24 - 02 - 2017
برخورد سلبی بیفایده است
گروه فناوری- یکی از این فناوریهایی که این روزها بسیار فراگیر و گسترده شده، فضای مجازی است. فضای مجازی طی پنج سال گذشته در ایران با سرعت زیادی همهگیر شده و آسیبهای آن گریبان خانودهها و فرزندان آنان از سنین چهار سال به بالا را گرفته است.
با توجه به دشواری کنترل فضای مجازی و ورود انواع و اقسام اطلاعات متفاوت به این حوزه، نظارت بر محتوای این شبکهها بسیار سخت است، از این رو باید نهادهای متولی با اتکا به نظرات نخبگان اجتماعی و فرهنگی نقشی درخور برای به حداقل رساندن صدمات احتمالی ایفا کنند.
پیامدهای منفی کاربری در شبکههای اجتماعی برای کودکان و نوجوان به مراتب بیش از بزرگسالان است. به باور کارشناسان، شبکههای مجازی کودکان و نوجوانان را از زندگی واقعی دور کرده و وارد فضایی غیرحقیقی میکند.
این موضوع فرآیند جامعهپذیری و دیگر مسایل مربوط به حیات اجتماعی کودکان و نوجوانان را با مخاطره رو به رو خواهد کرد.آسیبشناسان اجتماعی معتقدند برای کنترل و کاهش آسیبهای ناشی از حضور قشر کودک و نوجوان در فضای مجازی، متولیان این امر باید ضمن در نظر داشتن اینکه نمیتوان با این فضا برخورد سلبی داشت، به وظایف خود در خصوص آگاهیرسانی و آموزش جامه عمل کنند.در این زمینه «سعید معیدفر» جامعهشناس و استاد دانشگاه، بر این نکته مهم تاکید کرد که برای آسیبشناسی مسایل اجتماعی از جمله آسیبشناسی فضای مجازی و کاهش مخاطرات آن، باید به کارشناسان مربوطه از جمله جامعهشناسان و سایر نخبگان اجتماعی فرصت و فضای کافی تحقیق و اظهار نظر داد و از راهکارها و پیشنهادهای آنان استقبال و استفاده کرد.
عوارض جسمی و روانی
مجید ابهری، روانشناس و آسیبشناس اجتماعی، نیز درباره آسیبهای فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان گفت: کودکان با ورود به فضای مجازی وارد دنیایی میشوند که با جهان حقیقی آنان بسیار متفاوت است. در فضای مجازی اتاقهای بدون کنترل و بدون نظارت، کودکان و نوجوانان را به سوی خود میکشند و بازیهای بدون مدیریت و کنترل در اختیار آنان قرار میگیرد.
ابهری در خصوص عوارض جسمی و روانی استفاده شبکههای مجازی برای کودکان و نوجوانان افزود: بلوغ زودرس، هیجانهای رفتاری، تنشهای روحی، اضطراب، کابوسهای شبانه و شب ادراری از عوارض ورود کودکان و نوجوانان به فضای مجازی است.
«کاربری کنترل نشده کودکان و نوجوانان در فضای مجازی باعث انزوا و گوشهنشینی، گسست روابط عاطفی و اجتماعی، دوری گزیدن از دوستان و همسالان، کنارهگیری از بازیهای فیزیکی و در نتیجه رکود جسمی و فکری آنان میشود.»
ابهری با تاکید بر اینکه هیجانهای رفتاری ناشی از کاربری در فضای مجازی، موجب بلوغ زودرس کودکان و نوجوانان میشود، افزود: در حال حاضر بلوغ نوجوانان بین سه تا پنج سال زودتر اتفاق میافتد. این بلوغ زودرس باعث افزایش شعور جنسی کودکان شده و در برخی موارد انحرافات جنسی، تجاوز یا تن دادن به روابط جنسی نامشروع را به دنبال دارد.
نقش خانوادهها و نهادهای متولی
وی با اشاره به اینکه قبل از ورود هرگونه فناوری به یک جامعه باید بسترهای فکری، فرهنگی و کاربردی آن فناوری فراهم شود گفت: نهادهای متولی باید این بسترها را آمادهسازی کنند. در غیر این صورت عوارض و آسیبهای فناوریهای جدید خیلی بیشتر از فایده آنها خواهد بود.ابهری با تاکید بر ضرورت توجه به این آسیبها از دیگر محورهای مطرح شده گفت: متاسفانه گاهی والدین به جای پیشگیری و کنترل فعالیت کودکان خود در فضای اینترنت و شبکههای مجازی، زبان به تشویق آنان میگشایند. به طور مثال افتخار میکنند که فرزند ۹ ساله آنان به کاربرد رایانه مسلط است. اینجاست که کودک تشویق شده و از زندگی حقیقی خود در جامعه دور میشود.
به باور این روانشناس و آسیبشناس اجتماعی خانوادهها باید با ایجاد سرگرمیهای مناسب سنی، آموزشها و بازیهای منطبق با طیف سنی کودکان و نوجوانان، باید امکانات نشاط و سرگرمی فرزندان خود را فراهم کنند. رسانهها و نهادهای متولی نیز موظف هستند با واقع بینی در زمینه فناوریهای جدید، بسترهای لازم فکری، فرهنگی و آموزشی را برای خانوادهها و کودکان و نوجوانان فراهم آورند. از طرفی معیدفر جامعهشناس و استاد دانشگاه، ضمن تاکید بر این نکته که امروزه خواسته یا ناخواسته، جامعه از تمام گروههای سنی با فضای مجازی و بهرهبرداری از آن روبهرو شده است، گفت: این روزها فناوریهای اینترنتی از جمله شبکههای مجازی مانند دیگر امکانات رفاهی، بخشی از زندگی مردم شده و برخورد سلبی با آنها و داد و فریاد در مورد آسیبزا بودن آنها بیفایده است.
به گزارش ایرنا، به گفته معیدفر به جای دامن زدن بر نگرانیها در مورد آسیبهای فضای مجازی باید فرهنگ مصرفگرایی، اشاعه بیهویتی و زوال نخبگان را کنترل کنیم و از نظرات آسیبشناسان و نخبگان در امور اجتماعی استفاده کنیم. امور اجتماعی باید به متولیان و کارشناسان این امور سپرده شود و فضا برای فعالیت نخبگان اجتماعی گشودهتر شود.«باید به نخبگان این فرصت داده شود که در خصوص مسایل اجتماعی فعالیت داشته و اظهار نظر کنند نه اینکه حرف آنان را هیچکس گوش ندهد و صدای آنان به جایی نرسد.»بنابراین فضای مجازی، فضایی مملو از فرصت و تهدید است. اگرچه تهدیدهای این فضا به ویژه برای سنین کودک و نوجوان بیش از فرصتهایش است اما به باور کارشناسان نمیتوان فقط با نگاهی سلبی به قضاوت در مورد آن نشست.
از این رو در آسیبشناسی از فضای مجازی باید دو روی سکه این فضا را در نظر داشت. شاید مهمترین گام در راه آسیبشناسی فضای مجازی، شناخت درست این فضا، بسترسازی برای آن و آگاهیبخشی به جامعه و خانوادهها باشد. در مسیر این آگاهیبخشی بیشک استفاده از نظرات کارشناسان و نخبگان اجتماعی میتواند موثر واقع شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد