برنامه‌ای برای نجات از ناترازی‌ها

دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی و گردشگری سبز از تدوین برنامه اقدام فوری گردشگری ایران خبر داد و با اشاره به ناترازی‌های انرژی و سرعت تغییرات اقلیمی و افزایش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای تاکید کرد: باید تلاش شود برنامه اقدام فوری از کوتاه‌ترین مسیرها و به دور از بوروکراسی اضافی انجام شود.
محمد جهانشاهی با اعلام این خبر به ایسنا در توضیح ضرورت تدوین برنامه اقدام فوری با اشاره به تغییرات اقلیمی و چالش تامین منابع غذایی و انرژی گفت: در صورت تداوم وضعیت فعلی جهان با چالش‌های بسیار جدی روبه‌رو خواهد شد که می‌تواند تا حد نابودی برخی زیستگاه‌ها، سکونتگاه‌ها و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی در گوشه و کنار زمین پیش رود. به عنوان مثال براساس داده‌های ۲۰۲۳ موسسه منابع جهانی، ۳۱‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهان تا سال ۲۰۵۰ در معرض تنش آبی بالایی قرار خواهد گرفت و این شرایط عامل اصلی حداقل ۱۰‌درصد مهاجرت‌ها خواهد بود.
او اضافه کرد: آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ۲۰۲۱ خود پیش‌بینی کرد که تقاضای کل انرژی در جهان تا سال ۲۴۰ حداقل ۲۸‌درصد افزایش خواهد یافت که عمدتا این افزایش از طریق سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود. بحران تقاضای انرژی را اضافه کنیم به افزایش گازهای گلخانه‌ای و تبعات سهمگین ناشی از این افزایش. در حال حاضر سهمیه سوخت‌ها در سبد انرژی جهان بیش از ۸۵ است که در طول زنجیره تولید تا مصرف، عامل اصلی تولید نزدیک به ۹۰‌درصد دی‌اکسیدکربن یعنی اصلی‌ترین گاز گلخانه‌ای و یکی از مهم‌ترین دلایل گرمایش کره زمین است. اینها فقط بخشی از چالش‌های انسان در آینده‌ای است که خیلی هم دور نیست و این شرایط برای کشور ما به دلایل مختلف بسیار سریع‌تر پیش خواهد آمد.دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی و گردشگری سبز اظهار کرد: در حال حاضر به دلیل مسائل بین‌المللی و برخی سیاست‌های داخلی شاهد بروز مشکلات جدی در بخش انرژی و آب کشور هستیم. تابستانی که گذشت بیش از ۳۵مرتبه شاهد شکسته شدن رکورد مصرف برق در کشور بودیم و داده‌های هواشناسی نشان از گرمایش بیش از حد انتظار در کشور داشت. شاهد بودیم در پیک مصرف شبکه، حدود ۱۵‌هزار مگاوات ناترازی برق داشتیم. اگر این روند به همین ترتیب پیش رود در ۱۰سال آینده حدود ۳۷‌هزار مگاوات ناترازی تولید خواهیم داشت، یعنی ۳۳‌درصد از نیاز مصرف. در واقع یک‌سوم برق مورد نیاز کشور قابل تامین نخواهد بود و این در واقع یک ابرچالش ناترازی به حساب می‌آید؛ اتفاقی که می‌تواند کسب‌وکارهای صنعت گردشگری کشور را با مشکلات جدی مواجه کند و بر سرمایه‌گذاری‌ها تاثیر جدی داشته باشد.
جهانشاهی گفت: در ۲۰سال گذشته سهم حدود ۵‌درصدی صنعت گردشگری در تولید گازهای گلخانه‌ای به نزدیک ۹‌درصد رسیده است. اثرات تغییرات اقلیمی به شدت و به سرعت بر منابع و مقاصد گردشگری جهان اثر گذاشته است. در ایران تغییر وضعیت دریاچه ارومیه و زاینده‌رود نمونه بارزی از اثرگذاری این شرایط بر مقاصد گردشگری است. کمبود آب در کشور یک مشکل حاد دیگر است. علاوه‌ بر مشکلات اجتماعی ناشی از این کمبود کاهش تولید محصولات کشاورزی، رها کردن زمین‌ها عامل مهم بیابان‌زایی کشور است.
او اضافه کرد: در حال حاضر نزدیک به ۶۰‌درصد جمعیت ایران در معرض گرد و غبار هستند که با افزایش کانون‌های فرسایش بادی که بیش از ۲۱استان را درگیر کرده است این روند تا سال‌های نه چندان دور به بیش از ۷۵‌درصد خواهد رسید. به این موارد اضافه کنیم که در دو سال گذشته روند مهاجرت از نواحی داخلی ایران به بخش‌های شمالی کشور به ویژه گیلان و مازندران سالانه نزدیک به ۸۰۰‌هزار نفر تخمین زده می‌شود که این روند نشانه خوبی نیست. شرایط امروز و آنچه در آینده پیش‌بینی می‌شود به روشنی نشان می‌دهد که صنعت گردشگری ایران پیش از آنکه به نقطه بلوغ برسد دچار چالش‌های جدی جهت دوام و تدوین همین وضع موجود خواهد بود. این یعنی در صورت عدم توجه به این وضعیت و چشم‌پوشی بر پیامدهای قابل سنجش، شکست بسیاری مقاصد گردشگری و آسیب جدی به بخش عظیمی از منابع گردشگری شاهد خواهد بود؛ شرایطی که مثل طوفان از سمت آینده به سوی ما در حرکت است و این وضعیت ما را به تدوین اقدامات اضطراری سوق می‌دهد.
دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی و گردشگری سبز تاکید کرد: محکوم به تغییر رویه هستیم و این شرایط ما را مجبور به تدوین برنامه اقدام فوری در صنعت گردشگری کشور می‌کند؛ برنامه‌ای که بدون نیاز به بوروکراسی پیچیده منابع مالی مجوز خاص و غیره طراحی شود و صرفا در چارچوب فعالیت‌های روزانه گنجانده و در مواردی هم که نیاز به پیش‌زمینه دارد باید تلاش شود از کوتاه‌ترین مسیرها و به دور از بوروکراسی اضافی انجام شود.
جهانشاهی تاکید کرد: برنامه اقدام فوری با تمرکز بر رفتارهای عملکردی معاونت گردشگری و با توجه به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های موجود در قالب برنامه کوتاه‌مدت و تاکتیکال (رویکردی) براساس وظایف بخش‌های مختلف معاونت ارائه شده است و حمایت مدیران ارشد و مشاوران، نقطه اتکا و تضمینی بر اجرای این اقدامات است.