9 - 01 - 2025
تسهیلات ناچیز در برابر قیمت‌های گزاف
گروه مسکن- افزایش شدید قیمت مسکن طی چند سال گذشته به یکی از اصلی‌ترین بحران‌های اقتصادی و اجتماعی ایران تبدیل شده است. این افزایش که ناشی از ترکیب عواملی چون تورم، کاهش ارزش پول ملی و کمبود عرضه مسکن است، میلیون‌ها خانواده ایرانی را از دسترسی به مسکن مناسب محروم کرده است. دولت‌ها در سراسر دنیا تلاش می‌کنند با ارائه تسهیلاتی مانند وام‌های مسکن، این مشکل را تا حدی برطرف کنند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و در قالب تسهیلات مختلف از جمله وام مسکن زوجین، قصد دارد این معضل را مدیریت کند اما پرسش اصلی این است که آیا این وام‌ها واقعا تاثیر ملموسی بر حل بحران مسکن دارند؟
طبق آمارهای رسمی، قیمت مسکن در کلانشهرهایی مانند تهران طی یک دهه اخیر بیش از ۱۰برابر شده است. در چنین شرایطی، تسهیلاتی مانند وام مسکن زوجین که سقف آن در سال‌های اخیر به ۴۸۰میلیون تومان برای تهران رسیده است، عملا قادر به حل این بحران نیست. برای درک بهتر کافی است بدانیم که متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در تهران بیش از ۷۰میلیون تومان است. این یعنی با حداکثر مبلغ وام مسکن زوجین، تنها می‌توان حدود ۶ تا ۷ مترمربع خانه خرید.
شکاف میان تسهیلات و قیمت واقعی مسکن
یکی از مشکلات اصلی در سیاستگذاری تسهیلات مسکن در ایران، عدم تناسب آن با واقعیت‌های بازار است. در حالی که وام‌های مسکن در کشورهای توسعه‌یافته معمولا درصد قابل‌توجهی از قیمت خانه را پوشش می‌دهند، در ایران این نسبت بسیار ناچیز است. این امر باعث می‌شود که تسهیلات نه‌تنها به ابزاری برای خانه‌دار شدن خانواده‌ها تبدیل نشود بلکه حتی در بسیاری از موارد توان بازپرداخت این وام‌ها نیز برای زوجین دشوار باشد.
اقساط سنگین و ناتوانی
در بازپرداخت
وام مسکن زوجین به دلیل نرخ بهره بالا و شرایط سختگیرانه بازپرداخت، به چالشی دیگر برای خانواده‌ها تبدیل شده است. به‌عنوان مثال، بازپرداخت وام ۴۸۰میلیون تومانی با نرخ بهره ۱۸درصد، اقساطی بالغ بر چند‌میلیون تومان در ماه به همراه دارد که با توجه به درآمد متوسط خانوارها، بسیاری از زوجین را در معرض فشارهای اقتصادی قرار می‌دهد.
عوامل ساختاری: از تورم تا کمبود عرضه
یکی از اصلی‌ترین دلایل ناکارآمدی این تسهیلات، رشد بی‌رویه تورم و کاهش ارزش پول ملی است. در حالی که دولت‌ها تلاش می‌کنند با افزایش سقف وام، اثرات تورم را کاهش دهند، این اقدامات معمولا به‌طور کامل تاثیر تورم را جبران نمی‌کند. علاوه‌براین، کمبود عرضه مسکن، به‌ویژه برای اقشار متوسط و کم‌درآمد، باعث افزایش تقاضای کاذب و در نتیجه تشدید بحران شده است.
راهکارهای حل بحران مسکن زوج‌های جوان
برای حل این بحران، باید اقدامات اساسی و موثرتری انجام شود، اقداماتی مانند: افزایش سقف وام‌ها و کاهش نرخ بهره، توسعه مسکن اجتماعی، کنترل بازار مسکن و ایجاد ثبات اقتصادی.
در این خصوص دولت می‌تواند با تخصیص منابع مالی بیشتر، سقف وام مسکن را افزایش داده و نرخ بهره آن را کاهش دهد تا اقشار بیشتری بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند.
از سویی ساخت واحدهای مسکونی ارزان‌قیمت با حمایت دولت و ارائه آنها به گروه‌های هدف می‌تواند به کاهش فشار بازار کمک کند. همچنین نظارت بر قیمت‌گذاری و جلوگیری از سوداگری در بازار مسکن می‌تواند تاثیر مثبتی بر کاهش قیمت‌ها داشته باشد. باید توجه داشت که کاهش تورم و تقویت ارزش پول ملی از طریق سیاست‌های کلان اقتصادی می‌تواند به کاهش هزینه‌های مسکن کمک کند.
ناکارآمدی وام مسکن زوجین
وام مسکن زوجین که هدف آن تسهیل خانه‌دار شدن خانواده‌هاست، در وضعیت کنونی بیشتر شبیه به مسکن موقتی است که تاثیر چندانی بر حل بحران اصلی ندارد. این وام‌ها بدون اصلاح ساختار اقتصادی و کنترل بازار مسکن، نمی‌توانند فاصله میان قدرت خرید مردم و قیمت مسکن را پر کنند. بنابراین، دولت باید به جای تمرکز صرف بر افزایش تسهیلات، رویکردی جامع و ساختاری برای حل بحران مسکن اتخاذ کند.
این وام یکی از طرح‌های تسهیلاتی بانک مسکن است که به زوج‌های جوان برای خرید اولین خانه اعطا می‌شود. این وام در مبالغ و اقساط مختلف ارائه می‌شود که سقف دریافتی آن ۸۰۰میلیون تومان برای زوجین تهرانی است.
با این حال باید توجه داشت برای دریافت این وام به تعداد ۱۶۰۰برگه حق‌تقدم نیاز است؛ بنابراین با توجه به قیمت فعلی هر برگه حق‌تقدم، برای دریافت این وام بیش از ۱۸۰میلیون تومان آن را باید قبل از دریافت وام، پرداخت کرد و اوراق خرید.
مدت زمان بازپرداخت وام زوجین خانه‌اولی‌ها ۱۲سال و نرخ سود آن 5/22درصد است. بنابراین به نظر می‌رسد این وام با نیاز زوج‌های جوان بسیار فاصله دارد و می‌توان گفت، این وام به هیچ عنوان مقرون‌به‌صرفه نیست. با این اوصاف، با مبلغ دریافتی این وام چند متر می‌توان در تهران خانه خرید؟
طبق آخرین اطلاعات موجود، متوسط قیمت هر متر مسکن در تهران براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، حدود ۸۸میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. این بدان معناست که مبلغ وام دریافتی تنها ۹ برابر میانگین قیمت هر متر مسکن است.
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد با سقف دریافتی این وام، حتی نمی‌توان ۱۰ متر خانه خرید! این در حالی است که طبق بررسی‌های میدانی، متوسط قیمت هرمتر مسکن در ماه جاری از ۱۰۰میلیون تومان عبور کرده و این بدان معناست که با وام ۸۰۰میلیون تومانی مسکن زوجین، تنها می‌توان هشت متر خانه خرید!
سود ۵۰درصدی وام مسکن زوج‌های جوان
نکته عجیب آنجاست که همان ابتدای دریافت وام، بانک 5/22درصد از مبلغ وام را در قالب اوراق حق‌تقدم از زوجین دریافت می‌کند. بازپرداخت و میزان اقساط دریافتی این وام نیز از درآمد بسیاری از زوجین فراتر است و حتی میزان بهره آن با توجه به مدت زمان بازپرداخت ۱۲ساله، از ۵۰درصد هم عبور می‌کند. به عبارتی مجموع رقم وام و سود آن دو‌میلیارد و ۳۲۲میلیون و ۳۱۳هزار تومان می‌شود که یک میلیارد و ۵۱۹میلیون و ۸۵۳هزار تومان آن سود است.
به این ترتیب، این وام نه‌تنها هیچ کمکی به زوج‌های جوان متقاضی مسکن نمی‌کند، بلکه باری بر دوش آنها اضافه و شرایط را برای زوجین سخت‌تر می‌کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد