اقتصاد را از سیاست جدا کنید

در سال‌های اخیر، تجارت با کشورهای همسایه به‌عنوان یکی از راهبردهای اصلی ایران برای مقابله با محدودیت‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. این نوع تجارت، اگرچه فرصت‌های بزرگی را فراهم می‌کند اما همچنان با چالش‌های اساسی روبه‌روست.
رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران یکی از بزرگ‌ترین موانع در مسیر توسعه تجارت با همسایگان را مشکلات ناشی از تحریم‌های مالی و بانکی مطرح کرد. سیستم بانکی ایران به دلیل تحریم‌ها از دسترسی به نظام مالی بین‌المللی محروم شده و این موضوع به شدت نقل‌وانتقالات مالی را دشوار کرده است. این محدودیت‌ها نه‌تنها بر تجارت با کشورهای دوردست بلکه حتی بر تجارت با همسایگان نیز تاثیر گذاشته است.
فریال مستوفی افزود: برای نمونه، کشورهایی مانند عراق و افغانستان به دلیل وابستگی به قوانین بین‌المللی مالی، قادر به همکاری شفاف و مستقیم با ایران نیستند. این مشکل، به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ و تعاملات شرکت‌های فنی و مهندسی به وضوح مشاهده می‌شود.
مستوفی گفت: در بازارهای منطقه‌ای، ایران با رقبای جدی مانند چین و ترکیه مواجه است. تولیدکنندگان ترکیه‌ای به دلیل برخورداری از تسهیلات مالی ارزان‌تر، بهره‌های بانکی پایین‌تر و امکان ارائه ضمانتنامه‌های بانکی توانسته‌اند در کشورهایی مانند عراق و افغانستان پروژه‌های بزرگی را تصاحب کنند. در مقابل، تولیدکنندگان و شرکت‌های فنی مهندسی ایرانی، به دلیل نرخ بهره بانکی بالا و مشکلات ناشی از تحریم‌ها، در این رقابت دچار ضعف هستند.
او افزود: از سال ۱۳۹۷ که تحریم‌ها تشدید شد، تجارت با کشورهای همسایه نیز تحت تاثیر قرار گرفت. اگرچه آمار دقیقی در دسترس نیست اما به نظر می‌رسد حجم مبادلات تجاری با همسایگان، به‌ویژه با توجه به نرخ تورم بالا و مشکلات ساختاری اقتصاد در مقایسه با دهه گذشته کاهش یافته است.
به گفته مستوفی، با این حال مزیت جغرافیایی ایران همچنان یک نقطه قوت محسوب می‌شود. نزدیکی به بازارهای بزرگ منطقه‌ای و اشتراکات فرهنگی و اقتصادی، ایران را به یک شریک تجاری بالقوه برای کشورهای همسایه تبدیل کرده است. از نگاه او یکی از نکات اساسی در این زمینه، وضعیت نابسامان اقتصاد ایران است. این اقتصاد به دلیل مشکلات ساختاری، تورم بالا و وابستگی شدید به درآمدهای نفتی در وضعیتی قرار دارد که به تعبیر برخی کارشناسان می‌توان آن را به بیماری در بخش مراقبت‌های ویژه تشبیه کرد.
رییس کمیسیون پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: ایران پتانسیل‌های بالایی برای توسعه تجارت منطقه‌ای دارد اما برای بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها باید به مشکلات ساختاری اقتصاد، محدودیت‌های بانکی و نرخ بالای بهره بانکی رسیدگی شود. رفع این موانع، نه‌تنها به گسترش تعاملات تجاری با همسایگان کمک خواهد کرد بلکه می‌تواند زمینه‌ساز بهبود جایگاه ایران در اقتصاد جهانی نیز باشد.