تابلوخوانی با شاخص‌ها

تابلوخوانی یکی از مهارت‌های کلیدی در تحلیل بازار سرمایه است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند با تحلیل اطلاعات ارائه‌شده در سامانه معاملات، دیدگاه روشنی نسبت به وضعیت بازار و سهام مختلف پیدا کنند. در میان ابزارهای مختلف تابلوخوانی، شاخص کل و شاخص هم‌وزن نقش مهمی در ارزیابی وضعیت کلی بازار دارند. این دو شاخص به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهند که وضعیت عمومی بازار به چه صورت است و چه روندی را دنبال می‌کند.
شاخص کل که به آن شاخص قیمت و بازده نقدی نیز گفته می‌شود، بیانگر تغییرات کلی قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بورس تهران است. این شاخص براساس وزن شرکت‌ها محاسبه می‌شود، به این معنا که شرکت‌های بزرگ‌تر با ارزش بازار بیشتر، تاثیر بیشتری بر تغییرات شاخص کل دارند. به همین دلیل، اگر سهام چند شرکت بزرگ در بازار رشد کند، شاخص کل ممکن است مثبت شود، حتی اگر بخش بزرگی از شرکت‌های کوچک در بازار کاهش قیمت را تجربه کنند.
در مقابل، شاخص هم‌وزن تمامی شرکت‌های حاضر در بازار را با وزن یکسان در نظر می‌گیرد. این شاخص به دلیل عدم توجه به اندازه و ارزش بازار شرکت‌ها، دید دقیق‌تری از وضعیت عمومی بازار ارائه می‌دهد. تغییرات شاخص هم‌وزن نشان می‌دهد که عملکرد کلی شرکت‌ها، بدون توجه به بزرگی یا کوچکی آنها چگونه بوده است. به همین دلیل، این شاخص برای ارزیابی وضعیت شرکت‌های کوچک‌تر و روند عمومی بازار ابزار
مفیدی است.
بررسی هم‌زمان شاخص کل و شاخص هم‌وزن می‌تواند اطلاعات بسیار ارزشمندی به سرمایه‌گذاران ارائه دهد. اگر هر دو شاخص در یک روز مثبت باشند، این نشان‌دهنده رشد کلی بازار است و نشان می‌دهد که هم شرکت‌های بزرگ و هم شرکت‌های کوچک‌تر در حال رشد هستند. در مقابل، اگر شاخص کل مثبت باشد اما شاخص هم‌وزن منفی، این وضعیت نشان می‌دهد که رشد بازار عمدتا به دلیل عملکرد خوب چند شرکت بزرگ بوده و بیشتر شرکت‌های کوچک در حال کاهش قیمت هستند. به همین ترتیب، اگر شاخص هم‌وزن مثبت باشد ولی شاخص کل کاهش داشته باشد، می‌توان نتیجه گرفت که شرکت‌های کوچک وضعیت بهتری نسبت به شرکت‌های بزرگ دارند.
در تابلوخوانی، یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد، ارتباط بین تغییرات شاخص‌ها و جریان نقدینگی در بازار است. رشد هم‌زمان شاخص کل و شاخص هم‌وزن معمولا نشان‌دهنده ورود نقدینگی گسترده به بازار و رشد کلی آن است. از سوی دیگر، اگر یکی از شاخص‌ها رشد کند و دیگری کاهش یابد، نشان‌دهنده عدم تعادل در بازار و تمرکز نقدینگی در بخشی خاص است.
برای مثال، فرض کنید شاخص کل در یک روز معاملاتی ۲‌درصد افزایش داشته اما شاخص هم‌وزن تنها 5/0‌درصد رشد کرده است. این وضعیت نشان می‌دهد که رشد بازار عمدتا به دلیل عملکرد مثبت چند شرکت بزرگ رخ داده و بسیاری از شرکت‌های کوچک عملکرد ضعیفی داشته‌اند. از سوی دیگر، اگر شاخص هم‌وزن بیشتر از شاخص کل رشد کند، نشان‌دهنده حرکت مثبت و متوازن در بخش وسیعی از بازار است.