بیم و امیدهای سازمان ملی هوش‌مصنوعی

سعید امینیان*
هوش‌مصنوعی یکی از پیشروترین و پرسرعت‌ترین حوزه‌های فناوری در جهان امروز است و تاثیرات آن در تمام جوانب زندگی انسانی از پزشکی گرفته تا حمل‌ونقل، امنیت و اقتصاد به‌وضوح قابل مشاهده است. در این راستا، تشکیل سازمان ملی هوش‌مصنوعی در ایران گامی بزرگ و امیدوارکننده به سمت توسعه این فناوری نوین است اما همزمان با این اقدام، چالش‌ها و فرصت‌هایی نیز در پیش‌روی این سازمان قرار دارد که نیازمند توجه ویژه و برنامه‌ریزی
دقیق است.ر از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو می‌توان این موارد را نام برد:
1- نبود زیرساخت‌های کافی: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای توسعه هوش‌مصنوعی در کشور، نبود/کمبود زیرساخت‌های تکنولوژیکی مناسب است. شبکه‌های ارتباطی، مراکز داده و قدرت پردازش مناسب از جمله نیازهای حیاتی برای پیشرفت در این حوزه هستند که باید بهبود یابند.
2- کمبود منابع داده‌ای: داده‌ها پایه و اساس هر سیستم هوش‌مصنوعی هستند. کمبود دسترسی به داده‌های با کیفیت و مناسب برای آموزش و توسعه الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی، یکی دیگر از چالش‌های اصلی در این حوزه است. این مشکل می‌تواند به دلیل قوانین محدودکننده، نبود سازوکارهای مناسب برای جمع‌آوری داده یا عدم اشتراک‌گذاری داده‌ها میان نهادهای مختلف باشد.
3- مقاومت در برابر تغییرات: هرگونه تغییر و نوآوری با مقاومت‌هایی از سوی نهادها و ساختارهای موجود مواجه است. ایجاد فرهنگ نوآوری و پذیرش تغییرات یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر خواهد بود.
برای فائق آمدن به این چالش‌ها، برنامه‌های زیر باید در اولویت قرار گیرد:
1- توسعه زیرساخت‌ها: اولین و مهم‌ترین گام برای پیشرفت در حوزه هوش‌مصنوعی، توسعه زیرساخت‌های تکنولوژیکی کشور است. این شامل ایجاد شبکه‌های ارتباطی پرسرعت، مراکز داده پیشرفته و افزایش ظرفیت‌های پردازشی است. در این حوزه با توجه به وضعیت تحریمی ایران، راه دشوار و پیچیده و طولانی باید طی شود.
2- آموزش و پژوهش: سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش از دیگر اولویت‌های این سازمان باید باشد. ایجاد برنامه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، برگزاری دوره‌های تخصصی و همکاری با نهادهای بین‌المللی می‌تواند به تربیت نیروی کار متخصص کمک کند.
3- حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های خصوصی: یکی از مهم‌ترین نقش‌های این سازمان باید حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه هوش‌مصنوعی باشد. ایجاد محیطی مساعد برای نوآوری، ارائه تسهیلات مالی و حمایتی و ایجاد فرصت‌های همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند به رشد این بخش کمک کند.
4- تنظیم مقررات و استانداردها: برای استفاده بهینه و مسوولانه از هوش‌مصنوعی، نیاز به تنظیم مقررات و استانداردهای مناسب وجود دارد. این مقررات باید به گونه‌ای باشد که هم توسعه فناوری را تسهیل کند و هم مسائل اخلاقی و اجتماعی مرتبط با آن را مدنظر داشته باشد. در پایان می‌توان گفت سازمان ملی هوش‌مصنوعی ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رو است اما با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای استراتژی‌های مناسب می‌تواند به یکی از عوامل مهم در توسعه و پیشرفت فناوری در کشور تبدیل شود. این سازمان باید به عنوان حامی و تسهیل‌گر، نه مانع، در مسیر رشد و نوآوری عمل کند و با همکاری و هم‌افزایی با بخش‌های مختلف، آینده‌ای روشن برای هوش‌مصنوعی در ایران رقم بزند. آینده‌ای که در آن، ایران نه‌تنها مصرف‌کننده این فناوری بلکه یکی از پیشگامان و توسعه‌دهندگان آن در جهان باشد.
* کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات