بورس زیر رگبار اخبار

«جهان‌صنعت»- بازار سرمایه در روز گذشته، یکی از پرتنش‌ترین روزهای خود را در هفته‌های اخیر پشت سر گذاشت. این روز مملو از اخبار متنوع و متناقضی بود که هر کدام به‌ تنهایی می‌توانستند فضای معاملات را تحت ‌تاثیر قرار دهند. بازار که به دلیل تعطیلات میان‌هفته‌ای در شرایطی حساس قرار داشت، زیر سایه اخبار سیاسی، اقتصادی و حتی شایعات مجازی، مسیر خود را جست‌وجو می‌کرد. از شایعات استیضاح گرفته تا اخبار صلح غزه و مذاکرات احتمالی با آمریکا، همه و همه موجب شدند تا فضای معاملاتی روز گذشته بیشتر به صحنه‌ای از تردید و انتظار تبدیل شود. روز گذشته بازار با ترکیبی از اخبار مثبت و منفی مواجه بود که هر یک به نحوی بر تصمیم‌گیری سهامداران تاثیر گذاشت. یکی از برجسته‌ترین موضوعات مطرح‌شده، بحث‌های پیرامون مذاکرات احتمالی میان ایران و آمریکا بود. اخبار متناقضی درباره پیام‌های سیاسی و تغییر رویکرد در روابط بین‌المللی منتشر شد که سرمایه‌گذاران را نسبت به آینده بازار محتاط‌تر کرد. از سوی دیگر، گزارش‌هایی درباره موضوع FATF و پیشرفت‌های احتمالی در این زمینه منتشر شد که در برخی لحظات، امیدواری نسبی را به بازار بازگرداند اما این پایان ماجرای روز گذشته نبود. انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای از وضعیت شرکت‌ها و اخبار پیرامون سیاست‌های ارزی، به‌ویژه اختلاف‌نظرها در مورد ارز ترجیحی به این فضای پرتنش افزود. برخی از این اخبار، بازار را به سمت تقویت تقاضا سوق داد، اما همزمان فشار فروش از سوی سهامداران در سود، تعادل معاملات را تحت ‌تاثیر قرار داد.
بلاتکلیفی و احتیاط بیشتر سرمایه‌گذاران
بازار دیروز در حالی به فعالیت خود ادامه داد که بسیاری از سهامداران با نگرانی و تردید به تحولات روز نگاه می‌کردند. انتشار مکرر اخبار متناقض و نبود قطعیت در مورد آینده سیاست‌های کلان، موجب شد که سرمایه‌گذاران در حالت انتظار قرار بگیرند. این وضعیت نه‌تنها معاملات را کاهش داد بلکه جو بی‌رمقی را بر فضای بازار حاکم کرد.
نکته قابل توجه این است که فشار فروش بیشتر از سوی سهامداران در سود مشاهده شد. این فشار ناشی از احتیاط بیش از حد نسبت به شرایط آینده و تمایل به ذخیره سود پیش از مواجهه با نوسانات احتمالی است. به همین دلیل بازار اگرچه از وضعیت کاملا منفی فاصله گرفت اما همچنان نشانه‌هایی از سردرگمی در رفتار معاملاتی به چشم می‌خورد.
بازار از دید آمار
بازار سرمایه در روز گذشته فضای متفاوتی را تجربه کرد. شاخص کل بورس با 432واحد کاهش معادل 02/‏0‌درصد، به رقم 2866222واحد رسید، همچنین شاخص هم‌وزن با 999واحد افزایش، رشد 11/‏0‌درصدی را ثبت کرد و به عدد 903990واحد دست یافت. این تغییرات نشان‌دهنده وجود تضاد میان شاخص‌های کلیدی و نوسانات متفاوت در نمادهای مختلف بازار بود.
وضعیت کلی معاملات
در معاملات روز گذشته، ارزش کل معاملات بازار به 19704میلیارد تومان رسید. در بخش سهام و حق‌تقدم، ارزش معاملات به 10348میلیارد تومان بالغ شد، در حالی که بخش صندوق‌های درآمد ثابت نیز با 9356میلیارد تومان سهم قابل ‌توجهی از معاملات را به خود اختصاص داد. سایر بخش‌ها مانند صندوق‌های مختلط و صندوق‌های اهرمی، با 4171میلیارد تومان و 2832میلیارد تومان معاملات انجام‌شده، نقش کمتری در معاملات روزانه داشتند.
قدرت خرید و فروش
در بررسی قدرت خرید و فروش حقیقی‌ها و حقوقی‌ها، مشاهده شد که خریداران حقیقی با 632‏7‌میلیارد تومان، معادل 75/‏73درصد از کل خریدها را به خود اختصاص دادند، در حالی که حقوقی‌ها با 081‏2‌میلیارد تومان، سهمی 11/‏20درصدی از خریدها داشتند. از طرفی فروش حقیقی‌ها با ارزش 7788میلیارد تومان معادل 27/‏75‌درصد از کل فروش‌ها را شامل شد، در حالی که حقوقی‌ها تنها 6/‏18‌درصد از ارزش کل فروش را به خود اختصاص دادند.
نمادهای مثبت و منفی
در معاملات روز گذشته، 59‌درصد از نمادهای معامله‌شده در محدوده منفی و 41‌درصد در محدوده مثبت قرار داشتند. این توزیع نشان می‌دهد که فشار فروش در بازار همچنان بالاست و بسیاری از نمادها تحت ‌تاثیر فضای منفی بازار به سمت کاهش قیمت حرکت کردند.
جریان سفارش‌ها در خط اول نمادها
در بررسی ارزش سفارش‌های خرید و فروش در خط اول نمادهای سهامی و حق‌تقدم، مشخص شد که ارزش سفارش‌های خرید به 1778میلیارد تومان رسید، در حالی که ارزش سفارش‌های فروش در همین بخش ‏676میلیارد تومان ثبت شد. این اختلاف نشان‌دهنده وجود تمایل بیشتر به خرید نسبت به فروش در خطوط اول بازار است.
بازار سرمایه روز گذشته تحت ‌تاثیر رفتار متناقض خریداران و فروشندگان و فضای کلی متاثر از تحولات سیاسی و اقتصادی قرار داشت. کاهش شاخص کل در کنار رشد اندک شاخص هم‌وزن، تصویری از وجود فشار فروش در برخی از نمادهای بزرگ‌تر و تقاضای محدود در سهام کوچک‌تر ارائه داد. با وجود ارزش بالای معاملات، همچنان جو کلی بازار به ‌دلیل فشار فروش حقیقی‌ها در برخی نمادها تحت ‌تاثیر قرار گرفته است.
تاثیر اخبار بر روانشناسی بازار
روز گذشته فضای روانی بازار تحت‌ تاثیر مستقیم اخبار و شایعات قرار داشت. از یک سو اخبار مثبتی مانند جدی‌تر شدن FATF و انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌ها به ایجاد امیدواری در برخی سهامداران منجر شد و از سوی دیگر، شایعات مربوط به سیاست‌های اقتصادی و ارزی و همچنین موضوعات سیاسی، نگرانی‌های جدیدی را ایجاد کرد. این ترکیب اخبار متناقض، توان تصمیم‌گیری را از بسیاری سهامداران گرفت و آنها را به سمت تماشاچی بودن سوق داد.
یکی از نکات برجسته روانشناسی بازار، افزایش تعداد نظاره‌گران و کاهش تعداد تصمیم‌گیران فعال در معاملات بود. در چنین فضایی، بازار بیشتر به تخته‌پاره‌ای روی امواج اخبار شبیه بود که هر خبر یا شایعه‌ای می‌توانست آن را به سمتی متفاوت سوق دهد. این وضعیت بیانگر نبود قطعیت در جهت حرکت بازار و انتظار برای تحولات قطعی‌تر است.
نگاهی کوتاه‌مدت به وضعیت بازار
اگرچه بازار دیروز توانست تا حدودی از فشار منفی روزهای قبل فاصله بگیرد اما همچنان حالتی بیمارگونه و بی‌جهت را در معاملات نشان داد. این وضعیت ناشی از نبود تحولات قطعی، عدم اعتماد به اخبار مثبت و حضور فشار فروش از سوی سهامداران در سود است. این ترکیب عوامل، موجب شد که بازار نتواند به ‌طور کامل از شرایط منفی رهایی یابد.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ریسک‌های موجود در بازار، به‌ویژه ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، به همراه رفتارهای محتاطانه سهامداران، نقش کلیدی در وضعیت فعلی بازار ایفا می‌کنند. در چنین شرایطی، باید انتظار داشت که اخبار و تحولات هفته‌های آتی، مسیر روشن‌تری را برای بازار ترسیم کند. روز گذشته بازار بورس تحت‌ تاثیر فضای خبری پرالتهاب و نبود قطعیت در تحولات سیاسی و اقتصادی، روزی پرفراز و نشیب را پشت‌سر گذاشت. اگرچه نشانه‌هایی از تقویت تقاضا در برخی لحظات دیده شد اما در مجموع فضای معاملات همچنان سردرگم و بی‌جهت باقی ماند. فشار فروش از سوی سهامداران در سود، عدم قطعیت در مورد سیاست‌های کلان و نگرانی از تحولات بین‌المللی، بازار را در شرایطی نیمه‌منفی قرار داد.
با این حال، انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای و اخبار مثبت از موضوعاتی مانند ‌FATF، می‌تواند در صورت ادامه‌دار شدن، مسیر بازار را به سمت تعادل و رشد هدایت کند اما برای دستیابی به این هدف، بازار نیازمند قطعیت بیشتر و کاهش تنش‌ها در فضای روانی خود است.
ایستگاه حساس و مسیرهای پیش‌روی بازار
بازار سرمایه در روز گذشته، تحت‌ تاثیر اخبار و تحولات سیاسی و اقتصادی قرار گرفت که به وضوح فضای معاملات را متاثر کرد. از تحلیل وضعیت اقتصادی و گزارش‌های میان‌دوره‌ای گرفته تا بحث‌های داغ مذاکره با آمریکا، همگی نشان می‌دهد که بازار در ایستگاهی حساس و تعیین‌کننده قرار دارد. در چنین فضایی، اخبار و اتفاقات نقش کلیدی در تعیین مسیر آینده ایفا می‌کنند و بازار همچنان چشم‌ انتظار تحولات جدید است.
تحولات اقتصادی و گزارش‌های میان‌دوره‌ای
روز گذشته صحبت‌های مطرح‌شده پیرامون FATF و اظهارات مقامات اقتصادی همچون همتی و پزشکیان، فضای عمومی بازار را به سمت انتظارات جدیدی سوق داد. نقش گزارش‌های میان‌دوره‌ای و ماهانه در این میان پررنگ‌تر شده است. این گزارش‌ها اگرچه در کوتاه‌مدت به تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند و خیال بازار را از عدم ریزش جدی راحت می‌سازند اما در بلندمدت اثرگذاری کمتری دارند. در نتیجه بازار برای تثبیت رشد خود نیازمند محرک‌های جدید و قدرتمندتری است.
در این میان، عدم قطعیت موجود در فضای سیاسی و اقتصادی موجب شده که سرمایه‌گذاران با احتیاط بیشتری رفتار کنند. به همین دلیل بازار نیازمند یک شوک مثبت است که همچون یک سطل آب سرد، این فضای بی‌جهتی و سردرگمی را به ‌طور جدی تغییر دهد.
داستان‌های سیاسی و تاثیر آنها بر بازار
بدون شک یکی از چالش‌های اصلی بازار سرمایه در روز گذشته، تحولات سیاسی و اثرات آن بر روانشناسی سرمایه‌گذاران بود. آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ و پیامدهای ناشی از سیاست‌های او، به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تردید و کاهش تمایل به خرید سهام توسط حقیقی‌ها و حقوقی‌ها شناخته می‌شود. ترامپ با سیاست‌ها و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی خود، همواره فضایی از نگرانی و عدم اطمینان را برای بازارهای مالی ایجاد کرده است.
در کنار این موضوع، اخبار منتشرشده درباره پیام مهم ایران به آمریکا و تغییر احتمالی در روابط بین دو کشور نیز از نکات برجسته روز گذشته بود. این اخبار اگرچه هنوز قطعیت پیدا نکرده‌اند اما نشانه‌هایی از تغییر رویکرد و کاهش گارد بسته نسبت به مذاکرات را نشان می‌دهند.
فشار تحریم‌ها در برابر امید به مذاکره
روز گذشته بازار سرمایه با دو دسته خبر متفاوت مواجه شد که هر یک اثرات خاص خود را داشتند:
خبرهای مربوط به بسته فشار مضاعف و حداکثری ۱۰۰ روزه آمریکا: این خبرها که از تشدید تحریم‌ها و افزایش محدودیت‌های اقتصادی خبر می‌دادند، فضای نگرانی و بی‌اعتمادی را تقویت کردند. این اخبار به ‌وضوح برای بازار سرمایه و اقتصاد کشور خوشایند نبودند و موجب شدند سرمایه‌گذاران با تردید بیشتری به معاملات نگاه کنند.
اخبار مرتبط با احتمال مذاکره با آمریکا: در مقابل، خبری که از سوی مقامات سیاسی کشور منتشر شد و حاکی از احتمال مذاکره ایران با آمریکا بود، تا حدی توانست فضای منفی را تعدیل کند. اعلام این خبر از سوی پزشکیان و اشاره به تغییر رویکرد ایران در روابط بین‌المللی، نویدبخش تحولی مثبت بود. هرچند این خبر هنوز از قطعیت و جزئیات کافی برخوردار نیست اما نشان‌دهنده کاهش تدریجی موانع سیاسی است.
این دو دسته خبر، فضای دوگانه‌ای را برای بازار ایجاد کردند و بسیاری از سرمایه‌گذاران را در وضعیت انتظار و تماشاچی بودن قرار دادند.
سه مسیر پیش روی بازار
با توجه به اخبار و تحولات روز گذشته، به نظر می‌رسد سه مسیر اصلی پیش روی بازار و شرایط سیاسی کشور قرار دارد:
سناریوی اول: افزایش فشارهای اقتصادی و تشدید تحریم‌ها
این مسیر که با تشدید سیاست‌های خصمانه آمریکا همراه است، می‌تواند فضای منفی را بر بازار حاکم کند و منجر به خروج نقدینگی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران شود.
سناریوی دوم: آغاز مذاکرات محدود و کاهش تنش‌ها
در این سناریو، احتمال دارد مذاکرات محدودی میان ایران و آمریکا آغاز شود. این روند می‌تواند امیدواری به بهبود شرایط اقتصادی و کاهش ریسک‌های سیاسی را تقویت کرده و به رشد بازار سرمایه کمک کند.
سناریوی سوم: توافق سیاسی و گشایش اقتصادی
در بهترین حالت می‌توان انتظار داشت که تغییرات عمده‌ای در روابط بین‌المللی و سیاست‌های داخلی رخ دهد که موجب کاهش تحریم‌ها و افزایش ورود سرمایه به بازار شود. این مسیر می‌تواند نقطه عطفی برای بازار سرمایه باشد و روندی پایدار از رشد را ایجاد کند.
بازار و سناریوهای سیاسی پیش‌رو
بازار سرمایه در روز گذشته، همچنان تحت ‌تاثیر سناریوهای مختلف سیاسی قرار داشت که هر یک به نوبه خود می‌توانست تاثیرات عمیقی بر روند معاملات و رفتار سهامداران داشته باشد. در میان این سناریوها، سه مسیر اصلی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. این سناریوها هرچند در ظاهر ساده به نظر می‌رسند اما در عمل پیچیدگی‌ها و اثرات روانی خاصی بر بازار داشتند که تفسیر آنها نیازمند دقت و بررسی عمیق است.
سناریوی اول به ‌طور جدی یکی از خوشبینانه‌ترین سناریوهایی است که می‌توان برای بازار متصور شد اما در عین حال تحقق آن بسیار دشوار به نظر می‌رسد. این سناریو از آمادگی ترامپ برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران حکایت دارد. در چنین شرایطی، ایران نیز با چراغ سبز به مذاکرات واکنش نشان دهد و دو طرف برای اولین‌بار به ‌طور شفاف و مستقیم پای میز مذاکره بنشینند. اگرچه چنین تصویری آرزوی بسیاری از فعالان اقتصادی و مردم است اما تحقق آن در دنیای واقعی سیاست، بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. در صورتی که چنین اتفاقی رخ دهد، بازار سرمایه به سرعت رشد خواهد کرد. کاهش تورم انتظاری، کاهش نرخ بهره و رشد نسبت قیمت به درآمد (P/‏E) از نتایج محتمل این سناریو خواهد بود. جریان نقدینگی که شامل سرمایه‌های خرد و حتی مردم عادی است، به سمت بازار سرازیر می‌شود و بازنده اصلی چنین سناریویی بازارهای سنتی همچون سکه، دلار، خودرو و مسکن خواهند بود. در این فضا، بازار سرمایه تبدیل به کانون اصلی جذب سرمایه شده و بسیاری از دلالان و رانتخواران موقعیت خود را از دست خواهند داد. با وجود این چشم‌انداز مثبت اما نشانه‌های فعلی به ما می‌گویند که این سناریو دور از دسترس است و تحقق آن بعید به نظر می‌رسد.
سناریوی دوم به وضعیت فعلی نزدیک‌تر است و حالتی را ترسیم می‌کند که در آن فضای سیاسی نه پرتنش و نه کاملا دوستانه است. در این حالت، روابط میان ایران و آمریکا همچنان در سطح چراغ سبز و قرمزهای غیرمستقیم ادامه خواهد یافت. هرگونه مذاکره در این شرایط، پشت درهای بسته و بیشتر با میانجی‌گری کشورهای اروپایی انجام خواهد شد. بازارها نیز به تناسب این وضعیت، در یک روند نوسانی به سر خواهند برد. نرخ ارز به ‌طور طبیعی رشد خواهد کرد اما این رشد نرمال و نه جهشی خواهد بود. در این سناریو، رفتار دولت و تصمیمات سیاستگذاری می‌تواند مسیر بازارها را تعیین کند. با این حال، تحلیل برخی رویدادهای اخیر از جمله صحبت‌های ماکرون و طرح فشار ۱۰۰روزه آمریکا نشان می‌دهد که طرف مقابل به دنبال گذر زمان و فشار حداکثری است. این سناریو اگرچه محتمل به نظر می‌رسد اما نمی‌تواند برای بلندمدت پایدار باشد و نیازمند تغییرات اساسی در شرایط کلی خواهد بود.
سناریوی سوم به فضایی اشاره دارد که در آن ترامپ با همان ویژگی‌های غیرقابل پیش‌بینی و رفتارهای خاص خود به ریاست جمهوری می‌رسد و ابزارهای مذاکره و تهدید را همزمان به کار می‌گیرد. در این سناریو، ایران نیز آمادگی خود را برای پذیرش شرایط تحمیلی نشان نمی‌دهد و فضای سیاسی پرتنش‌تر از قبل خواهد شد. فشار حداکثری از سوی آمریکا و مقاومت ایران، وضعیت بازار را به مرحله‌ای از ناپایداری و بی‌ثباتی خواهد کشاند. در این شرایط، ریسک سیاسی به ‌طور مداوم افزایش می‌یابد و بازار سرمایه نیز تحت ‌تاثیر این فضای پرتنش قرار خواهد گرفت. رفتار دولت در مواجهه با این وضعیت، نقشی کلیدی در جهت‌دهی به بازارها خواهد داشت. سیاست‌های ارزی و تصمیمات حمایتی می‌توانند اثرات منفی این سناریو را کاهش دهند اما پیچیدگی‌های موجود در این فضا، کار دولت و سرمایه‌گذاران را دشوارتر خواهد کرد.
بازار سرمایه در چنین فضایی، به جای یک مسیر مشخص، میان سه سناریوی اصلی در نوسان است. هر سناریو با پیامدهای خاص خود، تاثیراتی متفاوت بر بازار خواهد گذاشت و تعیین‌کننده آن، رفتار سیاستگذاران و واکنش‌های بازار به تغییرات آینده خواهد بود.
در میان سناریوهای مطرح‌شده، سناریوی اول که مذاکره مستقیم و بدون پیش‌شرط میان ایران و آمریکا را پیش‌بینی می‌کند، همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد اما اظهارات اخیر پزشکیان و تغییر لحن ایران نسبت به این موضوع، نشانه‌هایی از تحولی احتمالی را در فضای سیاسی ایجاد کرده است. این سناریو در صورت تحقق می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مختلف، به‌ویژه بازار سرمایه بگذارد.
سناریوی دوم که ادامه وضعیت کنونی و حفظ شرایط موجود با چراغ سبزها و قرمزهای غیرمستقیم را در نظر دارد، همچنان محتمل‌ترین گزینه به نظر می‌رسد. این سناریو اگرچه نوساناتی در بازارها ایجاد می‌کند اما تاثیرات آن محدود و وابسته به تصمیمات سیاستگذاران داخلی خواهد بود. سناریوی سوم که فضایی از تنش‌های شدیدتر را میان ایران و آمریکا ترسیم می‌کند، می‌تواند بازار سرمایه را در شرایطی پرریسک‌تر قرار دهد. در این سناریو، نقش سیاست‌های ارزی و اقتصادی داخلی در مواجهه با تحریم‌ها و فشارهای خارجی، تعیین‌کننده‌ترین عامل در تعیین مسیر بازارها خواهد بود.
بازار سرمایه همچنان در فضایی پرابهام قرار دارد و اخبار و تحولات سیاسی نقش کلیدی در شکل‌دهی به جریان پول و رفتار سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند. هرچند سناریوی اول همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد اما در صورت تحقق آن، می‌تواند فصل جدیدی برای اقتصاد کشور و بازار سرمایه آغاز کند. این فصل تازه، با خاموشی بازارهایی همچون مسکن و خودرو و ثبات در بازار ارز همراه خواهد بود و نگاه‌ها را به سمت بازار سرمایه معطوف خواهد کرد.
با وجود تمام احتمالات، بازار همچنان در انتظار وضوح بیشتر در فضای سیاسی و اقتصادی است و مسیر آینده آن، وابسته به تصمیمات کلان و نحوه مواجهه با تحولات بین‌المللی خواهد بود.