بحران در کیش

نادر نینوایی- در حالی که براساس آمار موجود جزیره کیش با در اختیار داشتن بیش از ۵۰ هتل ظرفیت پذیرش ۱۶هزار و ۵۰۰ مسافر را دارد اما کاهش تعداد پروازها، گرمی هوا، زلزله و مسائل مدیریتی در منطقه آزاد این جزیره را با بحران کمبود گردشگر مواجه کرده است.
وضعیت به حدی در جزیره کیش بحرانی شده که در ماه‌های اخیر برخی از مراکز تجاری در اعتراض به کمبود گردشگر و نبود پرواز به مقصد کیش، برای مدتی در‌های خود را بستند.
فیلم‌های منتشر شده از اسکله تفریحی و اماکن گردشگری کیش نیز گویای خلوت بودن عجیب و باورنکردنی این جزیره ایرانی خلیج‌فارس است.
پای درد دل کیشوندان که بنشینید کمبود و گرانی پروازها به مقصد کیش مهم‌ترین گلایه بیشتر آنهاست. خبرهایی که از مهاجرت معکوس کیشوندان منتشر شده نیز در نوع خود نگران‌کننده بوده و گویای وضعیت بحرانی جزیره‌ها است که زمانی قرار بود تبدیل به قلب تپنده گردشگری کشور شود و شانه به شانه همسایه‌های جنوبی بزند.
کاهش پروازها مشکل اصلی کیش
اگرچه فهرست مشکلات کیش در حوزه گردشگری بسیار طولانی است اما بی‌شک کم بودن پروازها به این جزیره ایرانی حاشیه خلیج‌فارس، در سرلیست مشکلات قرار می‌گیرد.

سعید پورعلی معاون سابق فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش با اشاره به اینکه مشکلات جزیره کیش شامل فهرست بلندبالایی می‌شود به «جهان‌صنعت» گفت: مسائل مربوط به کیش ذیل مناطق آزاد قابل بررسی است. آنچه کیش را خیلی تحت تاثیر قرار داده مساله پروازها است. یعنی کاهش شدید پروازها (به مقصد کیش) باعث شده که گردشگری جزیره کیش که تقریبا نبض اقتصادی مهم همه صنوف در جزیره است با مشکل مواجه شود. توجه داشته باشید که اقتصاد بازار، کنسرت‌ها، سیستم حمل‌ونقل و هتل‌ها همگی با مساله گردشگری پیوند خورده‌اند. در مجموع به نظرم کیش به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری کشور به دلیل کاهش پروازها با مشکل مواجه شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تقاضایی برای سفر به کیش وجود ندارد گفت: اعتقاد من این است که اتفاقا تقاضا وجود دارد ولی عرضه لازم برای پاسخ به تقاضای سفر به جزیره فراهم نشده است و می‌طلبد مسوولان و دست‌اندرکاران سازمان (منطقه آزاد کیش) و بخش‌های صنفی و خصوصی در مورد بررسی موضوع و ارائه راه‌حل‌ها و راهکارهایی که می‌تواند موجب رونق گردشگری شود با همدیگر همکاری کنند. پورعلی ادامه داد: حل مشکل کیش موضوعی نیست که به تنهایی از عهده سازمان مناطق آزاد بر آید و همه باید دست به دست هم دهند. در همین راستا در نظر گرفتن تخفیفات برای ایجاد رونق در بازار جزیره، می‌طلبد که صنوف همکاری داشته باشند. بحث حاکمیتی جزیره هم در اختیار سازمان منطقه آزاد است و خوشبختانه در منطقه آزاد کیش ماده ۶۵ احکام دائمی تا حدود بسیار زیادی فراهم شده است.
معاون فرهنگی و اجتماعی سابق سازمان منطقه آزاد کیش در توضیح ماده ۶۵ ابراز کرد: این ماده به همان مدیریت یکپارچه اشاره دارد. در حال حاضر نهادهای دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی در جزیره، اقتدار و مسوولیت منطقه آزاد را پذیرفته‌اند. این را از آن جهت می‌گویم که سازمان منطقه آزاد به عنوان نماینده حاکمیت می‌تواند وارد مذاکره جدی‌تر با شرکت‌های هواپیمایی شود و از آنها بخواهد اگر مساله و مشکلی در خصوص پرواز به جزیره کیش وجود دارد مطرح کنند و افزایش پروازها را دنبال کنند.
وی در خاتمه ضمن اشاره به دیگر مشکلات موجود در زمینه گردشگری کیش گفت: مسائل متعدد دیگری نیز وجود دارد که یک بخش‌هایی از آن به نظرم جنبه ملی دارد که کاهش قدرت خرید و افزایش اجاره مسکن از آن جمله هستند. این موارد البته فقط مختص کیش نیستند بلکه در تمام کشور به نوعی با این مسائل و مشکلات مواجه هستیم. مشکلات کیش در زمینه آموزش، بهداشت، سیاست‌های مالی و پولی، حوزه تامین زیرساخت‌ها، مسائل مرتبط با حمل و نقل در کیش، بحث ممنوعیت ورود خودرو به جزیره و وضعیت تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد به سرزمین اصلی از دیگر مشکلات موجود در جزیره هستند.
فعالیت تورگردانان عامل گرانی بلیت
فعالیت برخی تورهای مسافرتی به مقصد کیش و قراردادهایی که آنها با خطوط هوایی دارند باعث شده که تعداد محدودی از بلیت‌ها به مقصد کیش نصیب تورها شود و امکان خرید بلیت هوایی ارزان برای مردم عادی و کیشوندان وجود نداشته باشد.

مهدی اطیابی فعال اقتصادی در جزیره کیش ضمن اشاره به مشکلاتی که تورها در زمینه بلیت هواپیما به وجود آورده‌اند به «جهان‌صنعت» گفت: کسانی که تور به کیش برده و هماهنگی‌ها با هتل‌ها را انجام می‌دهند متاسفانه بیشتر بلیت‌های موجود را برای تورهای خود می‌گیرند و در نتیجه بلیت برای مردم عادی و کسانی که می‌خواهند بدون تور به کیش بیایند باقی نمی‌ماند. در حال حاضر هم اگر سایت‌های فروش بلیت هواپیما را دنبال کنید می‌بینید که قیمت بلیت پروازها با نرخ دو و نیم میلیون تومان و بیشتر ارائه می‌شود. این در حالی است که در تورها بلیت رفت و برگشت و سه روز اقامت هتل در کیش با مبالغی حدود سه میلیون تومان ارائه می‌شود.
وی در خصوص وضعیت بحرانی جزیره کیش خاطرنشان کرد: در نوروز امسال اگرچه تعداد زیادی مسافر به کیش آمد اما به دلیل آنکه بیشتر ورودی به جزیره کیش گردشگران خودرویی بودند، این جمعیت در واقع گردشگرانی نبودند که به اقتصاد کیش کمک کنند. توجه داشته باشید که جزیره کیش یک جزیره گردشگر‌محور است و درآمد کیشوندان از طریق گردشگران حاصل می‌شود.
این فعال اقتصادی ساکن کیش افزود: با وارد شدن به فصل گرما پروازهای به مقصد کیش از روزی ۶۰ تا ۷۰ مورد به روزی ۱۰پرواز ورودی به جزیره رسید. پیگیر موضوع که شدیم متوجه شدیم که کیش‌ایر پروازهای خود را به سمت لاهور، کراچی و قندهار می‌برد و اصلا خدماتی به مسافران جزیره کیش نمی‌دهد.
ایجاد کارزار مردمی برای رفع مشکل جزیره
اگرچه در ماه‌های اخیر اعتراضات و تجمع‌هایی در خصوص وضعیت کیش در این جزیره شکل گرفته اما در این مدت بازار اعتراضات مدنی نیز با ایجاد کارزارهای مردمی و جمع‌آوری امضا حسابی داغ بوده است.
اطیابی که خود یکی از این کارزارها را ایجاد کرده در خصوص راه‌اندازی این کارزار به «جهان‌صنعت» گفت: باتوجه به وضعیت نامناسب کیش، مردم و بازاریان جزیره با برگزاری تحصن اقدام به اعتراض کردند. توجه داشته باشید که این‌طور اقدامات اولا با فرهنگ مردم ایران سازگار نبوده و ثانیا خوراک به رسانه‌های بیگانه می‌دهد. بنابراین تصمیم گرفتم با ایجاد کارزاری، امضای الکترونیک برای رسیدگی به مشکلات کیش جمع کرده تا هم خواست مردم کیش مطرح شده و هم از تحصن کیشوندان جلوگیری شود. این کارزار تاکنون بیش از ۱۰هزار بار امضا شده است. نامه مربوط به این کارزار را به دفتر ریاست جمهوری و بیت رهبری برده‌ایم. آنچه مشاهده کردم مسوولان آنجا نیز به نامه‌ها که با رای ۱۰هزار نفر از شهروندان امضا شده احترام می‌گذاشتند.
خواسته معقول کیشوندان در خصوص کیش‌ایر
باتوجه به اهمیت بالای فعال بودن خطوط هوایی برای تامین گردشگر و نیز مواد اولیه مورد نیاز کیشوندان، شهروندان این جزیره خواستار آن هستند که هواپیمایی کیش‌ایر که متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش است به بخش خصوصی واگذار نشده و در راستای تامین نیازهای جزیره کیش و ساکنانش فعالیت داشته باشد.
مهدی اطیابی فعال اقتصادی در جزیره کیش در خصوص این مطالبه عمومی کیشوندان به «جهان‌صنعت» گفت: مردم کیش خواسته‌هایی دارند که نامعقول نیست. یعنی کیشوندان می‌گویند هواپیمایی کیش‌ایر متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش است و نباید وارد بحث خصوصی‌سازی شود.
وی افزود: توجه داشته باشید که از چهارراه مواصلاتی ممکن، جزیره کیش فقط به راه‌های هوایی و دریایی دسترسی دارد. مسیر دریایی نیز در طول سال اکثرا به دلیل مواج بودن دریا قابل عبور نبوده و شناورها نمی‌توانند از آن بگذرند و حتی نمی‌توانند مواد اولیه را بیاورند. بنابراین بحث ما در این مقطع صرفا مساله گردشگری کیش نیست. در دو ماه گذشته ۱۴۰ زلزله در کیش آمده و اگر یک سونامی اتفاق بیفتد هیچ راه فراری از جزیره وجود ندارد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: در حال حاضر از ۱۰ هواپیمای کیش‌ایر، فقط دو مورد آن فعال است و مابقی در مسیرهای لاهور و قندهار و مسیرهای دیگر کار می‌کنند، شاید این اتفاق به این علت افتاده که به دنبال کسب درآمدهای دلاری و ارزی هستند. باتوجه به نامه‌هایی که به ریاست‌جمهوری نوشته‌‌ایم، آنها نیز نامه‌ای به وزیر اقتصاد نوشته و قرار شده جلسه‌ای با ما برای بررسی موضوع بگذارند.
اطیابی در خاتمه در خصوص پیشنهادهایی که برای حل موضوع دارد، گفت: دو پیشنهاد داریم یکی آنکه شرکت کیش‌ایر از خصوصی‌سازی خارج شود و هیات وزیران باید در این خصوص دستور دهد. در مرحله دوم نیز گفتیم اگر هم قرار است کیش‌ایر به بخش خصوصی واگذار شود اولویت باید با مردم کیش باشد. یعنی در کیش شرکت تعاونی ایجاد شود و تمام کیشوندان به اندازه بودجه مورد نظر خود سهم بخرند. توجه داشته باشید اگر کیش‌ایر از جزیره کیش خارج شود من به شما قول می‌دهم که جزیره از حالت گردشگری به حالت صنعتی تبدیل می‌شود. همین الان هم مهاجرت معکوس زیادی در جزیره اتفاق افتاده و از اول سال چیزی حدود ۸۰۰خانوار یعنی بین دو تا سه هزار نفر از جزیره کیش رفته‌اند.
درخواست کسبه و بازاریان کیش
گلایه‌های موجود از وضعیت امروز جزیره کیش دایره وسیعی داشته و از کیشوندان تا بازاریان فعال در جزیره را در برمی‌گیرد.
از نهم مرداد ماه امسال ریحانه جماعت به نمایندگی از بازاریان، کسبه و ساکنین جزیره کیش کارزاری برای جمع‌آوری امضا و اعلام شرایط بحرانی به مسوولان ایجاد کرده است.
در این کارزار که قرار است برای دفتر رییس‌جمهور و سعید محمد، مشاور رییس‌جمهور و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری ارسال شود آمده است: «ما جمعی از کسبه، ساکنان و دلسوزان جزیره کیش به دلیل رکود بازار و کاهش شدید پروازها، بعضا در تامین معیشت و کسب‌و‌کار خود در تنگنا قرار گرفته‌ایم.
همان‌طور که مستحضرید اجرای قوانین مناطق آزاد بعضا دچار دوگانگی گردیده و باعث کوچ سکنه و سرمایه‌گذاران و همین‌طور عدم استقبال گردشگران گردیده است. استدعا داریم نسبت به رفع و رسیدگی به مشکلات ما عنایت مبذول فرمایید.»

جماعت در خصوص مشکلات امروز جزیره کیش به «جهان صنعت» گفت: باتوجه به اینکه در اکثر مواقع مسیر دریایی به دلیل وضعیت جوی نامناسب با مشکلاتی همراه است لذا تنها راهی که برای ورود مسافر به جزیره کیش وجود دارد مسیر پروازی است. در چنین شرایطی کیش با معضل کمبود پرواز رو‌به‌رو است و باتوجه به قرار داشتن در فصل تابستان معمولا مسوولان مربوطه می‌گویند به دلیل گرمای هوا پروازها پر نمی‌شود ولی دیده می‌شود که پروازها در مسیر نجف و افغانستان دایر هستند. وی افزود: درحال حاضر این مشکل را داریم که پروازها به مقصد کیش به علت کم بودن پروازها بسیار گران است. همین کمبود مسافر باعث شده که بسیاری از مغازه‌داران در کیش مغازه‌ها را جمع کرده و اعلام ورشکستگی کنند و در نهایت رونق گردشگری در کیش از بین برود. به دنبال این شرایط قیمت مغازه‌ها و خانه‌ها در کیش نیز افت کرده است. جماعت در پاسخ به این پرسش که باتوجه به کمبود گردشگر، مراکز اقامتی و تاسیسات گردشگری کیش با چه مشکلاتی مواجه شده‌اند به «جهان‌صنعت» گفت: براساس اعلام مراجع مربوطه در حال حاضر تقریبا ۳۰ درصد ظرفیت هتل‌ها پر است. با وجود تخفیفات بسیار خوب هتل‌ها اما این فقط تورها هستند که می‌توانند مسافر بیاورند؛ چرا که امکان خرید بلیت‌های پروازی به مقصد کیش از طریق سایت‌ها بسیار محدود است. وی در خاتمه خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید که بسیاری از مسافران قدرت خرید تور را ندارند، برخی خانه دوم‌شان در کیش است و یا اصلا ساکن کیش هستند و نیاز به تهیه بلیت برای پرواز دارند. بنابراین این مساله کمبود پروازها به مقصد کیش مشکلات بسیاری را نه‌تنها برای گردشگران بلکه برای تمام کیشوندان ایجاد کرده است.