اهرم تحریم، محرک رشد ملی مس

لزوم افزایش استخراج و توان بهره‌برداری معادن

«جهان‌صنعت»- شرکت ملی صنایع مس ایران، پرچمدار توسعه صنعت مس در کشور است. رکورد‌زنی‌ها در اکتشاف و استخراج و سوددهی و فروش نشان می‌دهد، شرکت ملی مس در تلاش برای توسعه هرچه بیشتر این حوزه است.
در واقع بخشی از سرمایه‌گذاری ملی مس باید در حوزه تامین قطعات و تکنولوژی و همچنین استفاده از روش‌های نوین دنیا باشد که بتواند بهره‌وری را افزایش دهد. در این بین اما در سال‌های اخیر تاکید بسیاری بر بومی‌سازی بوده تا علاوه بر کاهش ارزبری، نیاز صنایع در زمان کمتری تامین شود. همین موضوع باعث شد تا همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز در دستور کار شرکت‌های بزرگ تولیدی از جمله ملی مس قرار بگیرد.
مهم‌ترین اولویتی که در بخش تولید و اجرای پروژه‌ها در شرکت ملی مس مدنظر قرار گرفته، این است که جلوی واردات کالاهایی را که توان تولید داخل آنها وجود دارد، گرفته شود. به گفته مدیرعامل این مجموعه حتی کالاهایی که در مرحله ثبت سفارش قرار دارند و بدانیم که این توان در داخل وجود دارد جلوی واردات آنها گرفته می‌شود. حالا نمایشگاهی درخصوص فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی در نمایشگاه مصلی تهران برگزار شده است. حسین مدرس‌خیابانی مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با حضور در سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی (ماینکس 2024) در جمع خبرنگاران به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در پاسخ به سوال خبرنگار «جهان‌صنعت» درخصوص تحریم‌ها و اثر‌گذاری آن بر ملی مس گفت: تحریم بحث کلان نظام سیاسی و نظام اقتصادی کشور است. طبیعی است که تحریم‌ها برای ما یک فرصت بوده است. بزرگ‌ترین کمک و نیرویی که اهرم شد برای اینکه کشور به سمت تولید داخل و ساخت تجهیزات وارداتی برود، بحث تحریم‌ها بود. او ادامه داد: البته در بحث‌های دیگر در مراودات بین‌المللی تحریم حتما آسیب زده است اما روش‌هایی که بقیه دستگاه‌ها پیش رفته‌اند را ما هم در نظر گرفته‌ایم و در این زمینه تلاش کرده‌ایم که بتوانیم تحریم‌ها را بلااثر کنیم و اجازه ندهیم تحریم‌ها در حرکت رو به رشد ملی مس اثر منفی بگذارند.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران ضمن عرض تسلیت به هموطنان درخصوص حادثه ناگوار معدن طبس و آرزوی صبوری برای بازماندگان به اهمیت برگزاری نمایشگاه اشاره و خاطرنشان کرد: این مهم می‌تواند به بهبود ارتباطات، هماهنگی و هم‌افزایی بیشتر کمک کند.
مدرس‌خیابانی درباره چیستی طرح کیمیا و اهداف آن گفت: این طرح مخفف کاتد یک میلیون تنی ملی مس ایران است که دو رکن برای اجرای آن تعریف کردیم؛ نخست اینکه فرمایش رهبر معظم انقلاب درخصوص جایگزینی معدن به جای نفت را مورد توجه قرار داده‌ایم. ایشان در فرمایشات متعدد به این مهم اشاره کرده‌اند. حدود 25‌درصد اکتشافات صورت گرفته و در حال بهره‌برداری است. طبیعی است که وقتی تاکید می‌شود معدن جایگزین نفت باشد یعنی تکلیف می‌شود که بتوانیم ظرفیت بهره‌برداری از معادن را اضافه کنیم و بتوانیم معدن را جایگزین نفت کنیم. او تاکید کرد: اگر قرار است کشور ما برچسب اقتصاد تک‌محصولی بخورد بهتر است به جای نفت برچسب معدنی به آن بخورد.
دومین نکته‌ای که مدرس‌خیابانی در ارتباط با طرح کیمیا به آن اشاره کرد بحث استراتژیک بودن فلز مس بود. او در این رابطه گفت: قرن آینده را قرن فلز مس معرفی کرده‌اند. مس یک فلز استراتژیک غیرقابل جایگزین است و خوشبختانه در این خصوص با همکاری و تلاش مدیران قبلی و همکاران فعلی مجموعه ملی مس ذخایری که اکتشاف شده بالغ بر 20 و نیم‌ میلیارد تن تخمین زده می‌شود. با این حفاری‌هایی که در حوزه اکتشاف داریم شک ندارم این روند رو به جلو است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران ادامه داد: امروز بزرگ‌ترین مشکل ما در حوزه فولاد بحث تامین سنگ و اکتشاف است و به هیچ‌وجه نمی‌خواهیم چنین مشکلی برای مس هم اتفاق بیفتد. اگر می‌خواهیم طرح‌های توسعه کاتد مس به صنایع پایین را دست توسعه دهیم حتما باید به فکر اکتشاف باشیم و استخراج و توان بهره‌برداری معادن را اضافه کنیم. برآورد معاون اکتشاف مجموعه ملی مس این است که اقدامات، برنامه‌های توسعه و ذخایر که در بخش اکتشاف داریم را بتوانیم به 40‌میلیارد تن برسانیم، به این معنی است که با میزان تولید فعلی 70سال طول می‌کشد ولی اگر تولید یک ‌میلیون تنی صورت گیرد حداقل تا 30سال دیگر از لحاظ ذخایر معدنی کمبودی نخواهیم داشت.
مدرس‌خیابانی در ادامه به برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: ذیل تکلیف رهبر معظم انقلاب بحث تکلیف برنامه هفتم توسعه هم مطرح است. در برنامه اقتصادی تکلیف کرده‌اند که تولید کاتد مس به 800‌هزار تن افزایش پیدا کند. چیزی که الان اتفاق می‌افتد این است که 300‌هزار تن است، یعنی حداقل باید به سه برابر افزایش پیدا کند که طرح ما هم ناظر بر اجرای همین موضوع است.
او با اشاره به اهمیت توجه به طرح‌های توسعه تصریح کرد: بحث استراتژیک بودن و ذخایر خوبی که معادن مس کشور دارد برای ما ضرورت و فوریت ایجاد می‌کند که به سمت طرح‌های توسعه پیش برویم. طرح کیمیا براساس مطالعات و اسناد علمی و کارشناسی تهیه شده و در هیات‌مدیره ملی مس تصویب شده و در مراجع تصمیم‌گیر مثل شورای عالی امنیت ملی، وزارت صمت، ایمیدرو و… این طرح را ارائه داده‌ایم و دربرگیرنده کل زنجیره کاتد مس است.
حل مشکل تامین برق و آب
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با بیان اینکه برای 300‌هزار تن کاتد مس مشکل قطعی برق و کمبود آب داریم، خاطرنشان کرد: با توجه به کمبودها طبیعی است که وزارت نیرو الزام کرده کارخانجات به سمت نیروگاه‌های اختصاصی بروند. برای کاتد مس نمی‌خواهیم گرفتاری داشته باشیم و حتما باید برق و آب و زیرساخت‌های مورد نیاز را تامین کنیم. همه زیرساخت‌ها که شامل حدود 1500مگاوات برق و 200‌میلیون متر‌مکعب است که بخشی از این مهم از خط اختصاصی خلیج‌فارس، بخشی از تصفیه پساب‌های شهری و بخشی از بازچرخانی آب‌های غیرمتعارف است. در بحث نیروگاه‌ها هم از نیروگاه حرارتی مقیاس کوچک 42مگاواتی عقد قرارداد شده است. علاوه بر آن نیروگاه‌های خورشیدی و تجدیدپذیر مورد توجه هستند تا بتوانیم از نیروی باد و خورشید برای تامین برق استفاده کنیم.
همکاری‌ها برای داخلی‌سازی
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در ادامه درخصوص تفاهمنامه ساخت دامپتراک با شرکت مپنا گفت: اگر قرار باشد برای ذخایر معدنی که خدا داده و موهبت الهی هستند ماشین‌آلات از خارج وارد کنیم که کار خاصی نکرده‌ایم بنابراین همه نگاه ما این است که کاتد یک ‌میلیون تنی را از محل اجرای ساخت داخل تامین کنیم. برای اولین کارخانه تمام ایرانی تغلیظ کنسانتره مس کارها انجام شده و می‌توانیم به سمت این برویم که تولید کنسانتره را بومی کنیم. طبیعی است که همین اتفاق را در سایر تجهیزات ماشین‌آلات باید انجام دهیم. دستگاه حفاری داخلی ساخته شده و حتما به سمت آن پیش می‌رویم. در دامپتراک قرارداد انجام شده که همکاری اولین دامپتراک الکتریکی 136تن با مپنا و جهاد دانشگاهی صورت گرفته و قرار است ماشین‌آلات را داخلی کنیم. کارهای دیگر هم در حال انجام است، به طور مثال طرح تولید نوار نقاله که عریض‌تر است و تا ماه دیگر با کمک چند کارخانه داخلی ساخت نوار نقاله داخلی می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که برای زیرمجموعه‌ها چه برنامه‌ریزی‌هایی کردید، گفت: باید تقسیم کار ملی در کشور داشته باشیم. به عنوان حاکمیت در بالادست هم حجم سرمایه‌گذاری‌ها عظیم‌تر بوده و هم بازگشت سرمایه طولانی‌تر است، به این معنی که ریسک سرمایه‌گذاری در بالادست بیشتر است. ازآنجا که معدن چندین سال باید حفاری کند تا به مواد برسد و این به عهده حاکمیت است.
او ادامه داد: ملی مس به عنوان یک شرکت ملی بخش بالادست را اجرا می‌کند اما در بخش پایین‌دست حتما باید انجمن مس و بخش خصوصی وارد شوند و اصرار داریم بخش خصوصی در این عرصه ورود کند. برای اینکه کاتد تبدیل به محصولات با ارزش‌افزوده بیشتری شود طبیعی است که اقناع نمی‌شویم که فقط یک ‌میلیون تن کاتد تولید شود و باید بتوانیم کاتد 10‌هزار تنی را تبدیل به محصولات با ارزش 20‌هزار‌ دلار و ارزش‌افزوده فوق‌العاده بیشتر کنیم.
مدرس‌خیابانی تاکید کرد: در این زمینه ملی مس در چندین پروژه پشتیبانی‌هایی را صورت می‌دهد؛ نخست اینکه اطمینان تامین مواد اولیه و خوراک می‌دهد بنابراین بهتر است همزمان با ما پایین‌دست مس توسعه پیدا کند. بهتر است توجه کنیم که پایین‌دست مس فقط مفهومش مفتول و لوله و ورق نیست بلکه 300 رسته محصولات مسی داریم که شامل بردهای الکتریکی، باطری‌ها، وسایل و تجهیزات پزشکی و لوازمی که در حوزه هوافضا استفاده می‌شود، است. دیگر اینکه ملی مس یک صندوق سی‌وی‌سی یا صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه را تشکیل داده و 200‌میلیارد تن در آن منابع وجود دارد که قرار است به 1000‌میلیارد تن برسد. اطمینان می‌دهیم که از طرح‌های دانش‌بنیان بخش خصوصی ملی مس می‌تواند حمایت کند.
گفتنی است سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی ایران (ماینکس) در روزهای ۲ تا ۵مهر ماه ۱۴۰۳ در محل مصلای امام خمینی(ره) تهران برگزار می‌شود. نمایشگاه ماینکس یکی از مهم‌ترین رویدادهای صنعتی کشور است و این نمایشگاه فرصتی مناسب برای معرفی نوآوری‌ها و دستاوردهای تازه در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن به شمار می‌رود.
رییس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان این اقدام را به منظور ایجاد هم‌افزایی میان صنایع بزرگ و شرکت‌های نوآور به ویژه استارتاپ‌ها دانست و گفت: معاونت علمی و فناوری با هدف تقویت اکوسیستم نوآوری و فناوری در کشور بر اهمیت ورود و همکاری صنایع بزرگ با استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید می‌کند.
صادق توسلی‌زاده در این نمایشگاه تصریح کرد: نمایندگان صنایع بزرگ و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به تبادل نظر و انتقال تجربه بپردازند و از توانمندی‌های یکدیگر بهره‌مند شوند. این هم‌افزایی می‌تواند به رشد و توسعه بیشتر صنایع معدنی کمک کند و در نتیجه زمینه‌ساز تحولات مثبت اقتصادی در کشور باشد.