5 - 11 - 2019
اهدای رانت در پوشش واردات گندم
گروه بازرگانی- مدیریت ناکارآمد در بازار محصولات کشاورزی چند سالی میشود که مورد انتقاد کارشناسان قرار دارد اما با این حال تغییری در این حوزه اتفاق نمیافتد. اگرچه به تازگی پس از انتشار خبر بازداشت خلیل آقایی معاون جنگلهای این سازمان به اتهام ارتشا و همچنین بازداشت حمید ورناصری، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام به اتهام اخلال در نظام اقتصادی، خبر استعفای وزیر جهاد کشاورزی نیز در فضای مجازی دست به دست شد اما در نهایت وزارت جهاد کشاورزی و دفتر سخنگوی دولت خبر استعفای محمود حجتی را تکذیب کردند. این در حالی است که کمکاریهای موجود در حوزه کشاورزی همچنان مورد انتقاد کارشناسان قرار دارد به طوری که برخی نمایندگان مجلس بر کنارهگیری وزیر جهاد کشاورزی از این سمت اصرار دارند. اما واقعیت این است که حجتی بارها از تیررس انتقادات نمایندگان مجلس قسر در رفته و سمت وزارت خود را حفظ کرده است.با این حال به نظر میرسد نمایندگان نسبت به تامین امنیت غذایی در شرایط تحریم و همچنین حمایت از کشاورزان در مقایسه با دیگر چالشهای موجود در حوزه کشاورزی توجه و جدیت بیشتری دارند به طوری که مدیریت ناکارآمد و سکوت محمود حجتی را عامل اقدام دولت به واردات گندم عنوان میکنند. به گفته منتقدان عملکرد وزیر جهاد کشاورزی و سوءمدیریت در این بخش باعث وجود چالشهای زیادی در بخش کشاورزی شده به طوری که در شرایط فعلی نه تنها کشاورزان روزگار خوبی ندارند و به دلیل نبود الگوی کشت مناسب محصولات کشاورزی متضرر میشوند بلکه بازار محصولات کشاورزی نیز حال و روز خوبی ندارد. در این میان شاهد این هستیم که با وجود تولید مناسب گندم از سوی کشاورزان، دولت بر واردات گندم اصرار دارد.
قیمت نامنصفانه
اگرچه میتوان گفت کاهش سه میلیون تنی تحویل گندم به مراکز خرید، دولت را وادار به تصمیم برای واردات کرده است اما واقعیت این است که اگر قیمت خرید تضمینی این محصول استراتژیک با اصرار وزارت کشاورزی به عنوان متولی این بخش به درستی انتخاب میشد، تصمیمی برای واردات اتخاذ نمیشد؛ گندمی که قیمت هر کیلوگرم از آن حداقل ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان بالاتر از قیمت خرید تضمینی تعیین شده برای گندم داخلی در سال زراعی جاری است!سال زراعی گذشته پس از کش و قوسهای فراوان، دولت قیمت هزار و ۷۰۰ تومان را برای هر کیلوگرم گندم تعیین کرد که قیمت مورد قبول کشاورزان نبود و بارها به آن اعتراض کردند. بیتفاوتی دولت به اعتراض کشاورزان موجب شد سه میلیون تن گندم از مسیر خرید تضمینی خارج شود که نتیجه آن، کسری ذخایر این محصول و تصمیم برای واردات شد. هر چند تصمیم برای واردات با هدف تامین ذخایر استراتژیک به نظر منطقی است، اما نکته قابل توجه آن است که چرا منابع مالی که برای واردات هزینه میشود به خرید گندم با قیمت مناسب از کشاورزان تخصیص داده نشده است؟برخی از موافقان واردات دلیل این موضوع را پایینتر بودن قیمت گندم خارجی نسبت به داخلی عنوان میکنند، اما رصد بازار جهانی نشان میدهد قیمت هر تن گندم، تحویل در بندر به طور متوسط ۲۲۰ دلار است که با در نظر گرفتن سایر هزینهها از جمله تخلیه، بارگیری، انبار، حملونقل و … ۲۵ تا ۳۰ درصد به این قیمت افزوده خواهد شد. با این حال دولت همچنان بر واردات گندم به بهانه تامین ذخایر استراتژیک اصرار دارد و چندان تمایلی به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم ندارد. همین موضوع این ذهنیت را ایجاد می کند که شاید قیمت گندم به صورت تعمدی پایین در نظر گرفته شده تا واردات توجیه پیدا کند و رانت حاصل از این کار به سودجویان برسد. چرا که به گفته کارشناسان، واردکنندگان تمام تلاش خود را برای واردات این کالا به کار گرفتند تا رضایت دولت را در این خصوص جلب کنند. در همین خصوص نماینده مردم اردبیل در مجلس خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت: چرا برای خرید مناسب تضمینی گندم از کشاورزان زحمتکش کشور پول ندارید ولی برای واردات آن دست و دلبازی میکنید؟ تا کی باید مصالح دلالان بر حقوق مسلم کشاورزان بچربد؟صدیف بدری به نقش گندم به عنوان یک کالای راهبردی در جهان تاکید کرد و ضمن تبیین نقش گندم در امنیت غذایی خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت: امروزه کشورها با صرف یارانهها و مشوقهای کلان سعی میکنند نیاز گندم خود در داخل را تولید کنند چرا که این محصول حتی به مسالهای فراتر از امنیت غذایی تبدیل میشود. در برخی کشورهای سلطهگر از این محصول به عنوان تهدید سیاسی برای دیگر کشورها استفاده میکنند.وی ادامه داد: در سالهای اخیر با اهتمام کشاورزان کشور ما در تولید گندم خودکفا شده است اما منصافه نبودن قیمت خرید تضمینی گندم نتایج نامطلوبی به بار آورده است.
آب در کوزه است!
بدری در ادامه انتقادات خود به نازل بودن قیمت خرید تضمینی گندم اظهار کرد: با وجود خودکفایی اعلامشده از سوی دولت، گندمکاران هیچ انگیزهای برای تحویل گندم تولید شده در سال زراعی گذشته به دولت ندارند و با وجود خاک خوردن چندین میلیون تن گندم در انبارها دولت به واردات روی آورده است تا در شرایطی که آب در کوزه است تشنهلبان گرد جهان بگردیم.
وی تامین امنیت غذایی کشور را به عنوان یکی از محورهای اصلی اقتصاد مقاومتی مطرح کرد و گفت: دولت باید با توجه به بسترهای قانونی موجود از تولید داخلی حمایت کند. دولت طبق قانون موظف است قیمت خرید تضمینی محصولات اساسی را متناسب با نرخ تورم اعلام کند ولی اغلب خلاف این مساله اتفاق میافتد. در شرایطی که هزینههای تولید کشاورزان هر سال افزایش پیدا میکند دولت مطالبات کشاورزان را متناسب با نرخ تورم پرداخت نمیکند.
به گفته این نماینده مجلس، قیمت نازل تعیین شده برای خرید تضمینی محصولات استراتژیک در سال زراعی ۹۹- ۹۸ هم در راستای حمایت از تولید داخلی نبوده و انگیزه تولیدکنندگان را کم میکند.
اصرار وزیر بر حفظ جایگاه
بدری در ادامه سخنان خود خطاب به محمود حجتی وزیر امور جهاد کشاورزی گفت: نیاز کشور به واردات گندم با وجود دستیابی به خودکفایی نتیجه سوء مدیریت در قیمتگذاری گندم است. سخنگوی کمیسیون عمران مجلس خطاب به محمود حجتی ادامه داد: آیا خبر دارید در استان اردبیل ارزش ریالی یک سبد خالی میوه از ۵ کیلو سیب بیشتر است؟ بعد از تراژدی سیر، نوبت به سیب رسیده است. شما همچنان ارادهای برای مدیریت بازار ندارید. باغداران اردبیلی یا از قهر طبیعت و سرمازدگی در عذاب هستند و یا در آتش بیتدبیری برای بازاریابی میسوزند. دامداران نیز وضعیت مشابه به کشاورزان دارند.
وی خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت: با این شرایط شما اصرار و اشتیاق زیادی بر حفظ جایگاه خود دارید البته بسیاری از همکاران من در مجلس در برابر استیضاح شما مقاومت کرده و چندین بار به شما رای اعتماد دادند که آنها هم باید پاسخگو باشند. تنها خبر خوشی که از حوزه شما به گوش رسید استعفای شما بود که متاسفانه آن را به سرعت تکذیب کردید.
احتمال تخصیص ارز نیمایی برای واردات
نکته قابل تامل دیگر در مورد واردات گندم این است که دولت هنوز برای نوع ارز تخصیصی برای گندمهای وارداتی تصمیمی اتخاذ نکرده است. اما از نظر کارشناسان تخصیص هر نوع ارز (ترجیحی، نیمایی یا بازار آزاد) نتایج منفی برای اقتصاد و خوداتکایی گندم به دنبال دارد. در همین خصوص نایبرییس بنیاد ملی گندمکاران ایران، درباره نتایج منفی واردات گندم اظهار کرد: در حال حاضر قیمت هر تن گندم وارداتی تحویل در بندر ۲۲۰ دلار است که باید هزینههای تخلیه، انبار، و توزیع و حملونقل را به آن اضافه کرد.علیقلی ایمانی، حدود افزایش میزان قیمت گندم وارداتی با در نظر گرفتن هزینههای عنوان شده را ۲۵ تا ۳۵ درصد عنوان کرد و گفت: هر نرخ ارزی که برای واردات گندم در نظر گرفته شود قیمت آن بالاتر از قیمت گندم داخلی تمام میشود.
وی احتمال تخصیص ارز نیمایی برای واردات گندم را بیشتر از سایر گزینهها دانست. ایمانی قیمت تمام شده هر کیلوگرم گندم وارداتی با نرخ ارز نیمایی را دو هزار و ۷۰۰ تا دو هزار و ۹۰۰ تومان عنوان کرد. به گفته وی برای تامین ۳ میلیون تن گندم وارداتی با حداقل قیمت بیش از ۸ هزار میلیارد تومان هزینه خواهد شد.ایمانی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه اگر تصمیم بر تخصیص ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) برای واردات گندم گرفته شود شرایط چگونه خواهد بود، اظهار کرد: تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات گندم اشتباه بزرگتری است چرا که پرداخت یارانه غیرمستقیم به کشاورزان خارجی خواهد بود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد