21 - 09 - 2022
بازپرس میخواهد شما را ببیند
جی. بی. پریتسلی
ترجمه مهدی امینی
انتشارات دامون
بازپرس: اگر موافق باشید میخواستم در زمینه خاصی اطلاعاتی جمعآوری کنم. تقریبا دو ساعت قبل، یک زن جوان در بیمارستان شهر فوت کرد. امروز بعدازظهر او را به بیمارستان آورده بودند. او یک شیشه داروی سمی خورده بود.
اریک: [غیر ارادی] چه وحشتناک!
بازپرس: بله. تمام دستگاه گوارش بدن او سوخته بود- زیاد زجر کشیده بود. متاسفانه کوششها برای نجات او بیثمر ماند. او خودکشی کرده بود.
بیرلینگ: جای تاسفه، اما، آقای بازپرس نمیفهمم چی شما را وادار کرده به اینجا بیایید؟ همانطور که گفتم من قاضی هستم و این مورد از جمله مواردی است که بر طبق قانون، پلیس قضایی باید به آن بپردازه و درباره علت خودکشی این زن و احتمالا مسوولیت خود او تحقیق کنه.
اریک: اینطور که بازپرس میگه آن زن بیچاره مُرده. تحقیق درباره مسوولیت خود او چه معنی میتونه داشته باشه؟
بیرلینگ: [قاطع] اریک! این قانونه و قانون یعنی اجرای عدالت. اما آقای بازپرس مجبورم دوباره بپرسم. من نمیفهمم چرا…
درباره نویسنده
جی.بی.پریستلی در ایران ناشناس مانده است و جا دارد که این نویسنده روشنفکر و معروف انگلیسی به دوستداران او و جوانان شناسانده شود. اینک مهمترین پیشآمدهای اجتماعی و سیاسی دوران او را، با استفاده از نوشتههای پژوهشگران آثار او، فهرستوار، برای خوانندگان عزیز بازگو و اشارهای کوتاه به فعالیت هُنری، ادبی و اجتماعی او میکنیم.جان بوین تنپریستلی روزنامهنگار، نویسنده، نمایشنامهنویس و پژوهشگر در سال ۱۸۹۴ در شهر برادفورد، در شمال انگلستان، بهدنیا آمد. پدرش جاناتان پریستلی (مدیر مدرسه) تربیت جوانان را بهعهده داشت. پریستلی در کودکی مادر خود را از دست داد. او تحصیلات متوسطه خود را در ۱۶سالگی رها و منشیگری در یک بنگاه بازرگانی را انتخاب کرد و در همین زمان به سرودن شعر پرداخت و مقالههایی در روزنامههای محلی و جرائد پایتخت انتشار داد. با آغاز جنگ جهانی اول، پریستلی به ارتش پیوست و به فرانسه اعزام شد. در جریان جنگ مجروع شد و ناچار او را به انگلستان روانه کردند. او بعد از شش ماه معالجه دوباره به جبهه برگشت و اینبار مورد اصابت خمپاره سمی قرار گرفت و پزشکها او را آسیبدیده جنگی تشخیص دادند و از
خدمت عملی نظامی معاف و بهبخش «سرگرمیها و تفریحات؟» ارتش انگلیس منتقل شد.مهمترین اثر او، در سال ۱۹۲۹، داستان معروف او بهنام «همسفران خوب » او را در انگلیس مشهور کرد و دامنه شهرت او به سایر کشورها نیز کشیده شد و در سال بعد پریستلی به اتفاق «ادوارد کنوبلوک» این اثر را بهصورت نمایشنامه تئاتر درآورد.
پریستلی تا پایان عمر خود بیش از ۱۲۰ کتاب شامل داستانها، نمایشنامهها و مقالههای انتقادی و پژوهشی نوشت و در آن میان حدود ۵۰ اثر تئاتری از او بهجا مانده که مهمترین آنها کمدی «پیچ خطرناک» و «یک بازپرس میخواهد شما را ببیند » است.او از سالهای ۱۹۳۰ به بعد بیشتر به مسائل اجتماعی و زندگی طبقات متوسط مردم «کوچه و بازار» توجه کرد و کتابهای بسیاری در این زمینه نوشت. او دوباره از گرفتن عنوان افتخاری «شوالیه» و جایزه مخصوص خودداری کرد، اما در سال ۱۹۷۷ جایزه معتبر «نشان لیاقت» را پذیرفت. در جریان جنگ جهانی دوم پریستلی به عنوان گوینده و برنامهساز در رادیو بیبیسی کار کرد.برنامه او روزهای یکشنبه هر هفته بعد از خبرهای ساعت ۹ شب اجرا میشد و این برنامه فوقالعاده مورد توجه و استقبال عمومی قرار گرفت به طوری که پس از چند ماه شنوندگان وفادار او به حدود ۴۰ درصد جمعیت جوان انگلیس رسید. اما عدهای از اعضای بلندپایه حزب دستراستی «محافظهکار» سروصدا راه انداختند و نقطهنظرهای «چپ» او را مضر تشخیص دادند. پریستلی مجبور شد برنامه خود را تعطیل کند و آخرین برنامه را در ۲۰ اکتبر ۱۹۴۰ با پاسخ شدید به مخالفان خود اجرا و خداحافظی کرد. در این مورد خود او چنین میگوید: «من در آن موقع دو نامه دریافت کردم: اولی از وزارت اطلاعات بود که در آن گفته شد مسوولیت تعطیل کردن برنامه من بهعهده مدیران «بیبیسی» است و دومی از خود «بیبیسی» بود که ادعا میکرد از وزارت اطلاعات به آنها توصیه شده است به کار من در رادیو خاتمه داده شود.»پریستلی و عدهای از دوستانش جمعیتی بهنام «کمیته ۱۹۴۱» تشکیل دادند که نخستین هدف آن تقویت روحیه مردم انگلیس برای پیروزی در جنگ بر ضد نازیها بود. معروفترین این کمیته ۱۵ نفری علاوهبر خود پریستلی عبارت بودند از «تام هاپکین سون»، «مایکل فوت » و «داویدلو». این کمیته در دسامبر ۱۹۴۱ اعلامیهای منتشر کرد و ضمن آن از مردم دعوت کرد که خود نظارت بر اداره حملونقل (راهآهن) و معادن و بنادر را بهدست گیرند و از دولت خواست که برقراری دستمزد عادلانه برای کارگران و کارمندان را در برنامه خود ذکر و اجرا کند. دراعلامیه دیگری در سال ۱۹۴۲ تقاضا شده بود «شورای عالی کار» تشکیل شود و به موضوع «آزادی آموزش و پرورش» و سطح زندگی مناسب و قابل قبول برای «اکثریت مردم» توجه جدی شود. پریستلی و دوستانش در ژوئیه ۱۹۴۱ حزب «سوسیالیست» بهنام «حزب کاممن وِلس » را پایهگذاری کردند و عدهای از اعضای برجسته حزب کارگر که از عملکرد حزب راضی نبودند به حزب جدید پیوستند. یکی از آنها «ریچارد آکلند » بود که از ابتدای تاسیس حزب با پریستلی همکاری صمیمانه داشت. شعارهایی چون تبدیل «مالکیت خصوصی» به «مالکیت عمومی»، «دموکراسی پویا» و «رعایت اصول اخلاقی در سیاست» در برنامه این حزب جای خاصی داشت.
در اجرای سیاست «ملی کردن زمین» یکی از اعضای حزب داوطلب شد که ۹ هکتار اراضی خود و فامیلش را مجانی به زارعین واگذار کند.حزب کاممن وِلس در انتخاب محلی چند شهر، حزب محافظهکار را شکست داد ولی در انتخابات عمومی سال ۱۹۴۵ فقط یک نفر از ۲۳ کاندیدای آن، در حوزهای که حزب کارگر کاندید نداشت، پیروز شد.
پریستلی که رییس حزب بود بهدنبال اختلافنظر با آکلند از سمت خود کناره گرفت و بالاخره کاممن وِلس در همان سال ۱۹۴۵ منحل شد و اعضای آن مجددا به حزب کارگر پیوستند. پس از پایان جنگ جهانی پریستلی به نوشتن مقالات سیاسی و ادبی پرداخت. مقاله مفصل او در مجله «نیو استنتیسمن» تحتعنوان «روسیه، اتم و غرب» منتشر شد که ضمن آن حمله شدیدی به «اونورین بوان» وزیر خارجه دولت کارگر به خاطر انصراف از پیگیری برنامه «خلعسلاح یکجانبه اتمی انگلیس» (۲ نوامبر ۱۹۵۷) شده بود. این مقاله موافقت بسیاری از خوانندگان مجله را درپی داشت که بهطور وسیع از نظرات پریستلی
جانبداری کردند و به ابتکار مدیر مجله آقای «کینگزلی مارتین» از مردم دعوت به عمل آمد تا در یک اجتماع عمومی شرکت کنند و در این اجتماع بزرگ که بیشتر آنها حامیان نقطهنظرهای پریستلی بودند، قطعنامه «مبارزه برای خلعسلاح اتمی» تصویب شد و گروهی شامل خود پریستلی، «برتراندراسل » و «ماکیل فوت» و چند نفر از سیاستمداران و نویسندگان دیگر برای به ثمررساندن این مبارزه که جنبه جهانی پیدا کرد، برگزیده شدند.پریستلی با شروع جنگ سرد و کوششی که در راه پیشبرد مبارزه برای خلعسلاح هستهای به عمل آورد در ردیف کسانی قرار گرفت که شهرت جهانی پیدا کردند و دولت انگلیس در سالهای ۱۹۴۷- ۱۹۴۶ او را در رأس هیاتی به کنفرانس «یونسکو» اعزام کرد.
پریستلی در سالهای آخر عمر دو کتاب از شرح زندگانی خود «اتو بیوگرافی» منتشر کرد و در ۱۴ اوت ۱۹۸۴ عمرش پایان گرفت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد