1 - 10 - 2023
تحول در تولید داروهای گیاهی با بهرهگیری از فناوری CCG
«جهانصنعت»- حوزههای مرتبط با سلامت در حال حاضر در سراسر دنیا اهمیت ویژهای یافتهاند و خدمات و محصولات مرتبط با آن در ابعاد گستردهای قابل ارائه است. قرن حاضر، قرنی است که نشر آگاهی و اطلاعات سبب شده بسیاری از بیماریها به سرعت مورد پیشگیری، تشخیص و درمان قرار بگیرند. در حال حاضر نیز پیشگیری و درمان به کمک فرآوردههای طبیعی و گیاهان دارویی اهمیت ویژهای پیدا کرده است. به گونهای که براساس پیشبینی سازمان تجارت جهانی تا سال ۲۰۵۰ میزان تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی و فرآوردههای طبیعی به ۵ هزار میلیارد دلار میرسد.
در این شرایط، پتانسیل بالای ایران درخصوص تولید گیاهان دارویی، امکان ویژهای را فراهم کرده که سهم کشور از تجارت جهانی و البته کسب درآمد ارزی افزایش پیدا کند. تنها کافی است در نظر داشته باشیم از ۱۳ اقلیم کشت گیاهان دارویی، ۱۱ اقلیم مناسب در ایران موجود است. همچنین از ۲۳۰۰ گونه گیاهان دارویی، ۱۷۲۸ گونه بومی ایران است. این اعداد و ارقام نشان از پتانسیل بالای کشور در زمینه صادرات گیاهان دارویی دارد.البته باید توجه داشت که با وجود پتانسیلهای بالای گیاهان دارویی، عمدتا محصولات طبیعی و گیاهی در مقادیر مناسب با خلوص مورد تایید با استانداردهای جهانی استخراج نمیشود. همچنین در بسیاری از موارد، مواد اولیه و محصولات نهایی تولید شده دارای ترکیبات ناخواسته همراه بوی نامطبوع، کیفیت نامناسب و مشکلات ناپایدار هستند. در این شرایط روشهای نوآورانه استخراج و تولید مواد اولیه محصولات طبیعی به صورت کارآمد برای تولید در مقیاس صنعتی اهمیت پیدا میکند.فناوری CORE COATING GRANULATION یا همان ساخت گرانول پوششداده شده توسط ماده موثره از هسته تا پوسته گرانول، از فناوریهای به روز جهانی در تولید دارو به شمار میرود که در این فناوری، داروهای گیاهی باکیفیت و اثربخشی بهتری تولید میشود.شرکتفریار نو روش یکی از واحدهای فناور مستقر در پارک فناوری پردیس موفق شده برای اولینبار در دنیا از این فناوری برای تولید مواد اولیه (API) فرآوردههای طبیعی و داروهای گیاهان دارویی استفاده کند. به همین دلیل روزنامه «جهانصنعت» به گفتوگو با صالح رمضانی، مجری این طرح پرداخته که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
اهمیت بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین
صالح رمضانی در ابتدا بیان کرد: تکنولوژیهای نوین اهمیت بالایی در میزان اثربخشی دارو دارد؛ اینکه داروهای خارجی نسبت به نمونههای داخلی اثربخشی بیشتر و عوارض جانبی کمتری دارند، ناشی از همین موضوع است. به همین دلیل داروهای تولیدشده در کشور حتی اگر مواد موثر، چه شیمیایی و چه گیاهی، از یک منبع مشخصی باشد که شرکتهای اروپایی خریداری میکنند، کیفیت محصولات تولیدشده در کشورمان پایینتر از کیفیت محصولات خارجی است.این محقق ادامه داد: توانستیم فناوری CCG را در تولید ماده اولیه و همچنین محصول نهایی گیاهان دارویی به کار ببریم. در این تکنولوژی از برهمکنشهای ناخواسته اجزای محصول جلوگیری میشود و این قابلیت احتمال حساسیتزایی را بسیار کاهش میدهد. در داروها و فرآوردههای طبیعی که با مواد اولیه تهیه شده به کمک فناوری CCG تولید میشوند، در واقع هر ذره را میتوان یک داروی مستقل در نظر گرفت؛ یعنی چنانچه دارو خرد و شکسته شود هنوز با مقادیر استانداردی از ماده موثره در هر واحد روبهرو هستیم. این تکنولوژی به استانداردسازی مقادیر ماده موثره در فرآوردههای طبیعی، آزادسازی و جذب بهتر و دقیقتر داروها و فرآوردههای طبیعی در سیستمهای متابولیک کمک میکند. همچنین استفاده از این تکنولوژی سبب میشود فرد طعم و بوی ماده موثره را احساس نکند و بلع به شیوه بهتری صورت گیرد.
داروهای گیاهی همانند داروهای شیمیایی قابل استفاده هستند
رمضانی ادامه داد: در جامعه پزشکی درخصوص تجویز ماده موثره فرآوردههای طبیعی و گیاهی اختلافنظر وجود دارد؛ این موضوع ناشی از تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی است. در مواد شیمیایی دارویی، داروسازان با تک مولکول مواجه هستند و امکان تعیین دوز تسهیل میشود، ولی در فرآوردههای طبیعی، با طیفی از مولکولهای یک گیاه و ترکیبات شیمیایی متنوعی مواجه هستیم. برای داروهای گیاهی استخراج هدفمند ماده موثره حائز اهمیت است و ما فرآیندهای استخراج را استانداردسازی کردیم و براساس آن امکان استخراج مواد موثر اختصاصی از یک گیاه فراهمشده و قادریم مواد موثره اختصاصی یک گیاه را استخراج کنیم.
این محقق با بیان اینکه با استفاده از این فناوری، دوز ماده موثره گیاهی را در واحد دوز دارویی به میزان استاندارد رساندیم، اضافه کرد: مشکلی که در فرآوردههای طبیعی وجود دارد، این است که در یک برگه قرص ممکن است در میزان ماده موثره یک قرص با قرص کناری خود متفاوت باشد، چراکه تمایل واکنشپذیری مواد موثره با یکدیگر بیشتر از تمایل واکنشپذیری مواد زمینهای قرص یا کپسول است. ما در این طرح با استفاده از فناوری CCG حلال را بیشتر از ۹۹ درصد از مجموعه تشکیلدهنده گرانول و ماده موثره، حذف و میزان ماده موثره در فرمولاسیون محصول را استانداردسازی کردیم.
به گفته وی، از این طریق فرآوردههای طبیعی و گیاهی همانند یک داروی شیمیایی که دارای دوز استاندارد ماده موثره است، از دوز استاندارد برخوردار است و این روش سبب میشود پزشکان اطمینان از میزان دوز ماده موثره فرآوردههای گیاهی داشته باشند.رمضانی گفت: با توسعه تکنولوژی و متد در استخراج مواد موثره، توانستیم ماده موثره گرانولی را از بخشهای مختلف گیاهان مانند ریشه، ساقه، برگ، گلبرگ، انواع بافتها مانند بافت ریشههای چوبی مانند شیرینبیان و ریشههای ژلاتینی مانند گیاه جنسینگ و ریشههای پایه آبی مانند هویج استخراج کنیم.این محقق در ادامه افزود: تکنولوژیهای جدید میتواند روشهای استحصال مواد اولیه را به صورت تخصصی انجام دهد. دنیا از این رویکرد که گیاهی برای درمان یک اختلال خوب است، فاصله گرفته و ما با استفاده از تکنولوژی میتوانیم رویکردهای تب تلفیقی را به صورت عملیاتی در بیاوریم که همانند مواد و محصولات شیمیایی برخورد کنیم. به بیان دیگر، اگر یک ماده موثره در یک گیاه وجود دارد و میزان دوز مصرفی استاندارد آن میتواند اثربخشی مشخصی داشته باشد، با استفاده از تکنولوژی قادر خواهیم بود که دقیقا همانند کاربری فرآوردههای شیمیایی در صنعت درمان، از گیاهان دارویی برای پیشگیری و درمان موقت و دائم اختلالات به صورت هدفمند استفاده کنیم.بهکارگیری CCG برای تولید مواد اولیه فرآوردههای طبیعی برای اولین بار در جهانتکنولویی CCG در صنایع مختلف اعم از صنعت دارو و پتروشیمی مورد استفاده قرار گرفته است، اما برای اولینبار در دنیا این تکنولوژی در مهمترین حوزه فرآوردههای طبیعی یعنی تولید مواد اولیه مورد استفاده قرار میگیرد؛ به بیان دیگر، صنایع مختلف استفاده موفقی را از این تکنولوژی کاربردی داشتهاند و این بهرهوری در صنایع دارویی و به طور مشخص تولید مواد اولیه فرآوردههای طبیعی برای اولینبار در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد.البته روشهایی که مواد موثر را استاندارد کردیم، روشهایی مبتنی بر استانداردهای جهانی The United States Pharmacopeia وBritish Pharmacopoeia بوده است؛ دلیل بهرهگیری از این استانداردها این است که اگر هر فردی مبنای استانداردسازی یک تکنولوژی را خودش قرار دهد، همان اتفاقی رخ خواهد داد که پیش از این در طب سنتی و گیاهان دارویی شاهد بودیم و هر کسی، خود یا کتابهای رفرنسی که جزو روشهای قابل استناد جهانی نیستند، را معیار استاندارد صلاحیت علمی و اثربخشی قرار داده است.وی ادامه داد: در این رویکرد، تمام فرآیندها را براساس استانداردهای جهانی، طراحی و عملیاتی کردیم که همه مباحث در دنیا قابل طرح باشد، چراکه رویکرد ما تنها تامین بازارهای داخلی نیست و توجه ویژهای به صادرات و توسعه تکنولوژی به کشورهای خاستگاه فرآوردههای طبیعی همچون چین و هند داریم.
اهمیت اقتصادی؛ فرآوردههای طبیعی جای نفت را میگیرد؟
رمضانی درخصوص اهمیت اقتصادی این طرح با بیان اینکه اگر آمارها و اعداد سند ملی گیاهان دارویی را در نظر بگیریم، گفت: در دنیا برای کشت گیاهان دارویی ۱۳ اقلیم شناساییشده و از این تعداد ۱۱ اقلیم مناسب در ایران موجود است. همچنین ۸ هزار گونه مختلف گیاهی در دنیا تقسیمبندی شده که حدود ۲۳۰۰ گونه جز گیاهان دارویی محسوب میشود. از این میزان براساس مراجع جهانی، ۱۷۲۸ گونه گیاهان بومی ایران است. این اعداد و ارقام به خوبی نشان از پتانسیل بالای کشور در زمینه صادرات گیاهان دارویی دارد.
وی در ادامه گفت: آمار و ارقام را میتوان از زاویه دیگری نیز بیان کرد؛ در سال ۲۰۱۰ عنوان شد، میزان تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی و فرآوردههای طبیعی، ۱۰۰ میلیارد دلار بود. سازمان تجارت جهانی پیشبینی کرده که این میزان تا سال ۲۰۵۰ به ۵ هزار میلیارد دلار بالغ شود. این اعداد و ارقام در سند ملی گیاهان دارویی نیز ذکر شده است.
رمضانی با مقایسه این اعداد و ارقام با درآمدهای نفتی بیان کرد: براساس آخرین آمارهای رسمی اوپک، میزان صادرات نفتی ایران در سال ۲۰۱۹، ۵/۱۹ میلیارد دلار بوده است. این رقم در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ترتیب برابر با ۸ و ۲۳/۲۵ میلیارد دلار بوده است. در سال گذشته میلادی نیز صادرات نفتی ایران برابر با ۴۳ میلیارد دلار گزارش شده است. تا سال ۲۰۵۰ از یکسو با کاهش استفاده از انرژیهای فسیلی و از سوی دیگر، پتانسیلهای کشور در فرآوردههای طبیعی، اگر ایران تنها درصد کوچکی از تجارت جهانی فرآوردههای طبیعی را به خود اختصاص دهد، به عنوان یک منبع درآمدی ارزی قابل توجه تبدیل میشود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر ایران با این ظرفیت تنها ۳ درصد از تجارت جهانی فرآوردههای طبیعی را به خود اختصاص دهد، درآمدهای کشور از این ناحیه به ۱۵ میلیارد دلار میرسد. البته باید به این نکته توجه داشت که تکنولوژی عامل اصلی در این موضوع و داشتن سهم از تجارت جهانی فرآوردههای طبیعی حرف اول را میزند.
کاهش ۷۰ درصدی هزینه مواد اولیه
رمضانی بیان کرد: چین و هند به عنوان بزرگترین صادرکنندگان مواد اولیه فرآوردههای طبیعی در جهان، به ابتداییترین شکل ممکن فرآوری محصولات را انجام میدهند. عمده فروش آنها به صورت خشک و عصاره است؛ نتیجه استفاده از رویکردهای سنتی، بوی نامطلوب استفاده از اندامهای گیاهی و پایداری پایین در فرمهای دارویی است. اگر این مشکلات برطرف شود، رویکرد صادرات آنها متفاوت خواهد شد.وی تاکید کرد: تولید مواد اولیه با بهرهگیری از تکنولوژی CCG امکان استفاده مواد اولیه به صورت مستقیم در پیشتولید را برای شرکتها فراهم میکند.
به بیان دیگر، در حال حاضر، شرکتها مواد اولیه را به صورت آماده (پودر و گرانول) از کشورهای اروپایی و چین و هند وارد میکنند. با استفاده از تکنولوژی CCG همین امر میسر خواهد شد، با این تفاوت که هزینه و زمان دسترسی به مواد اولیه برای شرکتها کاهش پیدا میکند. از سوی دیگر، نیازی به هزینه و گشایشهای ارزی وجود ندارد. افزایش پایداری و تایید استاندارد محصولات توسط مراجع بینالمللی از دیگر مزایای این تکنولوژی برای شرکتهای داخلی محسوب میشود.
رمضانی تاکید کرد: بهرهگیری از این تکنولوژی بیش از ۷۰ درصد هزینه مواد اولیه و فرآوری مواد اولیه شرکتها را کاهش میدهد. به بیان دقیقتر، استفاده از این تکنولوژی، هزینه ارزی واردات، هزینه مربوط به ثبت منبع واردات، هزینه فرآوری، هزینه آنالیز مجدد مواد اولیه وارداتی را کاهش خواهد داد. از سوی دیگر، تکنولوژی CCG افزایش پایداری ماده موثره، بالا رفتن اثربخشی محصول و توسعه بازار را به همراه خواهد داشت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد