تحریم‌ها نفت روسیه را فلج می‌کند؟

بیش از ۵۰نفتکش روسیه اکنون در دریای بالتیک، دریای سیاه، شرق دور روسیه، چین، کره جنوبی و نزدیک کانال سوئز خالی و عاری از هرگونه فعالیت هستند.
روزنامه ژاپن تایمز در گزارشی نوشت: روسیه از آغاز درگیری‌ها در اوکراین با تحریم‌های گسترده غربی علیه صادرات نفت و گاز خود مواجه بوده است. این در حالی است که کرملین بارها اعلام کرده که باوجود تحریم‌ها مسیرهای خود را برای ارسال حامل‌های انرژی حفظ کرده و همچنان تانکرهای خود را به مقاصد موردنظر اعزام می‌کند. از سوی دیگر، رسانه‌ها بارها نسبت به خیل تانکرهایی که نفت روسیه به صورت قاچاقی به کشورهای گوناگون صادر کرده و از این طریق تحریم‌ها علیه مسکو را دور می‌زنند، هشدار داده بودند.
با این حال، گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که وضعیت آنچنان هم در نگاه نخست به نظر می‌رسد به سود رهبران کرملین نیست. بنا به گزارش‌ها، بیش از ۵۰نفتکش که قبلا نفت روسیه را حمل می‌کردند، اکنون در دریای بالتیک، دریای سیاه، شرق دور روسیه، چین، کره جنوبی و نزدیک کانال سوئز خالی و عاری از هرگونه فعالیت هستند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که تمامی این نفتکش‌ها در ماه‌های اخیر هدف تحریم‌های ایالات‌متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند، زیرا غرب تلاش‌ها را برای قطع درآمدهای نفتی روسیه افزایش داده است. براساس داده‌های ردیابی نفتکش‌های گردآوری‌شده توسط بلومبرگ، تعداد بسیار کمی از این نفتکش‌ها، به‌طور دقیق سه عدد، محموله‌های نفتی را از زمانی که توسط یک یا چند مقام غربی شناسایی شده بودند، بارگیری کرده‌اند.
تشدید اجرای تحریم‌ها مشکلاتی را برای روسیه در ارسال نفت خود به مشتریان که اکنون عمدتا در آسیا هستند، ایجاد کرده است. با این حال، تحلیلگران تخمین می‌زنند که هزینه حمل‌ونقل تحویل نفت روسیه اخیراً به پایین‌ترین حد در دوسال گذشته رسیده است و اکنون به نرخ حمل‌ونقل برای نفت خام غیرتحریمی در مسیرهای مشابه نزدیک شده است. این در حالی است که بخشی از هدف تحریم‌ها بالا بردن هزینه حمل نفت خام روسیه است که تمایل واردکنندگان به خرید نفت پوتین را به‌خاطر غیراقتصادی‌ بودن هزینه‌ها کاهش می‌دهد. هزینه حمل‌ونقل نفت خام تحریم‌شده روسیه در ماه گذشته کاهش یافته است که در حال حاضر تاثیر تحریم‌های غرب بر فروش و درآمدهای نفت روسیه را کمرنگ کرده است. منابع ناشناس این هفته به رویترز گفتند که این روند ممکن است پایدار نباشد زیرا کاهش نرخ حمل‌ونقل به دلیل افزایش نرخ فرآوری پالایشگاه‌ها در روسیه در این ماه بوده که باعث کاهش صادرات شده است.
تانکرها، هدف تحریم‌های گسترده
ایالات‌متحده در پایان سال گذشته میلادی شروع به تشدید تحریم‌ها علیه شرکت‌های حامل نفت روسیه کرد، آن هم با هدف سرکوب درآمدهای پوتین و رسیدگی به نقض مکانیسم سقف قیمتی که تحت آن می‌توان نفت روسیه را با نفتکش‌های غربی، بیمه‌شده یا تحت حمایت مالی حمل کرد. هدف تحریم‌های واشنگتن و متحدانش این بود که قیمت نفت‌‌خام ۶۰‌دلار در هر بشکه یا کمتر باشد. سپس ایالات‌متحده در ماه فوریه در دومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین و در پاسخ به مرگ «الکسی ناوالنی»، سیاستمدار مخالف، تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه وضع کرد.
در میان ۵۰۰هدف تحریمی جدید، وزارت خزانه‌داری و دولت ایالات‌متحده شرکت کشتیرانی «سوفکامفلوت» و بیش از ۱۲نفتکش مرتبط با اپراتور ناوگان دولتی روسیه هدف قرار گرفتند. ماه گذشته، بریتانیا صراحتا کشتی‌های ناوگان سایه پوتین را که توسط روسیه برای دور زدن تحریم‌های بریتانیا و گروه هفت مورد استفاده قرار می‌گرفت، هدف قرار داد. این نخستین دور تحریم‌های بریتانیا بود که مستقیماً ناوگان در سایه پوتین را هدف قرار داد، ناوگانی که تخمین زده می‌شود به بیش از ۶۰۰نفتکش افزایش یافته باشد. هفته‌ها پس از آخرین تحریم‌های بریتانیا، اتحادیه اروپا در پایان ژوئن بسته تحریمی جدیدی را علیه روسیه تصویب کرد که برای اولین‌بار پروژه‌ها و محموله‌های گاز طبیعی روسیه را هدف قرار داد و هدف محدود کردن استفاده مسکو از ناوگان تاریک برای دور زدن سقف قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی را پی گرفت.
سرگردانی ناوگان روسیه
براساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ، در حالی که ناوگان در سایه روسیه در حال رشد است، نفتکش‌هایی که از اکتبر ۲۰۲۳ تحریم شده‌اند، در سراسر جهان، از بالتیک گرفته تا اقیانوس آرام، بیکار و خالی هستند. از ۵۳‌کشتی که از اکتبر ۲۰۲۳ مورد تحریم قرار گرفته‌اند، تنها سه‌کشتی محموله‌های نفتی را از زمان تعیین‌شده بارگیری کرده‌اند. براساس این گزارش، ۸تانکر سوفکامفلوت که در نزدیکی بنادر ولادی وستوک و ناخودکا در اقیانوس آرام روسیه قرار دارند، از جمله این کشتی‌های سرگردان هستند که یکی از آنها بعدا به سمت کانال سوئز حرکت کرد و دیگری به چین تحویل داده شد. سه‌کشتی در دریای بالتیک و سه‌کشتی دیگر در اوست-لوگا و استونی‌لنگر انداخته‌اند. همچنین ۱۰نفتکش هنسیا در سواحل چین و کره‌جنوبی مستقر هستند و دیگر اعضای یگان دریایی روسیه در نزدیکی پورت سعید در شرق مدیترانه قرار دارند. بنابه داده‌های بلومبرگ، حدود نیمی از نفتکش‌های تحریم‌شده هرکدام در دریای بالتیک و دریای سیاه، بنادر خاور دور روسیه، فراساحل چین و کره‌جنوبی و نزدیک پورت سعید، در انتهای شمالی کانال سوئز خالی هستند. این در حالی است که کارشناسان معتقدند که روسیه به تلاش‌های خود برای دور زدن تحریم‌های غرب ادامه می‌دهد و در بسیاری از موارد موفق هم شده است. به عنوان مثال، در بهار امسال، یک نفتکش روسی از اپراتور ناوگان نفتکش تحریم‌شده سوفکامفلوت‌ توانست تحریم‌های ایالات‌متحده را با انتقال مخفیانه محموله نفت خود به کشتی دیگری در فراساحل سنگاپور دور بزند.
*منبع: انرژی پرس