13 - 03 - 2023
الگوریتم جدید سیاست در خاورمیانه
کیهان برزگر: روابط میان تهران و مسکو یک بلوک ژئوپلیتیکی -اقتصادی مبتنی بر فناوری و زنجیرههای تامین منطقهای است
گروه بینالملل – «جهانصنعت»- در نشست اخیر باشگاه گفتوگوی والدای روسیه که از آن به عنوان داووس شرق یاد میشود، روشنفکران و کارشناسان گرد هم آمدند تا تحولات فعلی و آتی غرب آسیا را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. در واقع دوازدهمین کنفرانس خاورمیانه در باشگاه والدای در مسکو آمیزهای از دیدگاهها در مورد مشکلات و چالشهای به هم پیوستهای بود که منطقه غرب آسیا را تحت تاثیر قرار میدهد.
پیش از آنکه به محتوای مباحث مطرحشده در این نشست اشاره شود، لازم است در خصوص یک اصطلاح مهم نیز شفافسازی شود؛ اینکه مفهوم خاورمیانه برای توصیف منطقه یک دیدگاه تقلیلگرایانه و شرقشناسانه است که توسط استعمارگران قدیمی ابداع شده و باید این منطقه با عنوان اصلی آن یعنی غرب آسیا توصیف شود.
در همین رابطه در نشستی که اخیرا برگزار شد، میخائیل بوگدانوف معاون وزیر خارجه روسیه با تاکید بر اینکه سیاست کرملین بر اساس تشکیل یک سیستم امنیتی منطقهای فراگیر است، گفت: مسکو چنین رویکردی را تشویق کرده و به دنبال فراهم کردن زمینههای آن هستند. دقیقا موضوعی که آمریکاییها در دسامبر سال ۲۰۲۱ میلادی از گفتوگو با روسیه در این خصوص خودداری کرده و همچنان به دنبال تداوم فضای پس از جنگ سرد در منطقه بودند؛ امری که نتیجه آن به بروز یک جنگ نیابتی منجر شد.
برجام هنوز زنده است
دکتر کیهان برزگر استاد روابط بینالملل نیز در صحبتهای خود در این نشست، توضیح داد که دو تحول استراتژیک مهم منطقه غرب آسیا را تحت تاثیر قرار میدهد. این تحولات عبارتند از عقبنشینی احتمالی آمریکا از منطقه و پیامی که چنین اقدامی به متحدان منطقهای ایالاتمتحده میدهد. به گفته برزگر پیام عقبنشینی آمریکا از منطقه برای متحدانش این است که دیگر نمیتوانید روی تضمینهای امنیتی واشنگتن حساب کنید. در واقع تمامی بازیگران (از رقابت در قفقاز جنوبی تا عادی سازی روابط اعراب خلیج فارس با اسراییل) تابع چنین منطقی بوده و تعداد زیادی از کشورهای عربی در نهایت درک کردند که امروز یک حاشیه برای انتخاب میان غرب و بلوک غیرغربی دارند.
این استاد روابط بینالملل همچنین روابط میان ایران و روسیه را به عنوان یک اتحاد استراتژیک قلمداد نمیکند. بلکه معتقدند روابط میان تهران و مسکو یک بلوک ژئوپلیتیکی- اقتصادی مبتنی بر فناوری و زنجیرههای تامین منطقهای است. در واقع این سطح از روابط نوعی الگوریتم جدید در سیاست است که از قراردادهای تسلیحاتی گرفته تا همکاریهای هستهای و انرژی را با محوریت مسکو و در جهت جنوب، شرق و تا آنجا که روابط ایران با غرب پیش میرود شامل میشود. دکتر برزگر علاوه بر این تاکید میکند که برجام هنوز زنده است.
اهمیت برقراری روابط دوباره با سوریه
از سوی دیگر رمزی مصری که تا سال ۲۰۱۹ معاون فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه بوده، در این نشست برقراری روابط مجدد مصر، عربستان و امارات با سوریه را یکی از مهمترین موارد حال حاضر منطقه دانسته و تاکید میکند: اگر آمریکا نیز خواستار خروج از منطقه باشد، روسیه و چین خواستار جایگزینی آمریکا و ایفای نقش آن نیستند. درعین حال نیز نمیتوان اجازه داد که سوریه طعمه مداخلات خارجی شود. به همین دلیل شاهد بودیم که زلزله ماه قبل در سوریه چنین نزدیکیهایی را تسریع کرد.
علاوه بر این بثینه شعبان مشاور ویژه بشار اسد، رییسجمهوری سوریه در این نشست اعلام کرد: در دوره پساجهانی شدن که آغازگر بلوکهای منطقهای بوده، بازیگران غرب ترجیح میدهند از بازیگران غیردولتی در منطقه استفاده کنند. وی در این رابطه تاکید میکند: یک مثال مهم برای این قضیه پایگاه نظامی التنف آمریکا است که قلمرو مستقل سوریه در دو مرز مهم این کشور را اشغال کرده است. خانم شعبان ایجاد چنین پایگاهی را راهبردی برای جلوگیری همکاریهای منطقهای میان عراق، اردن و سوریه میداند. وی معتقد است که آمریکا به خوبی میداند که دارد در منطقه چه میکند. تجارت و حملونقل در مرز سوریه و عراق یک راه نجات اصلی برای اقتصاد سوریه است و ایالاتمتحده عامدانه در مسیر آن اخلال ایجاد میکند.
جنگ نیابتی دولایه
کاگری ارهان رییس دانشگاه آلتینباس ترکیه نیز در این نشست وضعیت هژمونیک فعلی غرب را جنگ نیابتی دولایه علیه روسیه و چین توصیف کرده و توضیح میدهد: روسها از سوی ایالاتمتحده به عنوان دشمن آشکار و تهدید بزرگ تعریف شدهاند. همچنین وقتی که صحبت از غرب آسیا به میان میآید، این جنگ نیابتی همچنان حاکم است. به همین خاطر است که ایالاتمتحده از منطقه عقبنشینی نکرده و همیشه استفاده استراتژیک از غرب آسیا را در برابر قدرتهای نوظهوردر دستور کار خود قرار میدهد. علاوه بر این اکرم خریف روزنامهنگار سیاسی الجزایری و سردبیر منا دیفنس آنلاین نیز تاکید دارد که روسیه باید به الجزایر که هنوز در حوزه نفوذ فرانسه است، نزدیکتر شود. وی همچنین میگوید که روسیه باید در مورد اینکه آمریکاییها سعی دارند مسکو را تهدید امپریالیستی جدید نشان دهند، مراقب باشد.
همچنین حسن اونال استاد دانشگاه مالتپه ترکیه هم در این نشست، میگوید: قدرتهای متوسطی مانند ترکیه، ایران و عربستان سعودی اکنون به خط مقدم صحنه سیاسی منطقه قدم گذاشتهاند. او با اشاره به مذاکرات میان روسیه و ترکیه در حل و فصل بحران سوریه خاطرنشان میکند: توجه داشته باشید که آشتیهای بزرگ منطقهای (یک بار دیگر) در یا با مشارکت مسکو برگزار میشود که بحق میتوان آن را پایتخت جهان چندقطبی قرن بیست و یکم توصیف کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد