15 - 09 - 2022
انگیزه ایران از پیوستن به شانگهای چیست؟
نادر کریمیجونی- سیدابراهیم رییسی دیروز عازم سمرقند شد تا ضمن دیدار با رهبران شرکت کننده در اجلاس سازمان شانگهای در این نشست شرکت کند. آنطور که مقامات دیپلماسی کشورمان گفتهاند قرار است در این دوره از اجلاس، عضویت کشورمان در این سازمان قطعی و نهایی شود و از عضویت ناظر به عضویت تمامعیار و با حق رای تبدیل شود. ایران امیدوار است با این عضویت، از اقتدار بیشتری در میان همسایگان، رقیبان و دشمنان منطقهای و فرامنطقهای برخوردار شود و قدرت چانهزنی خود را در مذاکراتی، که گفتوگوهای وین هم میتواند بخشی از آن باشد، افزایش دهد. از منظر مناسبات امنیتی حضور ایران در سازمان شانگهای، از دید تهران میتواند حاشیه امنی برای فعالیتهای سیاسی- نظامی ایران در منطقه خاورمیانه به وجود آورد به ویژه در شرایط حاضر که روابط ایران با اروپا و ایالاتمتحده در حال پیچیدهتر شدن است، گمان میرود که ایران بیش و پیش از هر مولفه دیگر به این حاشیه امن نیاز دارد. به همین خاطر عضویت کامل در سازمان شانگهای برای مقامات جمهوری اسلامی در ایران به لحاظ امنیتی، اهمیت فراوان دارد.
اما ایران همواره مناسبات اقتصادی، همکاریهای تجاری و تبادلات فنی را انگیزه اصلی حضور و فعالیت در این سازمان اعلام کرده و توضیح میدهد که وجود ۴۲ درصد از جمعیت جهان در این سازمان میتواند بازار خوبی در اختیار ایران قرار دهد. اما همکاری ایران با کشورهای عضو سازمان شانگهای بیش از عضویت کامل کشورمان در این سازمان هم وجود داشته و معلوم نیست که تکمیل عضویت ایران چه تاثیری در افزایش و یا بهبود تجارت ایران با این کشورها خواهد داشت.
به ویژه آنکه ایران تجربه همکاری با کشورهای اوراسیا را هم دارد و میتوان از آن تجربه برای پیشبینی و تحلیل رفتار ایران در شانگهای بهره برد.
امضای توافق ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا در زمان دولت حسن روحانی با تبلیغات فراوان همراه بود. هرچند که آن توافق هم تحت تاثیر تحریمهای ترامپ علیه ایران شکل گرفت اما ایران امیدوار بود که در پرتو نزدیکی به روسیه و استفاده از امکانات آن کشور در منطقه قفقاز و آسیای میانه، بتواند تحریمهای ترامپ را خنثی کند و نفسی راحت بکشد. اما در حالی که کشورهای این اتحادیه حدود ۳۰۰ میلیارد دلار واردات دارند و برای اعضا و کشورهای طرف توافق، تعرفههای ترجیحی قائل شده است، ایران بعد از گذشت سه سال از امضای توافقنامه با این اتحادیه، صادرات خود را به این کشورها فقط به یک میلیارد دلار رسانده و کشورهای این اتحادیه که از نبود زیرساختهای مالی در ایران انتقاد کردهاند، به کشورمان دو سال فرصت دادهاند تا زیرساختهای مالی خویش را برای تسهیل همکاریها و تجارت با اوراسیا مهیا کند.
حالا وقتی تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا هنوز در ابتدای مسیر درست خویش قرار نگرفته و انتقادهای جدی به تمهیدات ایران برای توسعه همکاری با این اتحادیه وارد شده، آیا میتوان پذیرفت که تلاش ایران برای عضویت در سازمان شانگهای که اصالتا اقتصادی هم نیست، انگیزههای اقتصادی دارد؟
اگر انگیزههای اقتصادی ایران جدی است، چرا این انگیزهها در مورد اتحادیه اقتصادی اوراسیا که اصالتی اقتصادی دارد، کارساز نشده و سطح همکاریهای ایران با اتحادیه در همان رقم یک میلیارد دلار متوقف مانده است؟ شاید رهبران ایرانی به ساختار و وجهه امنیتی سازمان شانگهای، بیش از کارکرد اقتصادی آن اهمیت میدهند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد