودمان را مقید به هیچ توافقی نخواهیم دانست که کاملا به رفع تهدیدها علیه موجودیت اسراییل منجر نشود.»
در همین حین میبینیم که برخی رسانههای آمریکایی از تشدید اختلاف واشنگتن و تلآویو بر سر ایران گزارش میدهند. شاهد آنکه شبکه تلویزیونی الجزیره، اکسیوس به نقل از مقامات رژیم صهیونیستی نوشت که مقامات بلندپایه اسراییلی و آمریکایی یک روز پس از حمله به تاسیسات هستهای نطنز گردهم آمدند و طی آن «مئیر بن شابات» مشاور امنیت ملی اسراییل از اینکه دولت آمریکا در هنگام پیوستن به پرونده هستهای ایران به نگرانیهای اسراییل در خصوص این پرونده به اندازه کافی اهمیت نمیدهد، ابراز نگرانی کرد.
بر اساس این گزارش، طرف آمریکایی نیز در این نشست از اینکه دولت رژیم اشغالگر قدس واشنگتن را در جریان عملیات و فعالیتهای اطلاعاتی خود علیه ایران قرار نمیدهد، ابراز نگرانی کرد.
اکسیوس به نقل از مقامات رژیم صهیونیستی افزود: طرف اسراییلی از اینکه دولت آمریکا در خصوص پیشنهادهای ارائهشده از سوی واشنگتن در نشست وین در ارتباط با پرونده هستهای ایران شفاف عمل نمیکند، ابراز نگرانی کرد.
آمریکا تصمیم خود را گرفته
علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بینالمللی البته معتقد است که هیچ یک از مسائل اخیر نمیتواند مذاکرات کمیسیون مشترک در وین را به حاشیه ببرد یا در مسیر آن مانع ایجاد کند. او در گفتوگویی با «جهانصنعت» دلایل خوشبینی خود را شرح داد و با اشاره به روشن بودن خطمشی آمریکا در قبال برجام گفت: «بایدن علیرغم همه فشاهاریی که در داخل آمریکا به او وارد میشود و حتی با وجود فشارهای آیپک یعنی بزرگترین لابی یهودی در آمریکا به راه خود ادامه داده و تصمیم گرفته که به این مساله خاتمه دهد.» وی حتی برخی مخالفتها در آمریکا را صحنهسازی دانست و گفت: «برخی اقدامات مثل بیانیه پمپئو و … هیچ اثر جدی و حقوقی ندارد و اینها فقط میخواهند که به نوعی خاطره ترامپ را حفظ کنند. به نظر من این مسائل در شرایط فعلی مذاکره اثری ندارد.»
بیگدلی درباره سفر مقامات امنیتی اسراییل به آمریکا نیز گفت: «هدف از این سفر آن است که به بایدن تاکید کنند تا با ایران صرفا درباره مسائل هستهای به توافق نرسد و مسائل دیگری یعنی تعهدات منطقهای را نیز در نظر بگیرد. این موضوع حائز اهمیت نیست زیرا آمریکاییها خودشان نیز همین رویکرد را دارند.»
این کارشناس مسائل بینالمللی تاکید کرد: «از همین رو است که معتقد هستیم ایران باید در این مقطع سطح انتظارات خود را کاهش دهد. به خصوص با توجه به نرمشهایی که طرف آمریکایی نشان داده است.»
وی توضیح داد: «این مذاکرات دو بخش دارد. یک برجام که به نظر میرسد در این زمینه کار خوب پیش میرود، چنانچه سازمان انرژی اتمی هم تایید کرد که ایران در زمینه غنیسازی ۶۰ درصدی محدودیت ایجاد و کار یکی از آبشارها را متوقف کرده است. مساله دوم نیز مسائل جانبی مثل موضوعات حقوق بشری در داخل ایران، مسائل موشکی و همچنین نقش منطقهای ایران است. هیچ کدام اینها در شرایط فعلی نمیتواند بر مذاکرات وین اثر منفی داشته باشد.»
بیگدلی ادامه داد: «دیدیم که ایران بعد از این مساله اصابت موشک و انفجار در اسراییل سر و صدای زیادی نکرد و مقامات رسمی کشورمان خیلی در این باره سخن نگفتند، دلیلش همین است که نمیخواهند این مسائل بر امر مذاکرات سایه اندازد.» بیگدلی تاکید کرد: «من از دو سال قبل بارها در مصاحبهها گفتم که راهی غیر از مذاکره نیست و حالا هم تاکید میکنم که راهی غیر از فرآیند بازگشت گام به گام به برجام نیست.»
نگرانیهای اسراییل
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین نیز تقریبا با بیگدلی همنظر است و تصور نمیکند که تلاشهای اسراییل و یا طیف تندرو در ایران بتواند تاثیر منفی بر مذاکرات جاری داشته باشد. او در گفتوگویی با «جهانصنعت» گفت: «اسراییل از یک سو نگران موجودیت خود است و از سوی دیگر نگران از بین رفتن این تهدید نابودی اسراییل.»وی توضیح داد: «تصور نکنید که اسراییل خیلی از شعارهای اصولگرایان در راستای نابودی اسراییل در رنج است، برای اینکه به بهانه این شعارها دستاوردهای زیادی داشته توانسته کشورها عربی پیرامونی ایران را کاملا بترساند و تحت این عنوان که ایران میخواهد یک امپراطوری شیعه راه انداخته و شما را هدف گرفته است، ارتباط نزدیکی با امارات، بحرین، عربستان و حتی عمان که پادشاه فقید آن با ایران احساس صمیمیت و وفاداری داشت؛ ایجاد کند. حتی ارتباط خوبی را با آذربایجان یعنی دیگر کشور شیعه منطقه ایجاد کرده است.» این کارشناس مسائل بینالمللی با اشاره به اینکه «اسراییل در یک تضاد قرار گرفته است» گفت: «از یک سو با توجه به این موشکپرانیهای اخیر از بابت برخی تهدیدات نگران است و از طرف دیگر نگران صلح و آشتی ایران با کشورهای عربی و به خصوص مصالحه احتمالی با آمریکاست که اسراییل را از بهانه «دشمن بزرگ» محروم میکند. بنابراین به سادگی نمیتوان گفت که اینها در کدام مرحله هستند.»
وی افزود: «این انفجار اخیر و موشکی که به اسراییل شلیک شد اگرچه در مناطقی از سوریه پاسخهایی دریافت کرد اما یک بهانه جدید برای آنهاست و حتی موضوعاتی مثل انفجاری که توسط عوامل اسراییل در نطنز رخ داد یا حمله به پادگانی در نزدیکی دمشق که موجب قتل چند نفر از نیروهای گروههایی شد که ایران از آنان حمایت میکند، را به حاشیه میبرد. چراکه تبلیغات اسراییلی و لابی آنان خیلی قویتر است.» مجلسی خاطرنشان کرد: «با همه اینها من تصور نمیکنم که این مسائل در روند مذاکرات وین خللی ایجاد کند زیرا این مذاکرات با دولت ایران صورت نمیگیرد. برخلاف آنچه در برنامههای تلویزیونی القا میشود، طرف این مذاکرات نه دولت، بلکه حاکمیت ایران است.
آمریکاییها از همه چیز آگاه بوده و در این ماههای پایانی دولت وقت خود را صرف مذاکره با او نمیکنند در حالی که میدانند شاید تا چند ماه دیگر جای خود را به یک دولت محافظهکار دهد. آنها اطمینان خاطر دارند زیرا با حاکمیت ایران مذاکره میکنند. آنها میدانند که شاید جناحی از حکومت مایل به تندروی باشد اما این موضوع در جاهای دیگر نیز رخ داده و تازگی ندارد. این برخوردها حکم تبی را دارد که عرق کرده و از بین میرود لذا به نظر نمیرسد که تهدیدی متوجه این مذاکرات باشد.»
جمعبندی
آنطور که کارشناسان و تحلیلگران داخلی میگویند جای نگرانی نیست. اولا آمریکا قصد ندارد که به بهانهگیریها و فشارهای لابی اسراییل تن دهد. دوما آمریکا و طرف غربی واقف است که طرف حساب آنان در ایران حاکمیت است و نه دولت رو به پایان روحانی. ثالثا ایران مایل است که از فشار تحریمی موجود خارج شده و فکری به حال مردم خود کند که روزگار سختی را میگذرانند،
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد