امنیت سایبری؛ گلوگاه توسعه و پیشرفت

گروه فناوری- امنیت سایبری یکی از چالش‌های اصلی کشورها در عصر دیجیتال است. با گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، تهدیدات سایبری نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته‌اند. دولت‌ها نقش کلیدی در تامین امنیت سایبری دارند زیرا آنها مسوولیت ایجاد چارچوب‌های قانونی، مقررات و سیاست‌هایی را بر عهده دارند که می‌توانند از کشورها در برابر تهدیدات سایبری محافظت کنند. حملات سایبری از مهم‌ترین تهدیدهای هکرها برای نفوذ، پاک کردن، تخریب یا باج‌گیری سیستم‌هاست بنابراین استفاده از روش‌های کنترل و خنثی‌کننده می‌تواند بر کاهش هزینه‌های احتمالی موثر باشد، موضوعی که به دلیل اهمیت بسیار آن در برنامه‌های دولت چهاردهم برای پیگیری و حمایت مطرح بر آن تاکید شده است. در سال‌های گذشته، ایران با تهدیدات سایبری قابل‌توجهی مواجه بوده است. حملات سایبری علیه زیرساخت‌های حیاتی کشور، مانند حمله به تاسیسات هسته‌ای بوشهر با ویروس استاکس‌نت، نمونه‌ای از تهدیدات سایبری بوده که اهمیت توجه به امنیت سایبری را برجسته کرده است. در این دوره، تلاش‌هایی برای تقویت امنیت سایبری در کشور صورت گرفته است از جمله راه‌اندازی مرکز ملی فضای مجازی و تقویت قوانین مرتبط با امنیت سایبری. با این حال، این اقدامات نتوانستند به‌طور کامل از زیرساخت‌های حیاتی کشور در برابر تهدیدات سایبری محافظت کنند.همچنین مجرمانی که حملات سایبری را انجام می‌دهند اغلب به عنوان بازیگران بد و هکر شناخته می‌شوند و از مهارت‌های کامپیوتری خود برای طراحی و اجرای حملات مخرب استفاده می‌کنند. در واقع طی سال‌های گذشته و همزمان با گسترش تعداد کاربران، افزایش حجم داده‌ها و نیاز به برقراری امنیت در فضای مجازی، مفاهیمی مانند هک، امنیت و دیوارهای امنیتی بیش از گذشته مطرح شده است. بنابراین با استقرار دولت چهاردهم، موضوع امنیت سایبری به ‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گرفته است. این دولت با چالش‌های متعددی در زمینه امنیت سایبری روبه‌رو است. با گسترش اینترنت و فناوری‌های مرتبط، حملات سایبری نیز افزایش یافته‌اند. این حملات می‌توانند به زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های برق، آب، حمل‌و‌نقل و سلامت آسیب برسانند. در دولت چهاردهم، مقابله با این حملات و ارتقای سطح امنیت سایبری به یکی از اولویت‌های اصلی تبدیل شده است. همچنین یکی از مشکلات اساسی در حوزه امنیت سایبری، نبود فرهنگ مناسب در این زمینه است. بسیاری از کاربران اینترنت و حتی برخی از سازمان‌ها به اهمیت امنیت سایبری آگاه نیستند و تدابیر لازم را برای حفاظت از داده‌های خود اتخاذ نمی‌کنند. دولت چهاردهم باید به ترویج فرهنگ امنیت سایبری در جامعه بپردازد تا از حملات سایبری جلوگیری شود.
کارشناسان معتقدند امنیت سایبری یک مساله مهم است چرا‌که امروزه اطلاعات پزشکی، دولتی، شغلی و سوابق مالی همه افراد نگهداری می‌شود و ممکن است به سرقت اطلاعات، حذف اطلاعات، کلاهبرداری و لطمه خوردن به اعتبار افراد و سازمان منجر شوند البته بنابر اعلام مسوولان حملات سایبری طی سال‌ها با هدف مختل کردن و از کار انداختن روند خدمت‌رسانی افزایش یافته است. از آنجا که یکی از دغدغه‌های اصلی هر شرکت و کسب‌وکاری این است که با بالاترین میزان امنیت، اطلاعات کاربران خود را حفظ کند چون مزیت یک شرکت یا هر کسب‌و‌کاری این است که هم از داده‌ای که ایجاد شده به درستی محافظت و هم از آن برای توسعه خود استفاده کند. در این راستا به دلیل رخداد حملات سایبری مختلف و به سرقت رفتن اطلاعات کاربران بیش از گذشته اتخاذ تدبیری و راه‌حلی کلان برای حل آسیب‌های این موضوع احساس شد به گونه‌ای که موضوع امنیت سایبری و خطرات آن حتی با آغاز به کار وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم به عنوان یکی از برنامه‌های مهم وزارت ارتباطات مطرح شد. ستار‌هاشمی ، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هفته گذشته در جلسه علنی مجلس تاکید کرد بسیاری از حملات سایبری از طریق فیلترشکن‌هایی است که به صورت غیرمجاز روی گوشی‌ها نصب می‌شود. او معتقد است بحث امنیت سایبری یکی از موضوعات جدی بوده که همزمان با کارهای توسعه‌ای طبیعتا توجه به زیرساخت‌های امنیتی با توجه به تعامل دستگاه‌های متولی و ذی‌نفع از موضوعاتی است که حمایت و پیگیری می‌کنیم اما یکی از چالش‌ها در این زمینه، کمبود متخصصان امنیت سایبری است. در ایران، تعداد متخصصان با تجربه و آموزش‌دیده در این حوزه محدود است. دولت چهاردهم باید به تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه امنیت سایبری توجه ویژه‌ای داشته باشد. همچنین مقررات ناکافی و ضعف در اجرای قوانین مرتبط با امنیت سایبری است. با وجود تلاش‌هایی که در سال‌های گذشته برای تقویت قوانین انجام شده است، هنوز کاستی‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. دولت چهاردهم باید به بازنگری قوانین موجود و تقویت سازوکارهای اجرایی بپردازد. همچنین برای تقویت امنیت سایبری، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان است. دولت باید بودجه کافی را برای توسعه زیرساخت‌ها، تربیت نیروی انسانی و تحقیق و توسعه در زمینه امنیت سایبری تخصیص دهد.
در نهایت امنیت سایبری یکی از مسائل حیاتی در دنیای امروز است و دولت‌ها نقش مهمی در تامین این امنیت دارند. امید است که دولت چهاردهم گام‌های مثبتی را در زمینه امنیت سایبری بردارد. برای مقابله با تهدیدات سایبری و تقویت امنیت کشور، نیاز به تلاش‌های بیشتر در زمینه تقویت زیرساخت‌ها، تربیت نیروی انسانی، ترویج فرهنگ سایبری و توسعه همکاری‌های بین‌المللی است. با توجه به اهمیت این موضوع، دولت چهاردهم باید امنیت سایبری را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود در نظر بگیرد و برای تقویت این حوزه تلاش کند. همچنین با توجه به اینکه تمرکز بر امنیت سایبری نه به اندازه کافی و شاید کمتر از مقداری که باید باشد، در این حوزه بوده و اشکال هم آنجاست که امنیت در حوزه فناوری اطلاعات بیشتر با فرآیندها و روش‌ها پیاده می‌شود نه با تجهیزات اما با این حال در سه سال گذشته اقداماتی برای پیشرفت این حوزه مانند توسعه بومی‌سازی زیرساخت‌های لازم انجام شده است اما انتظار می‌رود در دوره جدید مسوولان و دولتمردان برای کاهش هزینه‌های این حوزه تدابیر بهتر و تاثیرگذارتری در نظر بگیرند.