تفکر ضد توسعه

محمدرضا رسولی*
سال‌هاست انگشت اتهام بدمصرفی در حوزه انرژی به سوی مردم نشانه رفته است‌. بعضی از مسوولان بارها درباره‌ بدمصرفی مردم در بنزین سخن گفته‌اند اما آنها هیچ‌گاه از میزان سه‌برابری مصرف بنزین در خودروهای ایرانی نسبت به استاندارد جهانی سخن نگفته‌اند. مصرف بنزین خودروها در دنیا بین ۴ تا ۶لیتر در هر ۱۰۰کیلومتر است اما خودروهای بی‌کیفیت ایرانی در هر 100کیلومتر 12لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این میزان بیش از دو تا سه‌برابر میانگین جهانی بوده و اینچنین است که با وجود گمانه‌زنی‌هایی که از افزودنی‌های غیراستاندارد محصولات پتروشیمی به بنزین پالایشگاه‌ها وجود دارد باز هم روزانه بین 10 تا 15‌میلیون لیتر کسری بنزین وجود دارد و بدون شک متهم ردیف اول این ناترازی بنزین، صنعت خودروسازی کشور است و آن هم به دلیل مصرف سوخت بسیار بالاتر از استاندارد جهانی و وابستگی بیش از حدی است که به بنزین دارد. متاسفانه در کشور ما به بهانه حمایت از تولید داخل، بیش از نیم‌قرن است که تنها ماشین‌هایی با تکنولوژی قدیمی و بنزینی پر مصرف تولید می‌شود و واردات خودروی برقی در حد شعار باقی مانده است، در حالی که صنعت خودرو در دنیا در حال گذار به سمت خودروهای برقی است و این دگرگونی با سرعت فزاینده‌ای انجام می‌شود. به‌طور مثال سهم خودروهای الکتریکی در کشور نروژ از ۳‌درصد در سال ۲۰۱۲ به ۸۰‌درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرده و هم‌اکنون بیشتر از یک‌پنجم خودرو‌های این کشور برقی هستند که منجربه کاهش ۳۷‌درصدی بنزین نسبت به سال ۲۰۱۳ شده است.
به اعتقاد کارشناسان، دولت به جای تمرکز روی افزایش قیمت بنزین، باید روی کاهش مصرف بنزین متمرکز شود، آن هم نه با افزایش قیمت بنزین یا سهمیه‌بندی آن، بلکه ابتدا با توقف تولید ماشین‌های بی‌کیفیت احتراقی داخلی و در مرحله بعد؛ همزمان با تامین زیرساخت‌ها، با آزاد کردن واردات ماشین‌های برقی ‌و مونتاژ آنها در داخل کشور. مسوولان مربوطه باید به این نکته مهم توجه ویژه داشته باشند که واردات خودروی برقی و ارتقای ذائقه بازار، نیاز آینده توسعه صنعت کشور است.