21 - 12 - 2016
اهمیت راهبردی نشست سهجانبه مسکو
دکتر صلاحالدین هرسنی*
پیروزی ارتش سوریه در حلب آغاز فصل تازهای از معادلات در خاورمیانه را نوید میدهد.
بروز و ظهور این معادلات جدید قبل از هر چیز ناشی از نقش مثبت و همکاریهای راهبردی ایران و روسیه است که در آینده جنگ سوریه تداوم خواهد داشت. با ابتکار تهران نشست سهجانبهای با حضور وزرای امور خارجه و دفاع ایران-ترکیه- روسیه در مسکو برگزار شد. نشست مسکو را باید ابتکاری راهبردی برای آینده جنگ سوریه و تقویت سایر مناسبات این سه کشور دانست. بنابراین بدیهی است هر یک از سه کشور راهبرد خاص و البته همکاریجویانه خود را برای آینده جنگ سوریه و تقویت مناسبات خود تعریف کنند. راهبردهای همکاریجویانه این سه کشور با توجه به پیشنویس نشست در مواردی چون برقراری آتشبس و واکنش سریع به نقض آن از سوی روسیه، ایران و ترکیه، فرآیندهای بیقید و شرط دولت انتقالی، مشخص ساختن کریدورهای انسانی برای خروج غیرنظامیان و حفظ تمامیت ارضی سوریه تنظیم شده است.
نشست مسکو از چند جهت درخور اهمیت است؛ اهمیت اول نشست مسکو متوجه بحران سوریه است به این معنی که اتحاد سهگانه و برقراری روابط حسنه این سه کشور میتواند نقش مثبتی در غلبه بر بحران سوریه بازی کند. دوم آنکه تشکیل این مثلث استراتژیک تازه باعث تاثیرگذاری بهتر آنان در خاورمیانه و حل منازعات منطقهای خواهد شد. سوم آنکه این نشست تا حدی خواهد توانست همکاریهای راهبردی ترکیه را به ایران و روسیه نزدیک سازد و از راهبردهای مخرب ترکیه نسبت به سوریه و بشار اسد بکاهد چراکه راهبردهای ایران و روسیه در این نشست وضعیت تعیینکنندهتری نسبت به راهبرد ترکیه دارد. در صورت تقاعد ترکیه، این کشور میتواند روی کمک ایران و روسیه در حل منازعات خود از جمله تنشهایش با آمریکا و اتحادیه اروپا، نبرد با کردها در سوریه و عراق و همچنین بحران داخلی و مشکلات پساکودتا حساب کند. چهارم اینکه ایران نیز میتواند با کارت ترکیه برای برقراری روابط با عربستان کمک بگیرد. پنجم آنکه این نشست نوعی توازن را برای ایران و ترکیه در بازگرداندن صلح و ثبات به منطقه فراهم میکند. حصول به این شرایط قبل از هر چیز ناشی از نقش واسطهای روسیه است. آنچنان که پیداست، روسیه از سویی در حال گسترش روابط با تهران است و از سوی دیگر نگاه به آنکارا دارد. این شرایط منجر به تغییر منازعه به تعامل بیشتر میان مناسبات ترکیه و ایران خواهد شد.
در این میان جدای از پررنگ شدن نقش روسیه و ایران در معادلات منطقه به نظر میرسد آنچه در ورای تمام این نشستها و توافقات قابل تامل و تعمق است نگاه حداقلی، سلبی و کوتاهمدت کشور تاثیرگذاری مانند روسیه است که در اکثر موارد راهبردهایش منجر به سیاستگذاریهایی شده است که یک روز کشوری بهعنوان دوست و روز دیگر بهعنوان عامل مزاحم قلمداد میشود. در این میان تاثیر مثبت چرخش اردوغان به سمت همسایگانی چون روسیه و ایران قابل کتمان نیست، چهبسا به جهت برداشتن گامهای اعتمادساز ترکیه برای تقویت همکاریها با روسیه و ایران شاید گره کور سوریه با سرعت و سهولت بیشتری باز شود.
* مدرس علوم سیاسی
و روابط بینالملل
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد