بازگشت به نظامیه بغداد

عباس آخوندی* – وزیر پیشنهادی مصوبات شورای‌انقلاب‌فرهنگی را سرلوحه برنامه خود قرار داده ‌است. شورایی که با الگو قرار دادن مدرسه‌های نظامیه در قرن پنجم هجری خورشیدی بر پایه کلام اشعری و ایجاد مانع بر خردورزی آزاد، نهاد آموزش‌و‌پرورش را به‌طور عام و دانشگاه را به‌طور ویژه دچار ایستایی در اندیشه‌ورزی کرده و آن را از توسعه نیروی انسانی، زایش دانشی، صورت‌بندی مساله‌ ایران در روزگار معاصر و رشد و بالندگی ملت ایران بازداشته‌ است.
هدف‌گذاری کنترل اداری اندیشه‌ورزی در محیط مدارس تحت عنوان آنکه آموزش‌و‌پرورش امر حاکمیتی است به ‌منظور تولید انبوه پیروان مطیع و القای دستوری سبک زندگی حکومت‌پسند به جوانان ایران در این جهان شبکه‌ای و به‌هم پیوسته نشان از میزان کج‌فهمی و درک وارونه و ناسازگار این شورا با تحول‌های جهانی دارد. مگر می‌شود که نظام آموزش‌و‌پرورش را با نادیده گرفتن حقوق انسانی کودکان و نوجوانان و انکار تفاوت‌ها به کارخانه یکسان‌سازی و تولید انبوه پیروان مطیع تبدیل کرد؟
آموزش‌و‌پرورش امر حاکمیتی نیست. حق اجتماعی شهروندان است. گویا در باره اصول نیز مناقشه کرد. مردم حق دارند که از دولت درخواست عدالت‌آموزشی داشته باشند و از دولت بخواهند که اجازه دهد تا فرزندانشان آزاد و آزاده بار بیایند و فرزند زمان خویشتن باشند.
برنامه‌ ارائه شده توسط وزیر محترم پیشنهادی را خواندم. متاسفانه جز یک‌سری عبارات کلی خوش‌خوان ولی مبهم و غیرقابل سنجش سخن ارجمندی ندارد. عناوینی کلی و غیرقابل اندازه‌گیری چون حیات طیبه، عدالت تربیتی یا عدالت کیفی ناظر بر چه وضعیتی هستند؟ برنامه را بخوانید و ببینید چه چیزی دستگیرتان می‌شود؟
چندی پیش در برنامه بزرگداشت استاد حسن انوری استاد بزرگ زبان فارسی شرکت کرده بودم. او که از تدوین کنندگان درس زبان فارسی برای دوره ابتدایی است می‌گفت که یکی از وجهه‌ همت‌های او افزون بر آشناسازی فرزندان ایران با زبان و ادبیات فارسی، پرورش روح ایران‌دوستی و وطن‌خواهی در میان آنان بوده‌است.دریغ از جایگاه شایسته ایران و زبان‌فارسی در این برنامه.
در ضمن این برنامه به دو نکته تاکید شده که بسیار مبهم هستند؛ یکی ایجاد بانک جامع سوابق فرهنگی، تحصیلی، آموزشی، ورزشی و مهارتی برای دانش‌آموزان در قالب پرونده الکترونیکی آموزشی- رشدی- تربیتی بر اساس بند ت ماده 89 برنامه هفتم. این بانک اطلاعات به چه کار می‌آید؟ اگر معلمان و اولیا چیزی از این دو بند متوجه شدند بگویند تا دیگران نیز متوجه شوند.
براساس برنامه پیشنهادی و به تبعیت از سند تحول، سیاستگذاری، نظارت و ارزیابی در سطح کلان سیاستگذاری و تصمیم‌گیری کلان و نیز ارزیابی و نظارت راهبردی فرآیند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی برعهده شورای‌عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد. حال آنکه تاسیس این نهاد بدون مصوبه قانونی مجلس شورای اسلامی ‌‌است. در حالی‌که شورای‌عالی آموزش‌و‌پرورش بر‌اساس قانون، عالی‌ترین مرجع سیاستگذاری در امر آموزش‌و‌پرورش است، در شرایط کنونی حتی در حد کارگروه‌های شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز مورد اعتنا نیست. حدود صلاحیتی که این شورا برای خود قائل است، آشکارا دولت را از فرآیند حکمرانی و تصدی مسوولیت امر آموزش‌و‌پرورش و آموزش عالی بیرون گذاشته و آن را به نهادی مجری اوامر و تصمیمات خود فروکاسته ‌است. طرفه آنکه پذیرش این وضعیت عینا در برنامه وزیر آپ آمده ‌است. همانی که آقای رییس‌جمهور بر آن مرتب تاکید می‌کند: در حقيقت ‏خدا حال قومى را تغيير نمى‏‌دهد تا آنان حال خود را تغيير دهند.
*وزیر سابق راه و شهرسازی