18 - 12 - 2019
بودجهای برای هیچ!
در عصر دیجیتال امروز نمیتوان از نقش پررنگ تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار موفقیت سازمانها چشمپوشی کرد. صنعت گردشگری نیز از این امر مستثنی نیست و صدالبته ممکن است بیش از سایر بخشها، نیازمند توجه به حوزه تبلیغات باشد. خاصه آنکه برای جذب گردشگران خارجی و افزایش تعداد گردشگران ورودی، نیاز است جاذبههای گردشگری ایران، خارج از کشور معرفی شوند.
موضوع تبلیغات گردشگری برعهده معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری گذاشته شده است. این معاونت در سال ۹۲ به فکر راهاندازی مجدد دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور افتاد چراکه اواخر دهه ۸۰ و در سالهای ۸۶ و ۸۷ مجید اسفندیاری مدیرکل وقت دفتر بازاریابی و تبلیغات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از راهاندازی دفاتر اطلاعرسانی در کشورهای سوئد، کانادا، آلمان، فرانسه و ژاپن با همکاری ایرانایر خبر داده بود تا علاوه بر تبلیغات و اطلاعرسانی به گردشگران علاقهمند به ایران، مکانی نیز برای بازاریابی هواپیمایی ایرانایر باشد. البته ۹ دفتر اطلاعرسانی گردشگری ایران نیز سال گذشته در کشورهای یونان، سوریه، پاکستان، بحرین، عمان، تایلند، ترکیه و کرهجنوبی و کویت راهاندازی شدهاند.
او همچنین از برنامهریزی برای راهاندازی ۲۰ دفتر اطلاعرسانی گردشگری در کشورهای مختلف جهان خبر داده و عنوان کرده بود: براساس مطالعات تطبیقی، دفتر بازاریابی و تبلیغات هر یک از کشورهای مقصد گردشگری حداکثر ۴۰ دفتر اطلاعرسانی موفق را در نقاط مختلف جهان دارند.
گروه جدید، دور جدید
اما در نهایت دفاتر اطلاعرسانی گردشگری ایران در خارج از کشور کاری از پیش نبردند و اواخر سال ۹۳ سیدمحمدکاظم خلدینسب مدیرکل وقت بازاریابی و توسعه گردشگری از منفعل شدن این دفاتر خبر داد و گفت: دفاتر اطلاعرسانی گردشگری ایران در کشورهای خارجی مدتها بود که منفعل شده بودند. به همین علت قصد داریم ۴۰ دفتر را دوباره فعال کنیم. این دفاتر اطلاعرسانی وظیفه ایجاد هماهنگی بین ایران و کشور مقصد را برعهده دارند چون این دفاتر در کشورهای هدف گردشگری ایران مانند مالزی، ارمنستان، ترکیه، امارات و… راهاندازی میشوند.
در آن زمان هم همچنان از کمبود بودجه برای معرفی و تبلیغات جاذبههای گردشگری ایران در خارج از کشور صحبت به میان میآمد و گفته میشد تبلیغات گردشگری ایران در سایر کشورها زیاد نیست چون بودجه کافی نداریم. منتها میتوانیم از ارتباطاتی که با کشورهای دیگر داریم نسبت به تبلیغ ایران استفاده کنیم. دفاتر اطلاعرسانی نیز میتوانند با برقراری تعاملات و این ارتباطات به ایران کمک کنند.
دفاتر مجوز گرفتند
اوایل سال ۹۴ خبرها از اعطای مجوز به ۹ نمایندگی اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور حکایت کردند. مدیرعامل وقت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی نیز در مراسم اعطای مجوز به ۹ دفتر نمایندگی اطلاعرسانی گردشگری ایران گفته بود: پس از تصویب آییننامه ایجاد دفاتر اطلاعرسانی گردشگری از سال ۹۲، انتخاب نمایندگان آغاز شد و ۵۶ نفر از ۴۹ کشور متقاضی بودند که اکنون نخستین گروه که شامل ۹ نماینده در کشورهای ژاپن، سوییس، ایتالیا، اسپانیا، عمان، مالزی، سنگاپور و چین هستند پس از بررسی در کمیته فنی راهبردی انتخاب شدهاند. البته به دلایل مختلف ضرورت داشت در برخی کشورها مثل چین دو دفتر نمایندگی اطلاعرسانی گردشگری ایجاد شود.
براساس قراردادی که این ۹ نماینده با کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران امضا کردهاند وظایف دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در چهار بند اطلاعرسانی، تبلیغات، بازاریابی و سرمایهگذاری مشخص شده است که از آن جمله میتوان به توزیع اقلام اطلاعرسانی گردشگری بین دفاتر خدمات مسافرتی کشور هدف، انجام نظرسنجی و نیازسنجی از گردشگران، انتشار گزارش و اطلاعات گردشگری در رسانههای کشور هدف، هماهنگی برای تبلیغ سفر به ایران در رسانهها، برنامهریزی و برگزاری نمایشگاه عکس از جاذبههای گردشگری ایران، برنامهریزی و حضور برای اطلاعرسانی، تبلیغ و بازاریابی گردشگری ایران در جشنوارهها و نمایشگاههای جهانی، ملی و محلی، برنامهریزی و برگزاری تورهای آشناسازی، معرفی و ارائه بستههای مختلف سفر به ایران، مطالعه و بررسی بازار هدف، تشکیل شبکه بازاریابی، اطلاعرسانی و معرفی بستههای سرمایهگذاری و پاسخگویی به نیازها و انتظارات سرمایهگذاران اشاره کرد.
البته بارها تاکید شده بود که نمایندگان اطلاعرسانی گردشگری ایران در خارج از کشور کارمند و حقوقبگیر کانون جهانگردی یا سازمان میراث فرهنگی نیستند. آنها کسبوکار خودشان را دارند و تنها بهدلیل علاقه به ایران این مسوولیت ملی را در کشورهای هدف بر عهده گرفتهاند. با این وجود در سال ۹۶ برای تبلیغ سفر به ایران در نمایندگیهای گردشگری ایران در خارج از کشور یک میلیارد تومان اختصاص یافت که گفته شد نه بهعنوان دستمزد که برای تهیه اقلام تبلیغاتی است.
هرچند قرار بود این دفاتر اطلاعرسانی، نماینده عام صنعت گردشگری و دیدهبانهای اصلی صنعت گردشگری باشند و دفاتر گردشگری که در داخل کشور فعالیت میکنند بتوانند از مزیتها و قابلیتهای آنها بهرهمند شوند اما در نهایت اینگونه نشد.
نوشدارو بعد از مرگ سهراب
ولی تیموری معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی چندی پیش با قاطعیت اعلام کرد نمایندگیهای اطلاعرسانی گردشگری ایران در خارج کشور غیرفعال شدند چراکه از اجرای طرح نمایندگیهای اطلاعرسانی گردشگری ایران در خارج از کشور راضی نبوده است و فعلا این طرح را متوقف کرده.
البته این قاطعیت زمانی میتوانست کارآمدتر باشد که بخش خصوصی و سایر فعالان حوزه گردشگری، انتقادهای خود را درخصوص عدم فعالیت مناسب دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور، عنوان میکردند نه حال که اعتبار زمانی قرارداد نمایندگیهای اطلاعرسانی گردشگری ایران در خارج از کشور به اتمام رسیده و نیازمند بازنگری دوباره است.
تیموری در این خصوص به ایلنا گفت: هرچند بهترین روش برای معرفی جاذبههای ایران در خارج از کشور حضور بخش دولتی است اما به دلیل آنکه فعالیت نمایندگیهای بخش دولتی در خارج از کشور هزینهبردار است و دولت از پس این هزینهها برنمیآید، کار به بخش خصوصی واگذار شد. البته این افراد معمولا آژانسدارند و طبیعی است هر کاری که میکنند به سمت منافع خودشان باشد هرچند عملکرد نمایندگیها نه تنها مثبت نیست بلکه به نظر میرسد باید روی نوع کار تجدیدنظر کرد. با این وجود هنوز فعالیت آنها ادامه دارد و غیرفعال نشدهاند. البته کانون نیز در حد وسع و توان خود این دفاتر را انتخاب کرده است.
هرچند او برآوردی از هزینهکردی که برای راهاندازی یک دفتر اطلاعرسانی در خارج از کشور نیاز است در دست نداشت اما گفت: در دنیا روشهای دیگری برای راهاندازی و فعالسازی دفاتر اطلاعرسانی وجود دارد. به طور مثال، اتاقهای بازرگانی، شرکتهایی خاص یا افرادی خاص که علاقهمندیهایی بر اساس منافع خود دارند، حتی انجمنهای خیریه و… هستند که میتوانند در زمره گزینههای ما قرار گیرند.
تیموری در پاسخ به این سوال که با توجه به آنکه بیش از یک دهه از آغاز فعالیت دفاتر اطلاعرسانی خارج کشور میگذرد اما هنوز در پی انجام آزمون و خطا در این خصوص هستیم، گفت: بهترین روش آن است که دفاتر اطلاعرسانی با هزینه و بودجه دولتی ایجاد شود. حال که این پول را نداریم کاری که انجام میشود در نبود و خلأ آن چیزی است که نیست. از این رو بخش خصوصی را فعال کردیم. حتی اگر یک آژانسدار این کار را انجام دهد بازهم دستش درد نکند. اگر روش بهتری پیدا کردم، به او میگویم که دیگر ادامه ندهد. اکنون که انحصار ایجاد شده به آن رسیدگی میکنیم. البته مشکلاتی که آنها با آن روبهرو بودند را نیز مورد بررسی قرار دادیم.
معاون گردشگری در توضیح این مهم که اکنون شش سال از قراردادهای منعقد شده گذشته است، چگونه اکنون که قرارداد به پایان رسیده به یاد مثبت نبودن عملکرد آنها افتادهاند، گفت: طی این سالها با آنها جلساتی داشتیم و مدل کارشان را گرفتیم. با توجه به آنکه در گذشته در اداره نظارت بر گردشگری فعال بودم و شکایات را دریافت میکردم، در نهایت به این نتیجه رسیدهام که روش ما کاراییای که به دنبال آن هستیم ندارد. اکنون هم روشهای بهتری در ذهن داریم که باید مد نظر قرار گیرد. ضمن آنکه غیرفعال نشدهاند و همچنان با فرمول قبلی ادامه میدهند. اما داریم به روش جامعتر فکر میکنیم که تلفیقی از مدلهای موجود خواهد بود.
ایجاد بازار انحصاری، فعالیت به نفع خود به جای اطلاعرسانی و معرفی گردشگری ایران، بهرهگیری از برند ایران برای منافع سودجویانه شخصی، حضور در برنامههای رسمی کشورهای مختلف به عنوان نماینده ایران و… از جمله مواردی است که معاون گردشگری درخصوص فعالیت سالهای گذشته دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور ذکر کرده است.
تمام این صحبتها در حالی مطرح میشود که بر لزوم نظارت و ارزیابی به منظور توسعه و توانمندسازی فعالیت دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در داخل و خارج از کشور به عنوان یکی از وظایف دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری معاونت گردشگری تاکید شده است اما براساس گفتههای معاون گردشگری اینگونه به نظر میرسد که این معاونت نه تنها طی سالهای گذشته نظارتی به این مهم نداشته بلکه آن را پشت گوش انداخته و تا پایان زمان قرارداد منتظر نشسته است.
اینگونه به نظر میرسد که بازهم قرار است دور جدیدی از فعالیت دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور شروع شود چراکه تیموری از آماده شدن پیشنهادات جدید معاونت گردشگری برای عقد قرارداد خبر داده است.
موازیکاری از نوع دولتی و خصوصی
حرمتالله رفیعی (رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی) در این خصوص به ایلنا گفت: مصمم هستیم کمیته تورهای ورودی و دیجیتال الکترونیک را راهاندازی کنیم چنانچه دولت بخواهد سرسختی نشان دهد و به سایر جوامع غیرقانونی رسمیت ببخشند در مقابل آنها پایداری خواهیم کرد. هر چند طی صحبتهایی که انجام دادیم دولت نیز به این مهم قائل شده است که تشکل قانونی و ثبتشده را مورد توجه قرار دهد و دیگر به شرکتهای خصوصی نپردازد چراکه برخی از دوستان در این خصوص منافعی داشتند و ممکن است این منافع به گونهای به خطر بیفتد.
او با تاکید بر آنکه تورهای ورودی با ۲۰ یا ۳۰ هزار نفر گردشگر یک جفا در حق صنعت گردشگری ایران است، ادامه داد: اگر عملکرد دفاتر اطلاعرسانی گردشگری در خارج از کشور خوب و مثبت بود اکنون تعداد گردشگران ورودی ما این گونه نبود. نباید فراموش کرد اگر آماری که مسوولان در خصوص تعداد گردشگران ورودی ارائه میدهند درست باشد و میگویند هشت میلیون گردشگر ورودی داریم؛ درآمدی که میتوان از ۸ میلیون گردشگر ورودی به دست آورد برابر است با درآمدی که از فروش نفت به دست میآوریم. حال این سوال مطرح میشود که اگر هشت میلیون گردشگر ورودی داریم پس ارزی که به واسطه این تعداد گردشگران ورودی به کشور تزریق میشود، کجاست؟
رفیعی در ادامه افزود: نیاز است تا تمام دفاتر و آژانسهای حوزه گردشگری فعال شوند و نسبت به ورود گردشگران به کشور اقدامات لازم را انجام دهند. تاکنون اگر بخش خصوصی و حتی بخش دولتی نتوانسته به وظایف خود در این خصوص عمل کند، خیانت کرده است. اکنون شرایط به گونهای پیش رفته که باید به این مهم سرعت بخشیم و دولت هم باید حمایت کند. اگر دولت بخواهد حمایت لازم را نداشته باشد و راههای موازی دیگر را در پیش بگیرد، بازهم سعی ما آن است که کار خود را پیش ببریم. البته دولت نیز با آنچه که ما میگوییم همسو و همنظر است.
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی خاطرنشان کرد: با پیگیری ما، اکنون کنسرسیوم چین، عمان و عراق راهاندازی شده است و ۱۰ مقصد اصلی گردشگری مشخص شده، در این میان بخشی از کشورهای اروپایی مقاصد یازدهم به بعد ما را دربر میگیرند. این در حالی است که بیشتر هزینههای دولت در ادوار گذشته تاکنون صرف مقاصدی میشد که در واقع در رده یازدهم به بعد اهداف گردشگری ما قرار دارند.
آمار گردشگران ورودی
تیموری همچنین در خصوص آماری که فعالان حوزه گردشگری در خصوص تعداد گردشگران ورودی ارائه میدهند، گفت: فعالان و آژانسداران حوزه گردشگری، عموما آماری که از گردشگران ورودی ارائه میدهند در حد تورها و گروههایی است که خودشان میآورند. این در حالی است که همه گردشگران ورودی ما در قالب تور وارد کشور نمیشوند بلکه گردشگران انفرادی نیز داریم. همه این افراد از مرزها وارد میشوند و ما آمار آنها را ارائه میدهیم.
به گفته او، تعداد کل گردشگران ورودی کشور در سال ۹۸ طی دو ماه نخست ۱۳۰۳۲۴۴ نفر است که نسبت به دو ماه نخست سال ۹۷ با ۳۳ درصد افزایش روبهروست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد