23 - 02 - 2023
تلاش بغداد، کویت و مسکو برای احیای برجام
گروه سیاسی- احیای برجام که زمانی از مهمترین اهداف دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی بود و تلاش و رایزنی گستردهای به این منظور انجام میشد تا مگر در سایه بازگشت طرفین مذاکرات به تعهدات برجامی، زمینه رفع تحریمهای اقتصادی علیه ایران نیز فراهم شود، حالا بیشتر به یک رویا و آرزوی محال شبیه است تا هدفی دیپلماتیک و در دسترس. تا جایی که همین دیروز وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نهتنها به احتمال «شکست برجام» پرداخته و در این رابطه اظهارنظر کرده، بلکه حتی از آمادگی جمهوری اسلامی برای تدوین «طرح جایگزین برجام» نیز سخن گفته و اعلام کرده «در صورت شکست مذاکرات»، آمادگی برای تدوین و عملیاتی کردن چنین طرحی در دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی وجود دارد. هرچند حسین امیرعبداللهیان این موضع را در جریان نشست خبری مشترک خود با همتای عراقیاش و در شرایطی مطرح کرد که ظاهرا انگیزه اصلی این سفر دوروزه، زمینهچینی برای میانجیگری بغداد میان تهران و واشنگتن در راستای دستیابی به توافق هستهای و احیای برجام بوده است؛ ادعایی که پیش از عزیمت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به بغداد، ازسوی برخی منابع خبری مطرح شده و البته به تایید بعضی مقامهای عراقی نیز رسیده است. چنانکه «العربیالجدید» در گزارشی که پیش از آغاز سفر حسین امیرعبداللهیان به عراق روی خروجی خود فرستاد، از «وساطت بغداد میان تهران و واشنگتن» بهعنوان «یکی از محورهای سفر امیرعبداللهیان به عراق» خبر داد؛ خبری به نقل از «منابع مطلع» این رسانه عربزبان که البته به تایید رییس کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق نیز رسیده است. عامر الفایز که در این گفتوگو با العربیالجدید، از نقشآفرینی بغداد در راستای میانجیگری و برقراری شرایط مساعد برای مذاکرات تهران-ریاض سخن گفته، همچنین تاکید کرده «پرونده وساطت عراق میان تهران و واشنگتن نیز یکی از دیگر محورهای سفر امیرعبداللهیان به بغداد است، زیرا مقامهای عراقی بهطور مستقیم این پیشنهاد را به واشنگتن دادند و پاسخ مقامهای آمریکایی نیز مثبت بوده است.»
تاکید بر پاسخ مثبت کاخ سفید نسبت به تلاش بغداد برای بازگشت دیپلماتهای ایرانی و آمریکایی به میز مذاکرات برجامی، بهویژه از آنجا قابلاعتنا و اعتماد است که میدانیم بهتازگی فواد حسین در راس هیاتی دیپلماتیک به واشنگتن سفر کرده بود؛ سفری که وزیر امور خارجه در جریان آن، با مقامهای آمریکایی دیدار و رایزنی کرد و همان زمان نیز برخی منابع خبری به طرح موضوع برجام در متن و حاشیه آن مذاکرات اشاره کردند. این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه عراق نیز روز گذشته با خبرگزاری رسمی این کشور (واع) به گفتوگو نشست و در بخشی از اظهاراتش، به بیان نکاتی نیز درباره انگیزه وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی از سفر روز گذشته خود به بغداد پرداخت. احمد الصحاف که با اشاره به مدتزمان سفر وزیر امور خارجه ایران به بغداد، گفته «امیرعبداللهیان در جریان این سفر دوروزه با نخستوزیر، رییسجمهوری، رییس پارلمان، مشاور امنیت ملی عراق و البته وزیر امور خارجه عراق دیدار و گفتوگو خواهد کرد»، مذاکرات امیرعبداللهیان با مقامهای عراقی در ارتباط با نقشآفرینی برجامی بغداد را نیز بهطور تلویحی تایید کرده است.
اما حسین امیرعبداللهیان در همان نخستین ساعات حضورش در بغداد و در حالی که در یک نشست خبری مشترک با همتای عراقیاش درباره آخرین وضعیت مذاکرات احیای برجام توضیح میداد، گفت: «اظهارات آمریکاییها درخصوص پرونده هستهای متناقض است و در صورت شکست مذاکرات، ما آماده طرح جایگزین هستیم.» او که به دعوت رسمی وزیر امور خارجه عراق، در راس هیاتی عازم بغداد شده، همچنین تاکید کرد که جمهوری اسلامی «از دیپلماسی و گفتوگو در پرونده هستهای و رسیدن به توافقی قوی و پایدار استقبال میکند.» همزمان فواد حسین نیز در این نشست خبری، «رسیدن تهران و واشنگتن به تفاهم هستهای» را «امری مهم» ارزیابی کرد و گفت که در سفرش به واشنگتن درخصوص تحریمهای آمریکا علیه ایران رایزنی کرده است.»
امیرعبداللهیان که در جریان این نشست خبری نیز برای چندمینبار تاکید کرد که «جمهوری اسلامی هیچگاه بهدنبال دستیابی به سلاح هستهای و بمب اتمی نبوده و نخواهد بود»، به فتوای رهبری نیز بهعنوان سندی در اثبات حقانیت ادعایش اشاره کرد. او همچنین در حالی تاکید کرد که «هیات آژانس بهزودی به تهران سفر خواهد کرد» که در ادامه اظهار امیدواری کرد: «رافائل گروسی با نگاه فنی و بهدور از هیجانات سیاسی نسبتبه حل و فصل موضوعات با همکاران ما در سازمان انرژی اتمی به جمعبندی و توافق برسد.» این در حالی بود که دیروز رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی نیز در حاشیه نشست هفتگی هیات دولت به نظارتهای آژانس پرداخت و گفت: «مسوولان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تهران حضور دارند و از دیروز در حال بازدید و بررسی هستند.»
محمد اسلامی با بیان اینکه روابط جمهوری اسلامی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در چارچوب پادمان روابطمان برقرار است، همچنین به ادعای عجیب برخی بازرسان آژانس در مورد میزان غنیسازی صورت گرفته در ایران نیز واکنش نشان داد و با رد آنچه خبرگزاری بلومبرگ مدعی شده، گفت: «در مورد این موضوع که یکی از بازرسان آژانس مطرح کرده بود، مسوولان آژانس در تهران حضور دارند و از دیروز در حال مذاکره، بازدید و بازرسی هستند تا ابهاماتی که بر اساس برداشت ناصواب یک بازرس ایجاد شده بود، برطرف شود. این ابهامات در حال برطرف شدن و در حال رفع و رجوع شدن است.» او با تاکید بر «ادامه تعامل و همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی»، گفت: «همواره به این موضوع توجه داریم که از تولید ابهام جدیدی در فرآیند همکاریمان با آژانس جلوگیری شود و همواره از این موضوع جلوگیری میکنیم.»
اما ظاهراً این تنها عراق نیست که خواهان احیای برجام و بازگشت طرفین مذاکرات هستهای به میز مذاکرات است. چنانکه وزیر امور خارجه کویت نیز بهتازگی این مساله تاکید کرده و گفته بازگشت به توافق هستهای ایران امری ضروری است. شیخ سالم العبدالله که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در این رابطه اظهارنظر میکرد، با تاکید بر مخالفت کویت با دستیابی هر یک از کشورهای منطقه به سلاح کشتارجمعی، همچنین خواستار توجه کشورهای غربی به همه مسائل جهان همچون موضوع اوکراین شد و تاکید کرد که سران این کشورها باید به مسائل خاورمیانه نیز اهمیت بدهند.
همزمان نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی نیز به اظهارات مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنیبر اینکه «در حال حاضر امکان پیشبرد مذاکرات برجامی وجود ندارد» واکنش نشان داده و در توئیتی نوشته: «خیر، این امکان وجود دارد، اما به شرط آنکه تمام شرکتکنندگان در مذاکرات وین درخصوص برجام اراده سیاسی لازم را داشته باشند. متاسفانه در حال حاضر اینگونه نیست. برخی از شرکتکنندگان موانع ساختگی اختراع میکنند.» میخائیل اولیانوف سپس به ادعاهای اخیر لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه والاستریت ژورنال نیز پاسخ داد و در واکنش به آنچه خبرگزاری بلومبرگ درخصوص غنیسازی اورانیوم بالای ۸۰ درصد ازسوی جمهوری اسلامی مدعی شده بود، نوشت: «بهطور قطع، غنیسازی ۸۴ درصدی موضوعی نگرانکننده است اما بنابر ترتیبات فعلی ممنوع نیست. اگر برجام به شکل کامل اجرایی میشد، ممنوع بود. بنابراین، شرکتکنندگان در گفتوگوهای وین باید تصمیم بگیرند که ترجیحشان چیست.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد