بازار سرمایه زیر سایه جنگ

«جهان‌صنعت»- ریسک‌های سیستماتیک اقتصاد ایران در ماه‌های گذشته سبب شد که بازار سرمایه با رشد چندانی روبه‌رو نشود و حتی در بیشتر ماه‌های اخیر با شرایط نامطلوبی مواجه شود که حتی در برخی از مقاطع بی‌سابقه بود. رسیدن شاخص از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد در اردیبهشت ماه به کمتر از ۲ میلیون واحد در میانه تابستان و ریزش‌های کم‌سابقه روزهای اخیر تنها برخی از نمونه‌های این اتفاق بوده است. حالا اما به غیر ‌از ریسک‌ها و نااطمینانی‌های اقتصادی که ناشی از محدودیت در روابط تجاری و مساله FATF بوده، پارامتر مهم دیگری چون درگیری نظامی در منطقه و جنگ حماس و اسرائیل شرایط بازارهای مالی در ایران را دگرگون کرده است. از یک سو بازار ارز در سه روز گذشته روند صعودی پیدا کرده، اما این اتفاق محرک مثبتی برای بازار سرمایه نبوده و حتی شاخص بورس در روز یکشنبه هفته جاری بیش از ۵۰ هزار واحد هم سقوط کرد. در این شرایط کارشناسان بر این باورند که دولت نباید نسبت به تاثیر تحولات منطقه‌ای به بازارها منفعلانه عمل کند و باید از طریق برخی ابزارها مثل صندوق‌های تثبیت در بازار سرمایه مداخله کند، چراکه در غیر ‌این صورت در یک غافلگیری کم‌سابقه روند بازار سرمایه به سمت نزول پیش می‌رود و روز‌به‌روز خروج پول‌های حقیقی از بازار بیشتر می‌شود. «جهان‌صنعت» در گفت‌و‌گو با کارشناسان بازار سرمایه به بررسی تاثیرات جنگ منطقه بر بازارهای مالی و به خصوص بازار سرمایه پرداخته است.
اثر عوامل داخلی بیشتر از رخدادهای منطقه در بازار است
فردین آقابزرگی کارشناس ارشد بازار سرمایه در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: اگر بخواهیم به صورت سیستماتیک محاسبه کنیم همه بازارهای مالی به خصوص بازار سرمایه در برخی از کشورها به خاطر برخی موضع‌گیری‌های‌شان تاثیر بیشتری پذیرفته‌اند، اما متغیرهای اثرگذار بیشتری که وزن خیلی بالاتری از عوامل برون‌مرزی دارند و اصلا قابل مقایسه با مسائل سیاسی نیست وجود دارد. قطعا نحوه حکمرانی و دخالت دولت از طریق عوامل خود مثل سازمان و ارکان بورس و دخل و تصرف در نظام قانونگذاری و سودآوری شرکت‌ها و نظام تصمیم‌گیری اثرگذاری بیشتری نسبت به تحولات منطقه دارد. او ادامه داد: یعنی اگر بخواهیم برای این موضوع درصد قائل شویم، بیش از ۵۰ درصد وزن بی‌رمقی و رکود حاکم بر فضای فعلی بورس ما به مداخلات دولت بر‌می‌گردد و باید پرسید چرا تا اردیبهشت ماه شاخص کل تا ۳۰ درصد و شاخص هم‌وزن تا ۵۰ درصد رشد کرد ولی بعد از تصمیمات دولت مثل نرخ خوراک و خروج برخی محصولات از بورس کالا و نرخ تسعیر خوراک و… شاخص سقوط کرد؟ اینها سایه‌اش خیلی از درگیری حماس و اسرائیل سنگین‌تر است. البته خبرهای مثبتی هم در این بین مثل آزادسازی منابع ایران و بازگشایی سفارت ایران و عربستان داشتیم ولی همه اینها نتوانست تاثیر مثبتی بگذارد و ما از شاخص ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی به شاخص ۲ میلیونی رسیدیم. تا زمانی که در نحوه حکمرانی دولت در اداره اقتصاد و بازار سرمایه انقلابی اتفاق نیفتد، نتیجه‌ای نمی‌گیریم. این انقلاب باید براساس اصل ۳۳ قانون بازار سرمایه اوراق بهادر و اصل ۴۴ قانون اساسی اتفاق بیفتد. براساس این قوانین، دولت باید کوچک شود و کمتر در اقتصاد مداخله کند. آقای رییس‌جمهوری قبل از انتخابات در سخنرانی‌های‌شان گفتند که دولت نباید به اقتصاد کاری داشته باشد و این بخش خصوصی است که باید در اداره امور اقتصادی مشارکت کند، اما الان سایه محکم و مقتدرانه دولت را بیشتر می‌بینیم. از کسری بودجه تا ناترازی‌های دولت این موضوع مشخص است که تخطی از اصل ۴۴ قانون اساسی و ماده ۳۳ قانون اوراق بهادر صورت گرفته است. با این نحوه حکمرانی فضایی ایجاد شده که اخبار مثبت هم در بازار تاثیری نمی‌گذارد.
دولت باید برای کنترل اوضاع بازار تصمیم‌گیری کند
حسن حسین‌نیا کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» در همین‌باره اظهار کرد: ریسک‌های سیستماتیک و اساسا تنش‌های سیاسی در بازارهای مالی تاثیرپذیری بالایی دارد اما اقتصاد ما شرایط خاصی دارد یعنی عملا به دلیل اینکه جریان نقدینگی سرمایه‌گذاری از خارج از کشور به داخل کشور محدود است، عملا در شرایط خاص و بحران‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تاثیر بیشتری بر ما می‌گذارد. ما برای اینکه در برابر این وضعیت بخواهیم شرایط باثباتی را ایجاد کنیم باید نهادها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌مان فعال شوند و به شکل مستقیم ورود کنند. او افزود: عملا سازمان بورس و نهادهای تصمیم‌گیر باید مکانیسمی را برای چنین مواردی از قبل پیش‌بینی می‌کردند، منتها در دو، سه روز گذشته خبر خاصی از ورود صندوق‌ها مثل صندوق تثبیت نداشتیم. در کنار آن هم دولت باید برای نجات بازار سرمایه اقدامات خاص خودش را داشته باشد.
اینکه آیا تصمیم جدی برای این موضوع خواهد گرفت یا خیر، قطعا پارامتر مهم و تاثیرگذار در روزهای آینده همچنان موضوع درگیری‌های نظامی منطقه است و انتظار جدی داریم نهادهای تصمیم‌گیر برای کنترل شرایط و خروج نقدینگی که در حال انجام شدن است، تصمیمات مقتضی را اتخاذ کنند.